Met de goedkeuring op 21 januari 2018 van de definitieve kandidatenlijsten heeft Cuba een belangrijke stap gezet naar de samenstelling van de provincieraden en van de nationale vergadering. Daarmee komt ook de opvolging van Raúl Castro op 19 april dichterbij.

?Cuba zit al sinds september van vorig jaar in verkiezingsmodus. In de maanden oktober – november vonden duizenden wijkvergaderingen plaats, waar de burgers hun kandidaten voor de gemeenteraad naar voor konden schuiven. Over gans het land werden op die manier 27.000 kandidaten voorgesteld. Op 26 november 2017 trokken de 8 miljoen stemgerechtigde Cubanen naar de stembus en kozen ze hun gemeenteraad, in totaal 12.515 vertegenwoordigers verdeeld over de 186 gemeentes van het land.  Op 17 december werden de gemeenteraden ingezworen.

Gemeenteraden worden om de 2,5 jaar verkozen; de provincieraden en de nationale vergadering blijven 5 jaar aan. Dat betekent dat het gemeentelijk verkiezingsproces om de vijf jaar een vervolg kent op provinciaal en nationaal niveau. Dat is dit jaar het geval.  Op 11 maart gaan de Cubanen de afgevaardigden in de provincieraden en de volksvertegenwoordigers in het nationaal parlement kiezen.

Heel het verkiezingsproces sluit af met de aanstelling van de nieuwe president. Op 19 april wordt de nieuw verkozen algemene vergadering van volksvertegenwoordigers ingezworen. Diezelfde dag zal het parlement uit eigen rang de leden van de staatsraad en haar voorzitter verkiezen. Deze voorzitter stelt daarna de regering samen en wordt zo de president van de staatsraad én van het regering, met andere woorden president van het land. Twee jaar geleden heeft Raúl Castro aangekondigd geen kandidaat meer te zijn voor deze functie. De huidige Eerste Vicepresident Miguel Díaz Canel Mermúdez maakt veel kans om hem op te volgen. Daarmee zal voor het eerst sinds de revolutie van 1959 het land geleid worden door een persoon die niet tot de ‘historische leiding’ van de revolutie behoort, want Miguel Díaz Canel werd geboren in 1960. 

Gezien Cuba een één-partijstelsel heeft, past het land een andere manier toe om de kandidaten voor de provincieraden en voor de algemene vergadering te selecteren. Minder geweten is dat de PCC, de Communistische Partij van Cuba geen directe rol bij de samenstelling van de kieslijsten speelt. In Cuba zijn het de gemeenteraden die het laatste woord hebben over de samenstelling van de kandidatenlijsten voor de provincie en het nationaal parlement. Maar voorafgaand spelen de gemeentelijke, provinciale en nationale kandidatencommissies  een sleutelrol. Deze commissies zijn samengesteld uit leden van de massaorganisaties, onder voorzitterschap van de vakbond CTC. 

De kandidatuurcommissies hebben de delicate rol om een voorstel van evenwichtige kandidatenlijst naar voor te schuiven, die zo dicht mogelijk de bevolking weerspiegelt naar geslacht, ras, beroepscategorie, leeftijd, enz. De commissies kunnen kiezen voor de helft  uit een lijst van personen afkomstig uit en aangereikt door de net verkozen gemeenteraden; de andere helft bestaat uit personen die omwille van hun verdiensten enige naam en faam hebben. Deze personen worden naar voor geschoven door de grote massaorganisaties zoals de vakbonden, de vrouwenorganisatie, de studentenbewegingen en de wijkraden ter verdediging van de revolutie.  Dit mechanisme heeft het voordeel dat enerzijds de lokale verstuursleden hun zegje hebben op een hoger niveau. Anderzijds laat het toe dat personen met een regionale of nationale verdienste ook een plaats krijgen. Tevens garandeert deze werkwijze een evenwicht tussen continuïteit en verjonging.

De massaorganisaties hielden reeds in de periode oktober-november in totaal 970 vergaderingen, op lokaal, provinciaal en nationaal niveau. 12.640 personen werden als mogelijke kandidaten voor de provincie en het parlement voorgedragen. Na de beëdiging van de nieuwe gemeenteraden op 17 december zijn de kandidatuurcommissies aan de slag gegaan om uit de vele kandidaten evenwichtige lijsten samen te stellen. Per gemeente of kiesdistrict verschijnen op de lijst zoveel namen als de gemeente of het kiesdistrict in kwestie afgevaardigden (delegados) in de provincieraad of parlementsleden (diputados) in de nationale vergadering mag afvaardigen. 

Toch zijn het de gemeenteraden die het (voor)laatste woord hebben over de kandidatenlijst. Tussen 5 en 14 januari toetsten de commissies in persoonlijke gesprekken met de gemeenteraadsleden af of de kandidaten die zij voorstelden voldoende steun genieten.  Op zondag 21 januari keurden alle gemeenteraden in een buitengewone vergadering de kandidatenlijsten voor provincie en parlement definitief goed.  Vanaf deze dag gaan de kandidaten zich voorstellen op wijkvergaderingen, bedrijven, universiteiten, coöperatieven, enz. Tegelijk worden de foto’s met een korte biografie van de kandidaten op openbare gebouwen in de gemeentes opgehangen. 

Op 11 maart gaan de Cubanen voor de tweede keer (de eerste keer was op 26 november ’17 voor de gemeenteraad) naar de stembus om hun goedkeuring te geven aan de voorgestelde kandidaten.

