Longread: Ook in Ecuador zetten #’s vrouwenrechten op de agenda

Longread: Ook in Ecuador zetten #’s vrouwenrechten op de agenda

vrijdag 19 januari 2018 13:44
Spread the love

ecuador-vivas nos queremos

#vivasnosqueremos en #niunamenos zijn de #metoo van Ecuador

In België zijn begrippen als seksuele intimidatie en genderongelijkheid in het maatschappelijk debat gekatapulteerd door #metoo. Maar de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is net als hashtags geen exclusief Belgisch fenomeen. Dat bewijst de feministische strijd in Ecuador.

In 2011 werden er huiveringwekkende resultaten over de omvang van gendergeweld in Ecuador bekend gemaakt. Van elke tien vrouwen krijgen er zes te maken met een of andere vorm van geweld en een op vier is slachtoffer van seksueel geweld.

Vooruit/achteruit

Door de vreselijke genderongelijkheid voerden feministische organisaties de druk op. Zo kwamen geweld op vrouwen, de strijd voor het recht op abortus en andere genderthema’s hoger op de politieke agenda.

In 2014 zag een nieuwe strafwet het licht die op ‘femicides’, moorden gemotiveerd door vrouwenhaat, een gevangenisstraf van 22 tot 26 jaar zette. Maar tegelijkertijd herriep de nieuwe wet een deel van een oudere wet op gendergeweld uit 1995. Ook de strijd voor het recht op abortus kreeg geen weerklank in de nieuwe strafwet in 2014. Ecuador blijft nu een land waar verkrachte vrouwen die beslissen te aborteren, in de gevangenis belanden.

Enkele jaren geleden werd een beleidsstrategie over gezinsplanning en preventie van tienerzwangerschappen in het leven geroepen. Na twee jaar belandde de strategie in de prullenbak en kwam het ‘Familieplan’ in de plaats. Het andere taalgebruik verraadt een andere agenda. De nieuwe beleidsstrategie werd geleid door een conservatieve leider gelinkt aan de oerconservatieve organisatie Opus Dei in Ecuador.

In 2017 kwam huidig president Lenín Moreno aan de macht. Een van zijn eerste presidentiële wetten elimineerde het vrouwonvriendelijke Familieplan. Maar dat gebeurde vanuit een vlaag van besparingswoede, niet vanuit de motivatie dat het plan de seksuele en reproductieve rechten schond of de scheiding tussen kerk en staat.

Eind dit jaar keurde het Ecuadoraans parlement een progressieve wet goed die geweld op vrouwen veroordeelt. Maar daar werden plots artikels aan toegevoegd die de strafbaarheid van abortus nog maar eens bevestigen en de aangifte van verkrachting van jonge meisjes bemoeilijken. En dat op 25 november, de Internationale dag tegen geweld op vrouwen. Onder druk van vrouwenbewegingen trok de politiek uiteindelijk haar staart in. Waardoor de oorspronkelijke wet intussen is goedgekeurd.

Praktijk

De geschiedenis van de politieke kijk op de rechten van vrouwen is er dus een van vooruit- en achteruitgang. Maar hoe zit het met de praktijkervaring en de dagelijkse realiteit van vrouwen?

Stel je voor dat je een miskraam hebt. Bloed, pijn, koorts… Je bent bang en besluit medische hulp te zoeken in een ziekenhuis. Maar daar krijg je niet meteen de nodige zorgen toegediend, ook al gaat het om een spoedgeval, en bovendien beschuldigen ze je ervan een abortus te hebben ingeleid. Ze zetten je onder druk. Het ziekenhuispersoneel zegt dat je geen verzorging krijgt, zolang je je misdaad niet bekent. De politie komt en je kruisweg begint. Je wordt officieel in beschuldiging gesteld en vliegt in de gevangenis voor drie jaar. Er bestaat geen enkel bewijs tegen jou, toch werd het ziekenhuis niet je redding, maar je ondergang.

Dit overkwam 243 vrouwen in Ecuador tussen 2013 en juli 2017.

Alleen al tussen januari en juli van dit jaar werden 62 vrouwen aangeklaagd voor abortus. Hoewel het gezondheidspersoneel daarmee het medisch geheim doorbreekt, is het melden van de vrouwen bij de politie een steeds vaker voorkomende praktijk.

