Analyse -

Het schimmige bedrijf achter Cambridge Analytica

Het databedrijf Cambridge Analytica komt steeds meer onder vuur te liggen, maar weinigen weten wat de geschiedenis is van dit bedrijf, door wie het geleid wordt en wat het precies doet. Een poging tot reconstructie.

donderdag 22 maart 2018 17:06
Spread the love

De bedrijven Cambridge Analytica en Facebook liggen steeds meer onder vuur. De redenen zijn ondertussen welbekend. Op 17 maart onthulden The New York Times en The Observer dat Facebook data van zijn gebruikers heeft laten lekken naar Cambridge Analytica, het bedrijf achter de campagne van Trump. Op basis van de data die Cambridge Analytica bemachtigde kon het bedrijf psychologische profielen van miljoenen burgers construeren en gerichte propaganda op hun afsturen.

Alsof dat nog niet genoeg was, dook er ook een video op waarin Alexander Nix, de Chief Executive van Cambridge Analytica, te kennen geeft dat het bedrijf prostituees kan inschakelen om kandidaten tijdens hun kiescampagne te compromitteren. Het geeft een zeldzame inkijk in hoe Cambridge Analytica te werk gaat om zijn politieke klanten te dienen.

Omwille van deze schandalen staat Cambridge Analytica nu volop in de spotlights van de internationale media. Maar toch beseffen weinig mensen wat voor soort bedrijf Cambridge Analytica werkelijk is. Dat is nochtans van het grootste belang om de huidige schandalen rond het bedrijf te kunnen kaderen.

SCL Group

Cambridge Analytica (hierna CA) is een bedrijf dat aan datamining en -verwerking doet om electorale processen te beïnvloeden. Je kan het dus inhuren om te zorgen dat je verkiezingen wint, althans dat is wat CA belooft aan haar klanten. Die informatie is niet geheim en er zijn tientallen andere bedrijven als CA die gespecialiseerd zijn in het managen van kiescampagnes.

Minder geweten is dat CA een dochterbedrijf is van het bedrijf SCL Group. De eerste bouwsteen van SCL Group werd gelegd met de oprichting van het Behavioural Dynamics Institute in 1990, een onderzoeksinstituut dat zich toelegde op vormen van “strategische communicatie”. Vanaf 1993 ging het Behavourial Dynamics Institute op in het bedrijf Strategic Communication Laboratories (SCL) en in 2005 werd SCL omgedoopt tot SCL Group.

Drijvende kracht achter dit alles is de Brit Nigel Oakes, een nogal obscuur figuur waarover niet zo danig veel geweten is. Oakes zou 55 zijn, liep school in het prestigieuze Eton en kwam als jongeling even in the picture als het lief van Lady Helen Windsor, dochter van prins Edward. Oakes zou in zijn jonge jaren actief geweest zijn als TV-producer en dj, maar gaat daarna aan de slag bij het prestigieuze reclamebedrijf Saatchi & Saatchi. Er wordt ook gesuggereerd dat hij actief was bij MI5, de Britse binnenlandse geheime dienst.




In 1992 zegt Oakes over zijn projecten in een zeldzaam interview met het tijdschrift Marketing Magazine: “We gebruiken dezelfde technieken als Aristoteles en Hitler … We spreken mensen aan op een emotioneel niveau zodat ze instemmen met een functioneel niveau.” Grootspraak en … marketing, ongetwijfeld. Maar ook niet helemaal als je er de track record van SCL en SCL Group op naslaat.

Naar eigen zeggen legt SCL zich toe op communicatiecampagnes voor overheden, politieke partijen, militaire groepen of individuele politici. Versta hieronder vooral niet wat je onder een klassieke informatiecampagne zou verstaan. SCL is voornamelijk gespecialiseerd in het sturen – lees: manipuleren – van collectief gedrag door datatechnologie te combineren met psychologie.

Private inlichtingendienst

Vanaf midden jaren 1990 vervult SCL opdrachten op alle continenten. Op de website zien we dat het bedrijf recentelijk actief was in Mexico, Afghanistan, Nepal, Oekraïne en Libië. Wat ze daar precies doen wordt slechts in de vaagst mogelijke bewoordingen meegedeeld. Over de activiteiten in Libië lezen we bijvoorbeeld het volgende:

“SCL werd gevraagd om data te bemachtigen en te analyseren betreffende de sociale omstandigheden van Libië en gelijkaardige factoren die bijdragen tot instabiliteit, zodat een westerse mogendheid een beleid kan formuleren en er concrete maatregelen kunnen worden voorgsteld. In totaal werden bijna 3000 Libiërs geïnterviewd. Hierbij werden kwalitatieve, kwantitatieve en narratieve onderzoeksmethoden gebruikt .”

De manier waarop SCL Group haar interventies in het buitenland omschrijft is van die aard dat je er ongeveer alles in kan lezen. De volbrachte opdrachten worden op dergelijke manier geformuleerd dat het bijna lijkt te gaan om een humanitaire organisatie. De praktijk is natuurlijk anders.

