We zouden graag even de krantenkoppen achter ons laten, de straffe uitspraken op stil zetten en je meenemen naar het Borgerhout dat wij kennen. Om je te laten zien hoe ons district er echt uit ziet. Om te tonen welke inspanningen bewoners, buurtgroepen, jeugdorganisaties, én district dikwijls samen, nog te vaak apart, leveren om de uitdagingen die er zijn aan te pakken.
Om te tonen welke verbindende krachten aanwezig zijn om het dagelijks leven in ons district elke dag een beetje beter te maken.
Om te tonen op welke limieten het bestuur stoot door de beperkte middelen en bevoegdheden haar toebedeeld door het stadsbestuur.
Om te tonen hoe ondanks de negatieve berichten, bewoners samen met het district blijven timmeren aan gezamenlijk projecten.
We vertrekken bij de halte Drink, midden op de Turnhoutsebaan. Je geraakt er gemakkelijk met de bus of tram van het Centraal Station, al moet je soms wat geduld hebben. En o ja, reken maar niet op een zitplaatsje. Maar kom, het is maar twee haltes ver.
Als je uitstapt aan Drink overvalt Borgerhout je meteen. Je ziet madammen, met roots van over de hele wereld, opstoppingen veroorzaken met hun kinderwagens op de smalle voetpaden. Jongeren op weg naar school. Soms opgewekt kwetterend in een mengelmoes van talen. Soms schoolmoe van de waterval die ook hier het onderwijs teistert. Je komt terecht in een drukke bedrijvigheid. Hardwerkende mannen en vrouwen zijn in de weer in visrestaurants, kleermakerszaken, snackbars en een overdaad aan kapsalons, of lopen in bestofte overall voorbij naar de volgende werf. Voor het verkeerslicht wacht een grijsaard in country-outfit naast een zwarte vrouw in haar felgekleurde jurk en dito haarband. Net voor het licht voor hen op groen springt, raast een wagen aan veel te hoge snelheid voorbij. Ze kijken naar elkaar, trekken hun wenkbrauwen en je ziet ze denken: “Verkeersveiligheid op de baan, daar liggen ze op het stadhuis niet wakker van.”
We volgen ze en steken de Turnhoutsebaan over richting Moorkensplein, waar in het midden ons prachtige districtshuis staat. Hier zijn buurtbewoners al jaren actief om meer ruimte en groen te creëren. Nergens vind je immers zo weinig groen per inwoner als in Borgerhout. Een Reuzenpark was hier door het vorige stadsbestuur aan de bewoners beloofd, genoemd naar de reuzen die al drie eeuwen jaarlijks door Borgerhout trekken. Volgende week is het weer zo ver. Maar het bestuur kwam terug op de beslissing om het park aan te leggen en dus blijft het hier voorlopig een veld kasseien met hier en daar een bloembak.
Op het Moorkensplein liggen een drukbezochte café en een koffiebar die allebei een bijna uitsluitend blank publiek trekken. Het is soms jammer om te zien hoe samenleven hier vaak nog apart gebeurt. In de Marokkaanse theehuizen vind je immers ook weinig witte Borgerhoutenaars. Maar toen de koffiebar van het Moorkensplein onlangs een straatfeest organiseerde, maakte je achtergrond niet uit. Iedereen stond door elkaar koopjes uit te kiezen op de rommelmarkt.
We wandelen weer in de andere richting, over de Turnhoutsebaan richting Krugerplein. Van het moment dat de zon een beetje doorbreekt is het hier een drukte van jewelste. Op het basketbalveld wordt massaal gevoetbald, moeders, in zomerkleedje of met hoofddoek zitten te kletsen op de bankjes die her en der verspreid staan terwijl hun kinderen ravotten op de heuvels die er aangelegd zijn en voor de kleinsten is er de overvolle speeltuin. Hier kom je altijd wel iemand tegen om een praatje mee te maken.
Midden op het plein staat iets wat op een bushokje zonder dienstregeling lijkt: een plek waar jongeren om gevraagd hadden zodat ze buiten kunnen zitten met hun vrienden, ook als het regent. Tot ‘s avonds laat kan je de stewards van Samen op Straat herkennen aan hun gele fluovest. Deze jongeren en jonge vaders houden samen vrijwillig een oogje in het zeil. Sinds zij meehelpen is het heel wat rustiger geworden op de Borgerhoutse pleintjes. Zohra Othman werkte, als schepen van jeugs in Borgerhout dit project uit. Het is een mooi voorbeeld van hoe in Borgerhout in overleg met de buurt oplossingen voor overlast worden gevonden. Een aanpak die in schril contrast staat met de pascontroles die het stadsbestuur laat uitvoeren bij alle jongeren die hier op de pleintjes voetballen of gewoon samen rondhangen. Door dialoog werd hier vertrouwen gecreëerd dat zich vertaalde in verantwoordelijkheid.
We lopen wat verder richting sporen, op naar het Terloplein. Nadat het pleintje lang officieel naamloos was gebleven, verkozen de buurtbewoners die naam tijdens een uitvoerig inspraaktraject boven ‘Al Khattabiplein’. Maar je kent het Terloplein waarschijnlijk eerder het uit nieuws. Hier vond een van de meest roemruchte incidenten van de afgelopen zomer plaats. De politie zou hier bekogeld zijn met eieren nadat ze tussen kwam bij een verkeersongeluk. De versies over welke feiten zich hier hebben afgespeeld lopen nog steeds sterk uiteen, al is iedereen het er over eens dat geweld tegen de politie echt niet kan.
