Hoe vat je een dag terreinbezoeken met 6 sprekers samen op een A4’tje? Door te beginnen met een quote van Mario Rojas Vilchez, secretaris-generaal van CTRN (Confederacion de Trabajadores Rerum Novarum): “If we have no fight, there is no victory.”

Werknemers uit de agricultuur (bananen-, suikerriet- en ananasplantages) zijn het grote slachtoffer van uitbuiting. Generaties van werknemers zitten vast in een vicieuze cirkel. De verschillende gewassen worden elk op een ander moment geoogst, waardoor hele families verhuizen van plantage naar plantage. Ze hebben geen binding met het bedrijf door een contract, werken in slechte condities, ontvangen niet eens een minimumloon en hun rechten … tja, welke rechten? Grootouders zien hun kleinkinderen opgroeien in dezelfde situatie met dezelfde toekomstperspectieven. Precaire arbeid wordt in stand gehouden door multinationals als Chiquita, Dole, Fyffes en Delmonte.

Mario Rojas Vilchez benadrukte het belang van vakbondsvrijheid, collectieve onderhandelingen en het rechten op staken. Deze rechten zitten vervat in de mensenrechten. Syndicalisatie is inherent aan mensenrechten: absoluut en universeel!

De getuigenis van Anna Rosa Robina, vakbondsleidster van de ananasteelt, maakte nogmaals duidelijk hoe noodzakelijk het is om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Hoe? Door zich te verenigen in vakbonden, door meer werknemers lid te maken van de vakbond en door onderwijs en opleiding. Vaak zijn werknemers zich niet eens bewust van hun rechten of durven ze deze niet uit te oefenen uit angst hun job te verliezen. Anna vertelde ook over het geweld en de discriminatie waar ze als vrouw mee te maken krijgt. Niet enkel op het werk maar ook thuis …  Zoals zijzelf zegt: “Only together, by working hand in hand, we can form an army of fighting and couragous woman!”

Vooral in de grensgebieden met Panama en Nicaragua zijn de omstandigheden penibel omwille van de taalbarrières en de discriminatie van etnische minderheden. Het grootste gezondheidsprobleem van de werknemers op de plantages is nierfalen door gebrek aan water. Het water dat voorhanden is, is vervuild door de chemicaliën die worden gebruikt om de teelt te optimaliseren. Gratis zuiver water is niet voorhanden, waardoor mensen dehydrateren met alle gevolgen van dien. Dit nierfalen, duidelijk te linken aan hun job, wordt niet erkend als een beroepsziekte.

Namiddag maakten we kennis met Jamilith Jimenez Cubilla en Emma Chacon Alvarada, experts gendergelijkheid voor het ministerie van Werk en Sociale Zekerheid in Costa Rica. Zij benadrukten de noodzaak van een goede wetgeving, die op het veld wordt nageleefd en gecontroleerd. Dit in combinatie met goede procedures in de bedrijven zelf. De overheid heeft volgens hen een voorbeeldfunctie. Als laatste strohalm is een laagdrempelige rechtsbijstand nodig. Ook de vakbond als partner, in overleg met de overheid en de werkgeversorganisaties, kan hier volgens hen een hefboom zijn om tot betere werkomstandigheden en gendergelijkheid te komen.

Kortom werk aan de winkel voor iedereen. Want zoals Mario het mooi samenvatte: “We have to raise our voices for those without a voice!”

Carolien