Filmbespreking, Wereld, Economie, Samenleving, Politiek -

‘In the same boat’: onze maatschappij schreeuwt om verandering

We zitten allemaal in hetzelfde schuitje, en dat is er niet zo goed aan toe. Tijd dus voor een nieuwe boot. Da’s de kernboodschap van de knappe documentaire 'In the same boat'. Die laat een groep van straffe sprekers aan het woord die met een grote passie hun visie op onze maatschappij schetsen. Een maatschappij die schreeuwt om verandering, de systemen uit de 20e eeuw die haar aansturen doen het niet meer.

donderdag 28 september 2017 14:27
Spread the love

De boot staat dus metafoor voor onze gemeenschap die met deze verouderde mechanismen een richting uitgaat die desastreuze gevolgen zal hebben. Technologische innovatie staat niet meer gelijk aan een algemene verbetering van de levensstandaard van allen, maar brengt integendeel een hoop perverse neveneffecten met zich mee. De vroegere tendens, waarbij technologie even snel nieuwe jobs creëerde als het andere overbodig maakte, is voorbij. Robotisering en automatisering vervangen talloze routineuze en repetitieve banen, waardoor volledige tewerkstelling een onhaalbare utopische gedachte is. Bovendien heeft slechts een gering deel van de bevolking echt baat bij al die vernieuwing: de 1 procent wordt machtiger en rijker, terwijl de middenklasse krimpt en het aandeel van mensen in armoede ongeëvenaard groeit.

De documentaire beargumenteert dat ons verouderd systeem geen geloofwaardige oplossingen kan bieden voor de huidige problemen waarmee we kampen. Om de technologische evolutie in ons voordeel te laten uitdraaien, moeten we onze maatschappelijke fundamenten durven te herdenken. Hierbij is het nodig de link tussen arbeid en het recht om te overleven te breken. Een evolutie dringt zich op naar een gedecommodificeerde (ontmarkte) samenleving, waar voltijdse marktparticipatie geen voorwaarde meer is om een volwaardig bestaan te kunnen leven.

Universeel basisinkomen

Een onvoorwaardelijk en universeel basisinkomen kan volgens de toekomstdenkers een antwoord bieden op de verzuchtingen van de 21ste eeuw. In dit systeem krijgen alle burgers of inwoners van een bepaalde politieke gemeenschap individueel een maandelijks bedrag van hun overheid, ongeacht hun inkomen of vermogen en zonder een werkvereiste of bereidheid om te werken. Een nieuwe vorm van herverdeling wordt hiermee mogelijk, waarbij iedereen formeel een bedrag krijgt om zijn basisbehoeften in te willigen.

Dat betekent echter niet dat ook iedereen hier absoluut bij wint. Ingrijpende fiscale hervormingen liggen aan de basis van dit idee, waar een groot deel van de rijkdom van de hoogste klassen terugvloeit naar de gehele bevolking. Rijkdom waar volgens economiste Mariana Mazzucato bovendien iedereen aanspraak op maakt: aan talloze grote technologische innovaties (met internet, GPS en spraaktechnologie als frappante voorbeelden) gingen steeds collectieve inspanningen van de belastingbetalers vooraf. De risicomijdende markt was steeds degene/de enige die profiteerde van de door de overheid gefinancierde riskante innovaties, het basisinkomen kentert deze trend.

Naast herverdeling heeft een onvoorwaardelijk basisinkomen ook de capaciteit in zich om te leiden tot een (her)opwaardering van talloze (onbetaalde) jobs die de samenleving nu niet economisch erkent. Zorg voor elkaar en onze planeet hebben de kans om een meer centrale rol in ons leven in te nemen, door de sterk verminderde prioriteit die betaalde arbeid zal krijgen: in plaats van levensonderhoud worden voldoening en geluk de drijfveren die mensen zullen hanteren.

Systeemswitch

Internationaal invloedrijke namen als de befaamde en recent overleden socioloog Zygmunt Bauman, Jose Mujica (ex-president van Uruguay) en historicus Rutger Bregman (dé basisinkomenman van de Lage landen) maken hun case voor een systeemswitch (al missen we als Belgen misschien Philippe Van Parijs die wereldwijd toch als één van de belangrijkste basisinkomenexperten wordt gezien). Een systeemswitch die ze noodzakelijk achten om op een duurzame en sociale manier verder te kunnen leven op onze planeet. De verscheidenheid aan thema’s (ecologie, technologie en economie) waarmee de case voor een basisinkomen wordt geschetst geeft bovendien een complete blik op alle aspecten van dit ingrijpende nieuwe systeem.

Deze inhoudelijke klasse combineert de documentaire bovendien met inspirerende muzikale en filmografische aspecten. De cinematografie en composities van Rudy Gnutti maken samen met de indrukwekkende en verhalende voice-over van Alex Brendemhül, van de sombere ‘state of the world’, maar hoopvolle gedachten die In the same boat met zich meebrengt, een uiterst aangenaam kijk- en luisterwerk. Ecopolis krijgt de bijzondere eer om deze inspirerende documentaire voor het eerst in België te vertonen, een ideale gelegenheid om samen na te denken over (de toekomst van) de samenleving waarin we leven en om hoop te krijgen voor wat komt.

In the Same Boat‘ gaat in België in première bij Ecopolis #3 op 8 oktober. Alle info op www.ecopolis.be. Zie hier alvast de trailer:

take down
the paywall
steun ons nu!