Het is ook hier dat verschillende Borgerhoutse jongerenbewegingen en Samenlevingsopbouw een massaal bijgewoonde buurtvergadering samenriepen om samen tot oplossingen voor de incidenten van de afgelopen zomer te komen. We waren onder de indruk van de constructieve sfeer die er ondanks het mediacircus was tussen jongeren, ouderen, het districtsbestuur en vertegenwoordigers van de politie. Maar de stoel van burgemeester De Wever bleef leeg. Het stadsbestuur, dat zich in de dagen voor de vergadering fors uitliet in de media over onze buurt, stuurde haar kat. In plaats van te geloven in samenwerking met de mensen uit Borgerhout zelf, kondigde het extra identiteitscontroles en gewapend bestuur aan. Bart De Wever zei dan wel dat hij vaak in Borgerhout aanwezig was “uit de spotlights”, maar degenen die toen rond de tafel zaten om te overleggen, hebben hem alleszins nog niet gezien.
Vlak naast het Terloplein ligt de Guldensporenstraat. Het ziet er hier op het eerste zicht rustig uit, met de grote herenhuizen en het wijkgezondheidscentrum waar Borgerhoutenaars terecht kunnen voor gratis geneeskunde. Toch werd in deze straat eind vorig jaar een woning met zwaar geschut onder vuur genomen. Een afrekening in de drugsoorlog die in de hele stad steeds grotere proporties aanneemt. Politie, justitie en bedrijfsleven zouden geïnfiltreerd zijn door de mannetjes van de cocaïnehandelaars die de haven van Antwerpen als draaischijf gebruiken. Het is de trieste balans van vijf jaar war on drugs, die zwaar weegt op Borgerhout. Vreemd genoeg probeert De Wever nu zelfs dat in de schoenen van ons district te schuiven.
Wanneer we langs de sporen terug stappen, helemaal tot aan het Luitenant Nayaertplein, kan je de hele tijd het ruisen van de Antwerpse ring horen die Borgerhout in twee deelt. Het is even wandelen, maar je merkt hier hoe waardevol de weinige open ruimte die we in Borgerhout hebben wel is. Dit is een klein pleintje met een voetbalveldje, wat banken en een paar speeltuigen dat tegen de verhoogde spoorwegbedding aanschurkt. Toch is dit elke dag een ontmoetingsplaats voor tientallen jongeren. Een paar van hen dragen trots dezelfde T-shirt die hen herkenbaar maakt als PleinPatron. De PleinPatrons zijn jongeren die een opleiding als animator hebben gekregen om op hun eigen pleintje activiteiten te organiseren en de zaken in het oog te houden. Ze worden gecoacht door animatoren van Kras, JES of Samen Op Straat die ook elk één plein voor hun rekening nemen. Het is een project dat door Zohra Othman, toen schepen van jeugd, werd opgestart. In Borgerhout geven we mensen kansen om zelf verandering in hun buurt waar te maken. En dat werkt. Wie ons district van dichtbij kent kan getuigen dat het hier beter wonen is dan vroeger.
We wandelen terug naar de Turnhoutsebaan om je af te zetten aan de halte voor je tram terug. Het is ondertussen waarschijnlijk wel duidelijk dat in Borgerhout, net als overal anders, mensen rondlopen die de boel verzieken. Chauffeurs die de straten onveilig maken, mensen die de drugshandel tot in ons district brengen. Maar voor elke Borgerhoutenaar die het verpest, zijn er gelukkig honderd die opstaan om zich in te zetten voor hun wijk. Of het nu de PleinPatrons zijn die de jongeren op hun plein animeren, de buurtvaders en de stewards van Samen op Straat die samen toezicht houden, de animatoren van Kras en JES die jongeren terug in hun toekomst doen geloven, de buren die straatfeesten organiseren waar iedereen welkom is.
Neem nu de Syriëstrijders. Ook uit Borgerhout zijn jongeren vertrokken om oorlog te voeren aan de kant van IS. Maar kijk, we komen net aan bij De Roma, de cultuurtempel die door honderden vrijwilligershanden uit haar as herrees. Een jaar geleden werd hier de kortfilm ‘Kuffars’ voorgesteld. Met een budget van amper 15.000 euro en jonge acteurs die allemaal uit Borgerhout afkomstig waren trachtte die het thema van de Syriëstrijders bespreekbaar te maken. Zodat er opnieuw geluisterd kan worden naar elkaar, moslim of niet. We hebben de zaal hier nog niet vaak zo vol weten zitten. Honderden en honderden jongeren hebben hier ademloos zitten kijken en gingen na de aftiteling met regisseur en de hoofdrolspeler in gesprek. We kregen er kippenvel van.
Tijdens de buurtvergadering op het Terloplein zei een van de aanwezigen: “ze hebben het altijd over Borgerhout als een probleemwijk. Maar volgens mij is dit een krachtwijk. Hier lopen zo veel jongeren rond die ongelooflijke talenten hebben. Als we die talenten kunnen ontwikkelen twijfel ik er niet aan dat Borgerhout haar kracht kan laten zien.” We zouden het niet beter kunnen zeggen.
