Conservatieven moeten kiezen: kapitalisme of cultuurtraditie
Opinie, Samenleving, Politiek, België -

Conservatieven moeten kiezen: kapitalisme of cultuurtraditie

Links moet kiezen, aldus Bart De Wever, en hij gooide een vals dilemma in de groep. Handig, bijvoorbeeld om de aandacht van de pensioenafbraak af te leiden. Maar als conservatief ideoloog mag hij zich eens buigen over een écht dilemma: traditie en eigen volksgemeenschap versus kapitalisme.

donderdag 25 januari 2018 16:21
Spread the love




Conservatieven verdedigen vreemd genoeg het kapitalisme als het systeem dat de cultuur, traditionele waarden, het gezin en gemeenschap in stand houdt. Nochtans heeft het kapitalisme meer gedaan om die waarden te ondermijnen dan elk ander stelsel in de geschiedenis.

De marxist Michaël Parenti bespreekt die tegenstelling uitvoerig in zijn Zwarthemden & Roden (EPO, 2001). Kijk naar de oorlogen, kolonisaties, gedwongen migraties. Kijk naar de omheiningen, uitzettingen, hongerlonen en kinderarbeid. De ontheemden, werklozen en criminelen. De ordinaire waarden die de reclame uitdraagt. De drugsdealers en de ellende in de grootsteden.

Overal ter wereld wordt ‘de gemeenschap’ – in de ruimste betekenis van het woord, de Gemeinschaft met haar organische sociale verhoudingen en sterke banden door gemeenschapszin en verwantschap – door het wereldkapitaal met geweld getransformeerd tot een gecommercialiseerde, versplinterde samenleving die massaal consumeert en vooral dat.

Marx

In Het Communistisch Manifest beschreven Marx en Engels het ongenadig streven van het kapitalisme om ‘over de hele aardbol’ een ‘wereld naar het eigen beeld’ te creëren.

Geen enkel stelsel in de geschiedenis heeft zo genadeloos oude, kwetsbare culturen verwoest door eeuwenoude gewoonten op enkele jaren tijd uit te roeien, enorme gebieden van hun grondstoffen te beroven en het scala van menselijke ervaringen af te vlakken.

De enige opdracht die het grootkapitaal voor zichzelf weglegt is het accumuleren van nog meer kapitaal. Geen enkel land, geen enkele cultuur en geen enkel volk is er veilig voor. Om over de planeet nog te zwijgen.

Dat is dan niet de schuld van de sossen. Als conservatief, zoals Bart De Wever, ‘het sociale weefsel’ van Vlaanderen – de etnoculturele natie zeg maar – willen beschermen dan hebben ze er alle belang bij het kapitalisme te bestrijden. Marx doorprikt genadeloos de hypocrisie van het conservatieve project van de N-VA. Vandaar wellicht dat De Wever Marx zo verguist.

Nieuw Rechts

Zoals cultuurwetenschapper Ico Maly treffend aantoont in zijn nieuwe boek Nieuw Rechts (2018, EPO), gebruiken figuren als De Wever het nationalisme als instrument om het neoliberalisme een tweede adem te geven.

Je hoort wel meer over ‘de ruk naar rechts’. Dat gaat echter over veel meer dan politici die ‘zeggen waar het op staat’. Met de globalisering kwamen landen die inzetten op sociale zekerheid onder druk te staan.

Democratische besluitvorming, onze verzorgingsstaat, sociaal overleg, het zit allemaal in de weg van een neoliberaal beleid dat wil besparen om te vermarkten. De rijken worden rijker. De werkende mens moet steeds harder werken voor minder geld.

Nieuw rechts komt dat neoliberalisme te hulp door de illusie van een tegenbeweging in het leven te roepen. Nationalisme zou plots een warme deken zijn, de geborgenheid van het eigen volk, tegen die kille globalisering die zoveel verandering brengt. Dat zit verpakt in leugens en verdraaiingen.

Volksbedrog

‘De natie’, daarmee bedoelen ze bijvoorbeeld niet de verzorgende overheid die inzet op het algemeen belang, maar een etnoculturele lotsgemeenschap die nationalistische belangen voorrang geeft op individuele rechten en vrijheden. ‘Het volk’, dat zijn dan niet de werkende mensen binnen een bepaald grondgebied wiens sociale rechten we moeten verdedigen, maar hun politieke achterban die hun opvattingen tot norm wilt maken.

Dit conservatief project maakt deel uit van de antiverlichting. Vrijheid, gelijkheid, mensenrechten: dat moet allemaal plooien voor de etnoculturele natie en dan vooral voor de belangen van diens economische elites. Alsof de belangen van havenbaron Huts en die van de gewone Vlaming dezelfde zouden zijn.

Het nationalisme dient vooral om de werkende mensen van verschillende landen tegen elkaar op te zetten. Niet door een oorlog, zoals vorige eeuw, maar door economische oorlog.

De natie moet voluit meestappen in de concurrentiestrijd. Dat staat haaks op de klassenstrijd binnen elk land. Gelijkheid en mensenrechten moeten opzij als het de concurrentie tussen naties in de weg zit. Exit ook, internationale solidariteit.

‘Ja maar’, zo klinkt het dan, ‘vergeleken met buurland x, zijn onze jobs te duur.’ Zulke argumenten dienen dan als dooddoener om de deur van elk debat mee dicht te slaan. Of nog: ‘buurland boven biedt meer flexibiliteit!’, ‘buurland zuid vangt nog minder vluchtelingen op en wij willen geen aanzuigeffect!’. Zo geeft de nationale reflex het neoliberalisme een nieuwe adem: landen worden tegen elkaar uitgespeeld, een race to the bottom.

De ontwrichting die dat veroorzaakt, werd al vanaf Reagan en Thatcher opgevangen door de geborgenheid van ‘de natie’ te benadrukken. Dat nationalisme gaat gepaard met een conservatieve en xenofobe moraal. De angst en wrok die leeft, wordt zo politiek gebruikt.

Antiverlichting

Trump, het Front National, Wilders en N-VA in eigen land: het zijn geen klassieke conservatieve partijen omdat ze net zoals progressieve partijen geloven in maakbaarheid, strijd en verandering. De kracht van de verandering, weet je wel. Maar dan wel om de klok naar haar het verleden terug te draaien en onze verzorgingsstaat in de uitverkoop te zetten.

Ze promoten het nationalisme als oplossing, als hoeder van onze tradities en onze nationale identiteit. Deze tegenbewegingen zouden van onderuit komen, ook al worden ze van bovenaf gestuurd en gesponsord.

Het is bovendien een gevaarlijke evolutie omdat democratie meer en meer tussen haakjes komt te staan. Een middenveld dat inspraak wilt, wordt aangepakt. Die verstoren de harmonie die er binnen een natie zou moeten zijn, ook de artificiële ‘vrede’ tussen elite en zij die het werk moeten doen. Exit sociale strijd.

Kortom, het neoliberale, conservatieve project van De Wever is niet alleen zelf de grootste bedreiging voor ‘het sociale weefsel’ waar het zijn partij allemaal om te doen zou zijn. Het breekt ook het democratische draagvlak af dat een beweging mogelijk kan maken ter bescherming bijvoorbeeld van de culturele tradities en de ‘volksgemeenschap’ waar conservatieven zo romantisch over doen.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!