Een paar concrete voorbeelden ter illustratie:

Voorselectie door de massaorganisaties:

De CDR of Wijkcomités voor de Verdediging van de Revolutie begonnen in oktober 2017 reeds hun selectieproces. In elke provincie

analyseerden ze hoe de diversiteit en de belagen van de bevolking het best kan vertaald worden in de samenstelling van de kieslijst. Later kozen de CDR in elke provincie op een algemene vergadering hun mogelijke kandidaten. Een week later duidde de CDR de nationale kandidaten aan.  Op dezelfde manier hebben de andere massaorganisaties hun mogelijke kandidaten naar voor geschoven.

Opmaak van de kandidatenlijst door de Kandidatuurcommissie:

Op basis van de lange lijst van mogelijke kandidaten, voorgedragen door de gemeentes en de massaorganisaties, stellen de provinciale en nationale kandidatuurcommissies een voorstel van lijst samen voor respectievelijk de provincieraden en voor het parlement. Daarbij houden ze rekening met de 50/50 verhouding tussen kandidaten voorgedragen vanuit de gemeentes en vanuit de massaorganisaties. Omdat in de grotere steden, zoals Havana meer bekende Cubanen wonen, kunnen deze niet allemaal op de lijst van hun woonplaats een plaats krijgen. Daarom verdelen de commissies deze kandidaten over de verschillende gemeentes van de provincie of het land. In de mate van het mogelijke houdt men daarbij rekening met een mogelijke band, zoals geboorte- of woonplaats, tussen de kandidaat en de gemeente.

Definitieve kandidatenlijst op niveau van de provincie:

De provincie Las Tunas mag op basis van het bevolkingsaantal 27 parlementsleden afvaardigen; 13 kandidaten komen uit gemeenteraden, 8 werden door de massaorganisaties van het provinciale niveau aangebracht en 6 door de nationale leiding van deze massaorganisaties. Voor de provincieraad worden 75 kandidaten voorgedragen, onder hen jongeren, arbeiders, boeren en vertegenwoordigers van verschillende instellingen.

Definitieve kandidatenlijst op niveau van de gemeente:

In de stad Camagüey heeft de kandidatuurcommissie uit een lijst van 929 personen, aangebracht door de massaorganisaties, uiteindelijk 33 kandidaten voor de provincieraad en 16 kandidaten voor het parlement geselecteerd en ter goedkeuring aan de gemeenteraad voorgelegd. Onder deze kandidaten vinden we leerkrachten, artsen, arbeiders, landbouwers, studenten, journalisten, kunstenaars en leidinggevenden.

Steden met een grote bevolking, zoals Camagüey (>325.000 inwoners), worden onderverdeeld in kiesdistricten. Het aantal verkiesbare kandidaten wordt over deze kiesdistricten verdeeld, wat een directe band tussen de mandataris en de bevolking waarborgt. In de praktijk betekent dit dat de burger zijn stem kan uitbrengen voor een lijst van drie à vijf personen.

Goedkeuring van de kandidatenlijst op niveau van de gemeente:

Op 21 januari keurden de 79 leden van de gemeenteraad van Segundo Frente in de provincie Santiago de Cuba unaniem  de verkiezingslijsten goed. Tussen de kandidaten voor de nationale Algemene Vergadering ook de naam van Raúl Castro. Hoe komt Raúl op deze lijst? De naam van de gemeente wijst er al op. In 1958 vormde Raúl Castro hier het tweede front van het verzet tegen dictator Batista. Raúl Castro werd wellicht door meerdere afdelingen van de massaorganisaties over heel het land als kandidaat voorgedragen; maar uiteindelijk heeft de nationale kandidaturencommissie Raúl Castro toegewezen aan de gemeente Segundo Frente omwille van deze historische band.

 Biografie van de kandidaten:

De gemeente San Antonio de los Baños mag twee volksvertegenwoordigers naar de nationale vergadering sturen. Hun biografie wordt op openbare plaatsen in de gemeente opgehangen.

Yamila Sarduí Martínez:

Leeftijd: 45 jaar

Scholing: hoger onderwijs

Beroep: provinciaal voorzitster van ANAP, de federatie van landbouwcoöperatieven.

Lid van: Communistische Partij, vakbond CTC, wijkcomité CDR, vrouwenorganisatie FMC

Evolueerde binnen ANAP van de gemeente Rodas van instructrice tot voorzitster. Na verhuis voorzitster van ANAP in Bauta en sinds 2008 lid van het provinciaal bureau van ANAP in Havana. Bij de oprichting van de provincie Artemisa bleef ze in het provinciaal bureau; sinds 2014 als provinciaal voorzitster.

Yadelkis Hernández Morales

Leeftijd: 41 jaar

Scholing: middelbaar onderwijs

Beroep: voorzitster van de gemeenteraad.

Lid van: Communistische Partij, vakbond CTC, wijkcomité CDR, vrouwenorganisatie FMC.

Werkte als directrice in de productie-eenheid Batalla de Palo Seco van het tabaksbedrijf Lázaro Peña. Werd geselecteerd tot lid van het gemeentelijk comité van de Partij en eind 2015 verkozen tot vicevoorzitster van de gemeenteraad. Was gedurende drie mandaten lid van de provincieraad. Is parlementslid.

Bronnen:

http://www.radiohc.cu/noticias/nacionales/152758-el-domingo-seran-nominados-los-candidatos-a-delegados-provinciales-y-diputados-al-parlamento-cubano

http://fr.granma.cu/cuba/2018-01-24/cuba-designe-et-fait-confiance-aux-candidats-du-peuple

http://www.granma.cu/elecciones-en-cuba-2017-2018/2018-02-01/los-candidatos-del-pueblo-01-02-2018-01-02-18