(Thierry Ohrmann/CC by 2.0)
Opinie, Wereld, Politiek -

Iran, nuttige ‘fake enemy’ van Israël

Uri Avnery (1923), Israëlisch schrijver en vredesactivist ontrafelt het conflict tussen Israël en Iran tot zijn ware dimensie. Zowel Iran als Israël gebruiken hun wederzijdse afkeer voor andere doeleinden.

donderdag 22 maart 2018 15:52
Spread the love

Tegen het einde van 1941 vielen de Japanners Pearl Harbor aan en verklaarden de oorlog aan de VS. Hun nazi-bondgenoot volgde met zijn eigen verklaring net als zijn satellietstaten (waaronder Hongarije).

Er deed toen een grap de ronde over de Hongaarse ambassadeur in Washington die zijn oorlogsverklaring bezorgde aan minister van Buitenlandse Zaken Cordell Hull, die besloot daar een beetje mee te lachen.

  • “Hongarije, Hongarije”, vroeg Hull, “zijn jullie een republiek?”
  • “Neen”, verbeterde de ambassadeur hem, “wij zijn een monarchie1.”
  • “Echt? Wie is jullie koning?”
  • “We hebben geen koning, maar een regent, admiraal Horthy.”
  • “Een admiraal? Hebben jullie een grote vloot?”
  • “We hebben geen vloot, omdat wij geen toegang hebben tot de zee.”
  • “Vreemd, een monarchie zonder koning, een admiraal zonder zeemacht. Zeg me dan, waarom verklaren jullie ons de oorlog? Hebben jullie eisen tegen de VS?”           
  • “Nee, wij hebben claims tegen Roemenië.”
  • “Waarom verklaren jullie dan niet de oorlog tegn Roemenië?”
  • “Dat kunnen we niet. Roemenië is een bondgenoot2.”

Ik herinner me deze grap telkens wanneer (eerste minister van Israël) Benjamin Netanyahu zijn bloedstollende bedreigingen tegen Iran uit. De strijd tegen Iran overheerst zijn agenda. Hij verwittigt voor het gevaar van de Iraanse inspanningen om kernwapens te produceren en bedreigt hen impliciet met het eigen ‘geheime’ kernwapenarsenaal.

Waarom?

God mag het weten. Ik zoek wanhopig naar een reden voor het Israëlisch-Iraans conflict, een strijd op leven en dood, en ik kan er geen vinden. Niets. Niente.

Oorlogen tussen naties zijn gebaseerd op belangenconflicten. Zijn er dergelijke conflicten tussen Israël en Iran? Geen enkele.

Israël heeft een conflict met de Arabische wereld, die weigert Israël te erkennen en er normale betrekkingen mee te onderhouden zolang er geen vrede is tussen Israël en het Palestijnse volk. Israël is nu op voet van oorlog met Syrië en Hezbollah3.

Iran wil de dominante moslimmacht worden in de regio. Daarvoor verkeert het land praktisch op voet van oorlog met Saoedi-Arabië (die hetzelfde wil) en zijn satellieten. Dat lijkt op een gemeenschap van belangen tussen Israël en Iran.

En inderdaad, nog niet zo lang geleden was er een sterke – hoewel niet officiële – alliantie tussen Iran en Israël. Dat was toen de sjah heerste in Teheran. Israëli’s konden in Iran vrij hun gang gaan. Iran was de basis voor de uitgebreide militaire en politieke activiteiten van Israël in Iraaks Koerdistan. De Israëlische geheime dienst Shabak gaf opleiding aan Savak, de gevreesde geheime dienst van Iran. Na de VS was Iran de innigste bondgenoot van Israël.

Wat is er dan gebeurd? Regime change in Iran natuurlijk. De sjah werd aan de deur gezet, de ayahtollahs namen zijn plaats in. Die ayatollahs zijn religieuze leiders. In naam van de sjiietische islam vervloekten zijn de ‘Joodse Staat’.

Religieuze ideologie vervangt echter nooit de fundamentele belangen van een staat. Die zijn gebaseerd op objectieve feiten, grotendeels geografische. Zelfs de religieuze oorlogen van de zeventiende eeuw ontstonden vanuit nationale belangen. Meestal was religie slechts het voorwendsel.

