De mensenrechtenorganisatie sprak eind januari met 19 Rohingya-mannen en -vrouwen die pas in Bangladesh waren aangekomen. Zij beschreven hoe de uithongering, ontvoeringen en plunderingen van hun eigendommen hen op de vlucht deden slaan. Hulporganisaties in Bangladesh registreerden duizenden nieuwkomers in december en januari en op veel dagen stromen nog grote aantallen mensen de grens over.

“Met officiële ontkenningen en leugens, en door een gecoördineerde inspanning om onafhankelijke onderzoekers buiten de deur te houden, blijft het Myanmarese leger wegkomen met deze misdaden tegen de menselijkheid,” zegt Matthew Wells van Amnesty International, die net terug is van een onderzoeksmissie naar Cox’s Bazar in Bangladesh. “De veiligheidstroepen bouwen voort op diepgewortelde patronen van misbruik, om zoveel mogelijk van de overblijvende Rohingya uit Myanmar te verdrijven. Zonder meer effectieve internationale actie zal deze etnische zuivering zijn rampzalige gang blijven gaan.”

De voortdurende onderdrukking lijkt erop gericht het noorden van Rakhine onleefbaar te maken voor de tienduizenden Rohingya die daar nog zijn. Dit past in de meedogenloze campagne van geweld van het Myanmarese leger, die sinds augustus vorig jaar al meer dan 688.000 Rohingya over de grens naar Bangladesh heeft gejaagd.

Op 25 augustus 2017 startte het leger een militaire operatie tegen de Rohingya-burgerbevolking in het noorden van de provincie Rakhine, nadat een gewapende groep, het Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA), een dertigtal buitenposten van de veiligheidstroepen had aangevallen. Het leger beging misdaden tegen de menselijkheid, zoals het op grote schaal vermoorden van vrouwen, mannen en kinderen, verkrachtingen en andere vormen van seksueel geweld tegen meisjes en vrouwen, massale deportaties en het systematisch platbranden van dorpen.

Uithongering

Rohingya die onlangs in Bangladesh aankwamen, waren in Myanmar gebleven om te proberen hun bezittingen te beschermen en hun recht op leven in hun dorpen te vrijwaren. Zij vertelden Amnesty International dat de hardnekkig volgehouden vervolging door het leger hen tenslotte dwong om ook te vluchten naar Bangladesh. Bijna allemaal beschuldigden ze de autoriteiten van Myanmar ervan de overblijvende Rohingya-gemeenschappen uit te hongeren. De acute voedselonzekerheid die het leger zo creëerde, dreef hen op de vlucht.

Veel Rohingya-nieuwkomers in Bangladesh zeiden dat voor hen de maat vol was toen de militairen hen in de oogsttijd, in november en december, de toegang ontzegden tot hun rijstvelden. De veiligheidstroepen waren ook medeplichtig aan de diefstallen van vee van de Rohingya, door eraan deel te nemen of de dieven te helpen. De troepen staken lokale markten in brand en verhinderden de toegang tot andere marktplaatsen. Zo werden de bestaansmiddelen van de Rohingya vernietigd en ontstonden er voedseltekorten. De autoriteiten werkten de voedselschaarste verder in de hand door de humanitaire hulpverlening aan het noorden van Rakhine streng te beteugelen.

Dildar Begum (30) verliet haar dorp Ka Kyet Bet Kan Pyin, bij de township Buthidaung, en arriveerde begin januari in Bangladesh. Ze vertelde Amnesty International dat haar familie in geldnood kwam nadat de autoriteiten hen een aanzienlijke geldsom hadden afgeperst. Ze hadden ermee gedreigd haar man te arresteren als ze niet betaalden. Daarna verhinderden de militairen haar familie en andere Rohingya uit het dorp de rijst op hun velden te oogsten. “We konden geen voedsel meer krijgen, daarom vluchtten we,” zegt ze.

Ontvoeringen van meisjes en vrouwen

Amnesty International heeft ook drie recente gevallen opgetekend van ontvoeringen van meisjes of jonge vrouwen door het Myanmarese leger. Begin januari drongen soldaten binnen in een huis in het dorp Hpoe Khaung Chaung, in de township Buthidaung. Hasina (25) vertelde hoe de soldaten bij het doorzoeken van het huis haar oom onder schot hielden en eisten dat hij haar 15-jarige nichtje Samida aan hen zou geven. De familie heeft het meisje sindsdien niet meer gezien. Ook de andere meisjes en vrouwen die werden ontvoerd, zijn spoorloos, wat hen tot slachtoffers van gedwongen verdwijningen maakt.

Rohingya-families uit dorpen waar militairen onlangs meisjes en vrouwen hadden ontvoerd, zeiden dat ze vluchtten uit angst dat de ontvoeringen zouden doorgaan. Gezien het alomtegenwoordige seksuele geweld dat deze en vorige militaire campagnes tegen Rohingya in het noorden van Rakhine kenmerkte, doen deze ontvoeringen ernstige vermoedens rijzen van verkrachting en seksuele slavernij.

Vluchtelingen systematisch bestolen

Rohingya op de vlucht moeten dagen stappen voor ze de kust bereiken, waar ze met de boot de grens kunnen oversteken naar Bangladesh. Op hun tocht naar de kust moeten de vluchtelingen voorbij checkpoints van de veiligheidstroepen. Daar krijgen ze een laatste klap: de systematische diefstal van geld en andere waardevolle bezittingen van elke persoon die een checkpoint passeert.
Volgens ruim een dozijn Rohingya die onlangs Bangladesh bereikten, is de ergste controlepost die op het pad bij het dorp Sein Hnyin Pyar, een weg die veel Rohingya nemen om de bergen tussen de townships Buthidaung en Maungdaw over te steken. Een prikkeldraadversperring over de weg houdt de Rohingya op, terwijl soldaten en grenswachten uit een controlepost op een heuvelrug afdalen, de vluchtelingenfamilies omsingelen en de mannen scheiden van de vrouwen. De Rohingya worden dan beroofd van al hun waardevolle bezittingen.

Mohammed Salam (37) vertelde dat hij begin januari met zijn familie door de controlepost bij Sein Hnyin Pyar ging en soldaten daarbij meer dan 600.000 kyats (omgerekend 451 US dollar) van hem en zijn vrouw stalen, samen met wat goud, een draagbaar zonnepaneel en wat kleren – zowat hun hele hebben en houden.

Veel Rohingya vertelden dat de veiligheidstroepen, nadat ze hen hadden beroofd, hun namen noteerden en de dorpen waar ze vandaan kwamen. Bij checkpoints verderop, in de township Maungdaw, werden van sommige vluchtelingen foto’s genomen. In enkele gevallen werd een video-opname gemaakt, waarin ze verklaarden dat de militairen hen niet mishandeld hadden.

Seksueel geweld

Rohingya-vrouwen, vooral jonge vrouwen die probeerden te vluchten, vertelden Amnesty International dat Myanmarese soldaten hen tijdens controles aan de checkpoints onderwierpen aan seksueel geweld.