Gezondheidsorganisatie Surkuna, een Ecuadoraanse ngo waar FOS mee samenwerkt, probeert die realiteit te veranderen door gezondheidspersoneel degelijk te informeren over hun medische geheimhouding, vertrouwelijkheid en legale kwesties. Maar ook door de juridische verdediging op te nemen van vrouwen die voor het gerecht komen omwille van abortus en door informatie te verstrekken over vrouwenrechten om veroordelingen te voorkomen.

Stel je voor dat je vermoord wordt, gewoon omdat je vrouw bent… Je werd vroeger wel al eens geïntimideerd. Omdat je weg ging van een ex die te gewelddadig was, omdat je dreigde klacht in te dienen wanneer je collega zijn handen niet kon thuis houden, omdat je gewoon nee zei. Maar deze keer is het die ene keer te veel. Je loopt op straat en weigert in te gaan op de avances van een man. Hij achtervolgt je. In paniek loop je weg. Eenmaal er niemand in de buurt is, grijpt hij je vast en wurgt hij je.

Elke 53 uur wordt een vrouw in Ecuador vermoord enkel en alleen omdat ze vrouw is.

In 2017 waren er meer vrouwenmoorden dan in 2016. Ook de manier waarop de vrouwen aan hun eind komen is steeds wreder. Vrouwen worden slachtoffer van moord omdat ze niet verder willen met gewelddadige relaties, omdat ze een aanklacht indienen tegen hun daders, omdat ze nee zeggen, als gevolg van de perverse machtsrelaties die nog steeds bestaan tussen mannen en vrouwen.

ecuador-Vivas-Nos-Quermos-2

Hashtag

Als reactie tegen de onderdrukking en het geweld organiseerde Surkuna in 2016 samen met andere organisaties en vele andere personen de mars #vivasnosqueremos of ‘We Zien Ons Graag In Leven’. De gemeenschappelijke kreet van duizenden vrouwen vond uiting in #niunamenos op sociale media, vrij vertaald #NietEenMinder. Een kreet die niet alleen in Ecuador gehoord werd, maar weerklonk in Argentinië, Peru, Mexico en Bolivia. Allemaal samen willen vrouwen laten horen dat het genoeg is.

Het platform #vivasnosqueremos stond achter de organisatie van de mars op 25 november eerder dit jaar, op de Internationale dag tegen geweld op vrouwen. Het platform besloot ook om met de steun van FOS, na te denken en te debatteren over het feminisme, seksuele en reproductieve rechten, abortus, gendergeweld en seksueel misbruik. “We geloven immers in een feminisme van de directe actie, maar ook in politieke reflectie en de collectieve opbouw van ideeën”, liet het platform opschrijven. “Het in stand houden van dat proces is een hele uitdaging, maar het is meer dan ooit nodig om alles in te zetten op een stevige organisatie van het feminisme.”

Surkuna werkt ook samen met de families van de slachtoffers van vrouwenmoorden. Door juridische verdediging aan te bieden, eisen ze rechtvaardigheid en zorgen ze ervoor dat hun stem niet uitdooft. Want telkens wanneer een vrouwenmoord straffeloos blijft, is dat een boodschap voor de rest van de vrouwen dat hun leven niets waard is.

Anti-hashtag

Maar de laatste tijd is er ook steeds meer samenwerking in Ecuador tegen vrouwenrechten en seksuele diversiteit. Zo is er een alliantie tussen de katholieke kerk en de meest conservatieve groepen van het land. Onder hun eigen #VanMijnKinderenBlijfJeAf overstelpen ze de bevolking met valse informatie. Ze hopen zo om de rechten van vrouwen en de seksuele rechten van jongeren af te breken.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat Ecuador er niet op vooruitgaat op vlak van seksuele en reproductieve rechten. Het blijft een land waar verkrachte meisjes hun zwangerschap gedwongen moeten vervolledigen. In 2014 werden ongeveer 2500 meisjes zwanger als gevolg van een verkrachting. Vandaar het belang voor Surkuna om jongeren samen te brengen zodat ze respect kunnen eisen voor hun seksuele en reproductieve rechten.

Er staat nog veel te doen, maar het platform blijft groeien met de hoop dat de kreet #vivasnosqueremos binnenkort overal gehoord wordt!

Tekst: Surkuna 
Vertaling: Jo Vervecken 
Bewerking en eindredactie: Dries Merre 

Een aangepaste en ingekorte versie van dit artikel verscheen eerder in het magazine VIZINE van vrouwenorganisatie VIVA-SVV

take down
the paywall
steun ons nu!