Nationale belangen veranderen niet wanneer een regime verandert.

Het meest evidente voorbeeld is Rusland. Toen de bolsjewistische revolutie de tsaren verving, veranderde het buitenlands beleid niet. Toen het communistisch regime in elkaar klapte en de macht uiteindelijk bij Vladimir Poetin belandde, ging dat buitenlands beleid gewoon door alsof er niets was gebeurd.

En inderdaad, wanneer de vitale belangen van Iran op het spel stonden, waren de ayatollahs niet vies van hulp uit Israël. Tijdens de oorlog tussen Iran en Irak leverde Israël wapens aan Iran. Dat gebeurde tijdens de zogenaamde ‘gijzelingscrisis’ zelfs openlijk4. De VS zonden wapens naar Israël, Israël zond ze door naar Iran in ruil voor de vrijlating van de Amerikaanse gijzelaars. Mijn vriend Amiram Nir was toen een lid van de staatsveiligheid. Hij ging naar Teheran om ze af te leveren.

Het idee dat Irak een kernmacht als Israël zou kunnen aanvallen en zijn eigen vernietiging zou riskeren is belachelijk.

Iran is de erfgenaam van een van de oudste beschavingen op aarde, bijna even oud als die van Egypte. In vergelijking daarmee is de Joodse beschaving maar een jonger zusje. Vele experten menen trouwens dat de Joodse godsdienst veel te danken heeft aan de Iraanse beschaving.

Cyrus de Grote richtte (in het huidige Iran) het tot dan grootste imperium ter wereld op. Hij creëerde een systeem van tolerantie en vooruitgang. Als onderdeel van die inspanning liet hij de verbannen Joden vertrekken uit Babylon terug naar Jeruzalem. Die ‘terugkeer naar Zion’ is volgens de mening van veel experten de echte oorsprong van het Jodendom.

Toegegeven, dat is heel lang geleden. Maar, zoals ik hierboven al heb vermeld, objectieve belangen gaan heel lang mee.

Waarom vervloeken de Iraniërs ons dan nu. Waarom roepen ze het hellevuur over ons uit?

Heel eenvoudig. De haat voor Israël is voor de Iraniërs een middel om zijn echte doelstellingen te bereiken. Dat doen ze systematisch, met heel veel succes. De logica daarachter zit zo in elkaar: de moslimwereld haat Israël. Het Arabische MiddenOosten haat Israël. Deze haat tegen Israël kan dus een effectief politiek instrument zijn.

Dezelfde logica aan beide zijden

Vreemd genoeg heeft Benjamin Netanyahu dezelfde logica overgenomen – in de andere richting. Donald Trump haat de ayatollahs. Veel mensen in de westerse wereld zijn er bang voor. Voor Netanyahu is de haat tegen Iran zijn voornaamste politieke instrument. Hij reist de hele wereld rond met die stelling. Het is het hoofdthema van zijn toespraken voor de VN, het Amerikaanse Congres en AIPAC5.

Het is tegens een uitstekende remedie voor zijn persoonlijke problemen. Netanyhau is tot over zijn nek in meerdere corruptieschandalen betrokken, waaronder het aanvaarden van grote omkoopsommen. Zijn bewonderaars zijn bereid die te negeren, omdat hij het enige bolwerk van Israël is tegen het vreselijke gevaar van uitroeiing door ayatollahs op hun kernraketten.

Omdat president Trump ook iets tegen Iran heeft en zijn land wil terugtrekken uit het internationaal akkoord waarin Iran heeft toegezegd zijn kernprogramma stop te zetten, in ruil voor gepaste toegevingen, versterken Netanyahu’s anti-Iraanse uitspraken het bondgenootschap met hem.

Recent hebben de Iraniërs basissen opgesteld in Syrië en Libanon aan de grens met Israël. De Israëlische luchtmacht bombardeert die regelmatig, met luchtfoto’s die aantonen hoe succesvol dat is. Die aanvallen verhogen op hun beurt de geloofwaardigheid van Iran in de ogen van de Arabieren. Iedereen tevreden.

