Aasgierfondsen kopen schulden op van landen in financiële moeilijkheden. Dikwijls gaat het hier om ontwikkelingslanden. Op het voor het aasgierfonds meest geschikte moment worden die landen aangeklaagd om hun schulden terug te betalen aangevuld met rente en boetes. Dat levert de aasgierfondsen grote winsten op. Zij schrikken er niet voor terug om deze bedragen ook echt te gaan ‘cashen’ in de betrokken landen en eisen een aantal bezittingen van het land in moeilijkheden op, daarbij geholpen door buitenlandse rechters.
Een voorbeeld: enkele maanden voor de kwijtschelding van een deel van de schuld van Zambia, werd het land in 2006 voor de rechter gedaagd door aasgierfonds Donegal. Het werd een jaar later door het Londens Hooggerechtshof veroordeeld tot het betalen van 15,4 miljoen dollar aan het fonds plus de gerechtskosten wat het totaal op 17 miljoen dollar bracht. Donegal kocht het schuldpapier voor 3,3 miljoen dollar …
Toen in 2008 beslag was gelegd op Belgische overheidsmiddelen voor de Republiek Congo-Brazzaville door een fonds van Paul Singer, de eigenaar van NML Capital, keurde het Parlement een eerste wet goed waardoor middelen bestemd voor ontwikkelingssamenwerking immuun zijn voor aanvallen van aasgierfondsen.
De nieuwe wet van 2015 die door meerderheid en oppositie werd goedgekeurd, gaat nog verder. Zij biedt de Belgische rechter de mogelijkheid om het recht op terugbetaling van aasgierfondsen te beperken tot de waarde die dit fonds zelf heeft uitgegeven om het schuldpapier af te kopen. De rechter moet eerst vaststellen dat het aasgierfonds een ‘ongeoorloofd voordeel’ nastreeft. Daarnaast moet hij aantonen dat aan minstens één voorwaarde van een reeks wordt voldaan voor hij een fonds kan veroordelen.
11.11.11, zijn Franstalige tegenhanger CNCD-11.11.11 en CADTM die aan de kar hebben getrokken van het wettelijke initiatief, stappen mee in de zaak tegen NML Capital omdat zij al lang inzetten op een meer rechtvaardig financieel systeem. Door het optreden van aasgierfondsen kunnen ontwikkelingslanden vaak niet langer de basisrechten en – behoeften van hun bevolking vervullen. De ngo’s werkten dan ook samen met het parlement bij het tot stand komen van de wet.
Ondertussen ligt er in het parlement een resolutie op tafel om ook andere landen en internationale instellingen aan te sporen soortgelijke initiatieven te nemen waarbij de Belgische wet als voorbeeld kan dienen.
Voor Bogdan Vanden Berghe, directeur van 11.11.11 is dit soort van nationale wetgeving – bij gebrek aan multilaterale mechanismen – onmisbaar om aasgierfondsen te dwarsbomen. “Paul Singer en NML Capital hebben de inzet goed begrepen. Daarom proberen zij ten alle prijzen om deze wet te laten annuleren voor zij andere landen op gedachten brengt. De inzet van dit proces voor het Grondwettelijk Hof rijkt dus verder dan de grenzen van België. Als dit soort wetten door meerdere landen worden aangenomen, knippen zij namelijk de vleugels van de aasgierfondsen. De VN had het in een rapport van 2016 nog over de negatieve effecten van aasgierfondsen op de economie van landen. En België zelf oogstte met de wet ook lof op internationaal niveau.”
