Naar aanleiding van talloze protesten tegen de verplichte hijab – in Iran is het bij wet verplicht om je als vrouw gesluierd in publieke ruimtes te begeven – die sinds vorige week door vrouwen in Iran gevoerd worden, werd vorige week het Facebook-event Voor Zelfbeschikkingsrecht voor ALLE vrouwen gelanceerd.
Met deze solidariteitsactie roepen de PISS OFF-activisten iedereen op om naar aanloop van de Internationale Dag voor Vrouwenrechten op 8 maart, gedurende de hele maand februari elke zondag, individueel of in kleine groepjes op een verhoging te staan met een witte doek eraan vastgebonden.
PISS OFF is de militante vleugel van Plasactie VZW, die sinds 2004 opkomt voor gelijke sanitaire rechten tussen vrouwen en mannen. Naar aanleiding van hun acties werden de toiletten op de Gentse feesten sinds zomer 2014 gratis voor iedereen.
De solidariteitsactie voor zelfbeschikkingsrecht ging vorige zondag in Gent van start. Ondanks het vreedzame karakter van de actie van enkele PISS OFF-activisten, belde een jonge dame naar de politie met de melding dat er een PKK-actie aan de gang was. Wat bleek: de Koerdische broek en sjaal van één van de activisten waren de aanleiding voor een dergelijke onzinnige verklaring.
Waar gaat deze maatschappij naar toe als men zelfs niet meer een broek en sjaal naar eigen smaak mag dragen, omdat deze door onwetenden gelinkt kunnen worden met PKK-militanten [1] die voor het Koerdisch zelfbeschikkingsrecht strijden?
Actie voor zelfbeschikkingsrecht
Met hun protest voor zelfbeschikkingsrecht en tegen de verplichte hijab binden Iraanse vrouwen hun hoofddoek aan een stok en staan ze op een drukke plaats in de stad. Tot heden werden er 29 vrouwen gearresteerd. Het niet dragen van een hoofddoek in Iran is bij wet verplicht en het afleggen daarvan in de publieke ruimten is strafbaar sinds 1979. Wat deze protestactie nog opvallender maakt, is dat ook gesluierde vrouwen mee protesteren tegen de verplichte hijab.
Ook in eigen land, overige Europese en niet-Europese landen staat het zelfbeschikkingsrecht van talrijke vrouwen nog steeds onder druk en wordt dit recht meer en meer met de voeten geveegd onder mom van de strijd tegen Islamisme.
In die zin zijn de Iraanse vrouwen als Belgisch-Europese moslima’s verenigd in één strijd: het zelf mogen kiezen hoe ze zich kleden. Een authentieke feministische beweging heeft bijgevolg geen boodschap aan de verdeel-en-heersstrategie van hun emancipatiestrijd. Zelfbeschikkingsrecht van alle vrouwen is een fundamentele feministische waarde.
Met hun zondagsactie roepen de PISS OFF-activisten iedereen op om elke zondag in februari tussen 13u en 14u met een witte doek op een verhoging te staan en op deze manier zijn of haar steun te betuigen aan de strijd voor zelfbeschikkingsrecht voor alle vrouwen. De activisten worden vervolgens verzocht om beelden te maken van hun actie en die op het Facebook-event Voor Zelfbeschikkingsrecht voor ALLE vrouwen te uploaden.
GAS-boete
Sinds het invoeren van de controversiële GAS-boete moet elke actie, hoe kortstondig en vreedzaam ook, zoals deze hier aan de politie gemeld worden. Deze melding moet ruim op voorhand (in Gent is dit 6 weken) gebeuren. De melding is zeer eenvoudig en verloopt vlot in Gent. Het onthaal in Gent is vaak zeer vriendelijk en toegankelijk.
Het probleem dat heel wat activisten ervaren, is dat ze de actualiteit niet kunnen voorspellen. Willen ze kort op de bal spelen en een actie aan de actualiteit koppelen? Dan riskeren ze illegaal actie te voeren, waardoor ze een GAS-boete kunnen krijgen. Elke activiste weet dat actievoeren voor iets dat zes weken geleden gebeurde aan kracht verliest. Veel mensen weten zelden wat een dag geleden in het nieuws kwam, laat staan iets dat 6 weken geleden aan bod kwam.