SCL heeft meer iets van een private inlichtingendienst. Het zijn voornamelijk conflictgebieden waarin SCL intelligence-taken op zich neemt, en hoewel hun contractanten geheim zijn, lijken ze voornamelijk te rijden voor Westerse mogendheden in de context van de “war on terror”. Er mag ook aangenomen worden dat de meest gevoelige opdrachten niet op de website vermeld staan.

Tories

Wat is de agenda precies van SCL Group? Is het een louter commercieel bedrijf dat in politiek en oorlog een lucratieve markt ziet, of is het politieke kracht die zich vermomd heeft als een commercieel bedrijf? Vermoedelijk zijn beide antwoorden juist. Het bedrijf bevindt zich in een ondoordringbaar kluwen van private en politieke belangen en het is lang niet duidelijk welke belangen er precies primeren.

In ieder geval kunnen we het bedrijf niet bepaald verdenken van progressieve sympathieën. Als we kijken naar wie de grootste aandeelhouders zijn in het bedrijf, dan gaat het om mensen als Rollo Gabb, de zoon van wijnmagnaat Roger Gabb die in 2006 nog vijfhonderdduizend pond doneerde aan de Tories, de Britse Conservatieve Partij. Een andere belangrijke aandeelhouder in SCL Group is Lord Marland, handelsgezant onder toenmalig eerste minister David Cameron, en zelf voormalig Minster van Energie en penningmeester van de Tories.

Eén van de stichtende leden van SCL was dan weer Sir Geoffry Pattie, voormalig Minister van Defensie en Handel onder eerste minister Margaret Thatcher (1979-1990). Hij trad af als voorzitter van SCL in 2008. In de “board of advisors” zitten daarnaast ook specialisten uit het Britse leger en medewerkers van het Britse Ministerie van Defensie.

De geboorte van Cambridge Analytica

In 2013 richt SCL Group een dochterbedrijf op dat luistert naar de naam Cambridge Analytica. CA werd opgericht om de Amerikaanse electoraal-politieke markt te veroveren. In een interview dat dateert uit 2016 zegt Alexander Nix daar het volgende over:

“De ontstaansreden van Cambridge Analytica was het vacuüm opvullen in de politieke markt dat was ontstaan na de nederlaag van Mitt Romney in 2012. De democraten stonden aan de leiding van de tech-revolutie, data-analyse en digitale interactie en de Republikeinen hinkten achterop. We zagen dit als een kans om, gebruik makend van onze internationale trackrecord in het wereldwijd begeleiden van politieke campagnes, de markt in de VS te betreden en tegemoet te komen aan de vraag.

De Amerikaanse electorale markt moest dienen om van dochterbedrijf CA het nieuwe paradepaardje te maken. CA moest een begrip worden, een naam waar iedere politicus mee in zee zou willen gaan.



Alexander Nix

Iemand die meteen potentieel ziet in CA is ultrarechts hedgefundmiljardair Robert Mercer. Hij investeert rijkelijk in CA en is vermoedelijk ook de link tussen CA en de aanvankelijk door Mercer gesteunde kandidaat Ted Cruz. Na Cruz trekken Mercer en CA richting Trump en wordt er ook geïnvesteerd in de website Breitbart van Steve Bannon. De rest van het verhaal is gekend.

Hypotheses

De schandalen rond CA en Facebook die nu losgebarsten zijn, kunnen niet losgekoppeld worden van SCL Group en de uitgesproken politieke rol die het bedrijf speelt. Via dochteronderneming CA beschikt SCL over de gegevens van miljoenen Amerikanen en die gegevens zorgen er ook voor dat SCL en CA steeds meer bijleren over het collectieve gedrag van Amerikaanse burgers. Op die manier wordt CA niet gewoon een commerciële speler op de Amerikaanse markt maar één van de belangrijkste politieke spelers.

Wie CA aan zijn zijde weet te krijgen, heeft meteen ook een politieke voorsprong, net omdat CA een belangrijk deel van politieke relevante data monopoliseert. Dat CA uitgerekend nu onder vuur komt te liggen moet dan mogelijks in verband gebracht worden met de komende Amerikaanse parlementsverkiezingen van november 2018. Er zijn genoeg krachten die baat hebben bij de val van CA.

Los daarvan blijft het ook de vraag hoe machtig CA en SCL Group nu werkelijk zijn en hoe ver hun invloed reikt. SCL Group blaast zijn eigen belang vaak op, maar tegelijk minimaliseren ze hun macht tegenover het grote publiek om zich niet al te verdacht te maken. De effectieve macht van het bedrijf blijft daarom een vraagteken.

De schandalen die nu aan het licht komen kunnen gezien worden als een politieke afrekening, maar evengoed als een symptoom van stuitend amateurisme bij CA en SCL. Het is moeilijk om hierin tot een definitief oordeel te komen. Ook hier zit je met een kluwen van commerciële en politieke belangen, een verwevenheid van platte marketing en politieke strategie.

Dit is misschien ook de enige zekere conclusie die we kunnen trekken uit dit verhaal: dat politiek business en business politiek is geworden. En vanuit welke hoek je het ook bekijkt: de persoonlijke data van burgers zijn voor CEO’s en politici het nieuwe goud.

take down
the paywall
steun ons nu!