De vooraanstaande Amerikaanse mensenrechtenorganisatie American Civil Liberties Union (ACLU) reageerde prompt dat de militaire actie illegaal was: “Het internationaal recht verbiedt het unilaterale gebruik van geweld tenzij er sprake is van zelfverdediging.”
De aanval was volgens de Amerikaanse autoriteiten dubbel zo groot als in april vorig jaar. Toen werden er 59 raketten afgevuurd op één luchthaven. Deze keer waren er drie Amerikaanse oorlogsschepen betrokken en werden er ook B-1-bommenwerpers ingezet. Vanuit een Britse onderzeeër werden raketten afgevuurd en Franse en Britse oorlogsvliegtuigen waren ook betrokken bij de bombardementen.
Dat is meteen het grote verschil met de vorige Amerikaanse aanval op het regime van Assad. Er was deze keer een soort internationale coalitie. De VS konden nog eens rekenen op de oude bondgenoot Groot-Brittannië en ook de Franse president Macron deed mee.
Macron heeft vorige week nog de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman een warm onthaal bezorgd. Dat hoge bezoek legde meteen de Midden Oosten-strategie van Macron bloot: voluit steunen op bondgenoot Saoedi-Arabië en ondertussen lucratieve contracten binnenslepen voor de Franse wapenindustrie. Macron verdedigde zelfs de verkoop van wapens die ingezet worden in de bloederige aanval op Jemen door de Amerikaans-Saoedische coalitie. Bij die oorlog vielen al minstens 6.000 slachtoffers waaronder 1.500 kinderen. Begin april werd een huis gebombardeerd waar ontheemde burgers hun toevlucht hadden gezocht. Er vielen – volgens medisch personeel ter plaatse – 12 doden waaronder 7 kinderen. Die aanslag haalde nauwelijks de westerse media.
Uit een opinie-onderzoek blijkt nochtans dat drie kwart van de Fransen de wapenleveringen wil stopzetten. Om maar te zeggen dat de verontwaardiging over de schending van mensenrechten die Macron inroept wel bijzonder bitter klinkt.
De gretigheid waarmee Macron zich aan de zijde schaart van May en Trump doorkruist ook zijn Europese plannen. De Duitse bondskanselier Merkel stelde zich net heel behoedzaam op. Wapencontracten met Saoedi-Arabië liggen Macron blijkbaar nader aan het hart dan de hervormingen van de Europese instellingen.
Hoe illegaal de aanval op Syrië ook is en hoe wankel de bewijzen ook zijn, het Amerikaanse establishment steekt juichend de handen in de lucht bij elke raket die afgevuurd wordt. Als er al kritiek komt op Trump is het dat hij niet ver genoeg gaat. Zowel de Washington Post als The New York Times – kranten die volgens Trump alleen maar fake news produceren – hielden in hun editorialen een onverholen betoog voor regime change in Syrië. Ook bij de Democraten klinkt weinig kritiek op de bombardementen zelf.
Als het van minister van Defensie Mattis afhangt, blijft het bij die ene aanval. Hij had het over een ‘one time shot’. Ook de Britse premier May benadrukte dat ‘regime change’ niet op de agenda staat en dat het enkel te doen was om een ‘gelimiteerde en doelgerichte actie’.
Dat is zeer tegen de zin van Republikeinse hardliners als senator Lindsey Graham. Op Fox News Radio zette hij vraagtekens bij de houding van het Pentagon. “Ik vraag me af of we wel de juiste generaals hebben met de juiste mindset.”
Het ziet er inderdaad naar uit dat de ‘generaals’ en Jim Mattis, die trouwens een oud-generaal is, Trump en zijn oorlogszuchtige veiligheidsadviseur Bolton wisten in te tomen. Generaal Joseph Dunford liet weten dat de doelwitten zorgvuldig gekozen waren om een aanvaring met de in Syrië aanwezige Russische troepen te vermijden. Het Pentagon had ook contact opgenomen met het Russische leger ‘to deconflict airspace’.
De voorbije week toonde nog maar eens aan dat we in een grondig veranderde wereld zijn terechtgekomen. De bewegingsruimte van het Amerikaanse leger is beperkt. In Syrië moeten ze rekening houden met oudere en opkomende machten als Rusland, Iran en Turkije. Maar het maakt de situatie ook net heel gevaarlijk. Vannacht speelden in Syrië vier grote kernmachten met vuur.
Met een volstrekt onvoorspelbare Amerikaanse president – die steeds meer in het nauw gedreven wordt nu ook zijn privé-advocaat het voorwerp is van een crimineel onderzoek – en oorlogskabinet in het Witte Huis is er weinig reden om optimistisch te zijn.
Dat de Belgische regering in dat gevaarlijke klimaat toch mordicus vasthoud aan de aankoop van gevechtsvliegtuigen die kernbommen kunnen vervoeren en dat minister van Buitenlandse Zaken niet verder komt dan ‘begrip opbrengen’ voor de aanval van vannacht zou ons ook best wat kwader mogen maken.