M.a.w. het GAS-beleid is een perverse manier om maatschappelijk activisme en publieke meningsuiting aan banden te leggen. Anderzijds betaalt elke activiste de prijs voor haar/zijn activisme: in Iran belanden ze vaak in de cel en komen ze pas op borg vrij; hier riskeren de actievoerders een boete van minstens 60 euro.
Actie was niet vergund, maar ging door
De traagheid van interventie speelt in het voordeel van prikactivisten. Voor een prikactie van ongeveer één uur, maakt men kans om zonder kleerscheuren thuis te komen, maar dat is absoluut afhankelijk van de goede wil van de mensen die met de actie geconfronteerd worden.
Tijdens deze actie die in totaal één uur duurde, kregen de actievoerders welgeteld twee negatieve reacties: een jonge man op de fiets vond dat de activisten snel naar huis moesten; een jonge vrouw reclameerde dat hun actie onnodig was aangezien alle vrouwen al zelfbeschikkingsrecht genieten. Volgens haar moesten de actievoerders zich hier beter integreren en ze mochten evenmin solidair zijn met de protestactie van de Iraanse vrouwen voor zelfbeschikkingsrecht. Zij vroeg of de actie vergund was en vervolgens ging ze dat na bij de politie.
Melding voor PKK-actie
Na de afloop van de actie kwam pas een politiecombi aangereden. De agenten informeerden erg vriendelijk naar de actie, vroegen de ID-kaart van de PISS OFF-activiste met de verdachte broek en sjaal en onderzochten haar auto.
Wanneer de activiste vroeg waarom ze dat deden, vertelden ze haar dat ze een melding hadden gekregen dat een PKK-betoging aan de gang was aan Dampoort. Wat bleek: haar Koerdische broek en sjaal waren de aanleiding voor een dergelijke onzinnige verklaring van de persoon die de politie verwittigde.
Het werd snel duidelijk dat men een lievelingsbroek en sjaal niet meer mag dragen omdat sommige mensen tegen beter weten in dit verbinden met de PKK-militanten die voor Koerdische zelfbeschikkingsrechten strijden.
Hoewel het core activisme van de PISS OFF-activisten op de eerste plaats Plasactie is en blijft, is het ontegensprekelijk waar dat ze P(i)K(a)K(a)-activisten zijn die voor zelfbeschikkingsrecht van alle vrouwen actie voeren, waaronder ook de Koerdische vrouwen vallen.
Zelfbeschikkingsrecht over grenzen heen voor iedereen, zou moeten gerespecteerd worden. Binnen de VN vindt het Derde Comité dat zelfbeschikkingsrecht integraal is aan mensenrechten. In teksten over mensenrechten wordt vaak naar het zelfbeschikkingsrecht verwezen. M.a.w. theoretisch wilt iedereen het wel voor elkaar, maar in de praktijk komt het er vaak niet van.
Met dank aan Ashley Vandekerckhove (PISS OFF-activiste) voor redactie en inhoudelijke feedback.
*****
[1] PKK is één van de belangrijkste militante vleugel van de Koerdische beweging in Turkije die decennia lang strijd voert voor het zelfbeschikkingsrecht van de Koerden. Ze hebben ook aanhang bij de Koerden in Syrië, Iran en Irak. Ze zijn ideologisch socialistisch-Leninistisch georiënteerd. De vrouwen hebben binnen deze organisatie een evenwaardige positie als mannen.
Bronnen:
Zeldzaam protest van Iraanse vrouwen tegen de hoofddoek gaat viraal: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/01/31/zeldzaam-protest-van-iraanse-vrouwen-tegen-de-hoofddoek-gaat-vir/
Video: een kijkje in een trainingskamp voor vrouwelijke PKK-strijders: https://www.nrc.nl/nieuws/2015/08/25/video-een-kijkje-in-een-trainingskamp-voor-vrouwelijke-pkk-strijders-a1413684
The female guerilla fighters of the PKK: http://www.middleeasteye.net/in-depth/features/female-guerrilla-fighters-pkk-2044198184
Oorlog in Turks Koerdistan: http://www.uitpers.be/artikel/2016/01/19/oorlog-in-turks-koerdistan/
Zelfbeschikkingsrecht: https://www.un.org/press/en/2013/gashc4085.doc.htm