Dat is desalniettemin een gevaarlijke situatie. Het is gebaseerd op een Israëlisch-Iraans conflict dat op allerlei manieren kan exploderen. De eigen militaire experten van Israël voorzien een nieuwe Israëlisch-Arabische oorlog in de nabije toekomst, waarschijnlijk tegen Syrië en Hezbollah. Deze week werden de sirenes van het luchtalarm over heel het land getest.

De beste manier om dit te vermijden is vrede te sluiten met de Arabische wereld. Dt betekent in de eerste plaat vrede sluiten met de Palestijnen.

Netanyahu vertelt ons heel fier dat hij een merkwaardige overwinning heeft behaald – samenwerking tussen Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten?! Die zijn nu samen in de weer met een aanvalsoorlog tegen Jemenitische opstandelingen die steun krijgen van Iran. De Saoedi’s staan zeer ver van een overwinning in deze oorlog.

Deze Israëlisch-Arabische samenwerking is zeer geheim. De Saoedische kroonprins, een zeer jong en onervaren dictator, kan dat niet toegeven, omdat de Arabische massa’s dat overal, ook in zijn eigen koninkrijk, Israël als de aartsvijand zien.

Geen enkel Arabisch land kan echte vrede met Israël sluiten, zolang Israle heel Palestina bezet en de Palestijnen onderwerpt aan een wreedaardig bezettingsregime. Een oud Saoedisch vredesplan ligt ergens verloren, maar wordt volledig genegeerd door de Israëlische regering.

Het is zeker zo dat Israël eerder vredesakkoorden heeft gesloten met Egypte en Jordanië, maar tussen ons en deze naties bestaat niets dat ook maar van ver lijkt op een duurzame vrede. Het initiële enthousiasme verdween lang geleden en zowel de Jordaanse als de Egyptische regeringen houden hun wederzijdse betrekkingen op een laag pitje, omdat zij goed beseffen hoe hun bevolkingen Israël misprijzen.

Er is geen weg omheen de Palestijnen

Echte vrienden van Israël zouden Netanyahu moeten adviseren vrede te sluiten zoals (huidig president van de Palestijnse Autoriteit) Mahmoud Abbas nog leeft. Binnen twee weken wordt hij 83 en hij is ziek. Hij is een overtuigd voorstander van vrede. Hij heeft geen duidelijke opvolger en zijn opvolger zou wel eens heel wat minder gematigd kunnen zijn.

Netanyahu wil er niet van weten. Vrede is het laatste waar hij zich in zijn getroebleerde geest druk over maakt. Hij is helemaal overtuigd van een eeuwig conflict met zowel de Arabieren als de Iraniërs.

Want uiteindelijk, wat zou het leven zijn zonder vijanden?

Uri Avnery (1923) is Israëlisch schrijver en vredesactivist. In 1965-1974 en 1979-1981 was hij lid van het parlement voor kleine linkse partijen. Hij heeft meerdere boeken geschreven, waaronder 1948: A Soldier’s Tale, the Bloody Road to Jerusalem (2008), Israel’s Vicious Circle (2008), My Friend, the Enemy (1986) en Israel Without Zionists: A Plea for Peace in the Middle East (1968). De opinie The Fake Enemy verscheen op 19 maart 2018 op Counterpunch en werd vertaald door Lode Vanoost.

1   Na de dood van de laatste koning van Hongarije in 1922 werd nooit en opvolger aangeduid. In de praktijk werd het vanaf dan geleid door een niet verkozen staatsleider. De staatsvorm van een republiek werd na WOII opgelegd door de geallieerde overwinnaars.

2   Van de Duitsers en de Italianen, net zoals Hongarije.

3   Hezbollah (‘partij van Allah’) is een conservatieve politieke partij en militie in Libanon, die in buurland Syrië meestrijd aan de kant van het regime van president Assad. De organisatie wordt door de EU en de VS als een terroristische organisatie beschouwd.

4   Van 4 november 1979, kort na de omverwerping van het regime van de sjah, tot 20 januari 1981 hielden radicale studenten 52 diplomaten gevangen in de Amerikaanse ambassade in Teheran.

5   De voornaamste zionistische lobby-organisatie in de VS.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!