Beste vrienden, collega’s,

Of, speciaal voor vandaag: beste dromers, beste politiek correcten, beste Gutmenschen, want in die termen moeten we tegenwoordig spreken over mensen die zich engageren, over mensen die geloven dat samenleven met anderen niet tot de ondergang leidt. Terwijl ze zo al snel in de hoek van de naïevelingen geduwd worden. Mensen die het goed proberen te doen, worden opzijgezet als Gutmenschen. Politiek correcte denker is zo’n zwaar scheldwoord geworden, dat het lijkt of niemand er nog één durft te zijn.

 Jeroen Olyslaeghers omschrijft de tendens perfect met één woord: normaalzucht. Zelden las ik een betere term om te beschrijven hoe het onaanvaardbare verandert in het aanvaardbare normaal. Want, zeg nu zelf, hoe normaal is het om van Gutmenschen een scheldwoord te maken? Of om de ngo’s die er alles aan doen om verdrinkingsdoden te vermijden op de Middellandse Zee te beschuldigen van mensensmokkel? Hoe normaal is het om ngo’s die al jaren de grondoorzaken van migratie proberen aan te pakken, er nu van te beschuldigen dat ze een aanzuigeffect creëren? Hoe normaal is het om te spotten met “wir schaffen das”, het enige diepmenselijke politieke antwoord op de uitdagingen waar we voor staan? Hoe normaal is het om te onderhandelen met de voor genocide gezochte president Al Bashir uit Soedan over hoe hij de vluchtelingen in onze plaats kan tegenhouden? Hoe normaal is het om met ontwikkelingsgeld de schietgrage Libische kustwacht te financieren, zodat hij vluchtelingen kan terugschieten naar detentiecentra? Hoe normaal was het deze week nog om te spreken in termen van “#opkuisen” als we het over “#allemaalmensen” hebben?

Als de Nederlandse premier Rutte in volle verkiezingsperiode uitroept “doe normaal of ga weg”, zou hij dan ook last hebben van normaalzucht? Hij is er alleszins in geslaagd om zijn eigen handelen en veel van dat van zijn collega’s als normaal te bestempelen. Dit soort normaalzucht leidt tot wantrouwen en is demotiverend voor wie de handen uit de mouwen wil steken om er hier iets van te maken.

Normaalzucht zorgt uiteindelijk voor een attitude van schouderophalen, omdat onze maatschappij ‘normaal’ en dus ‘niet veranderbaar’ is. En dat is exact het tegenovergesteld van waar ik in geloof. Noem me gerust abnormaal. En ik hoop dat ik niet alleen ben. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat we hier vandaag met een volle zaal abnormalen zitten. Of, nog beter, dat we hier met een volle zaal politiek correcten zitten, een volle zaal Gutmenschen, zeg maar.

Want laat ons niet te snel in de val trappen om onszelf abnormaal te noemen. Uit een peiling die we deze week afnamen bleek dat een stilzwijgende meerderheid van de Vlamingen bezorgd is over het lot van vluchtelingen en bereid tot actie over te gaan. De enquête werd stevig verspreid op sociale media. We moeten daar niet euforisch over zijn, want we beseffen best dat dit potentiële draagvlak fragiel is, maar het leek wel of mensen snakten naar wat goed nieuws.

De enquête leidde echter ook tot een aantal bitse en koude reacties die er bijwijlen ver over waren. Ook staatssecretaris Theo Francken weet er een aantal bittere tweets aan. Dat vond ik eigenaardig. Ben ik nu zo ouderwets als ik verwacht dat ook beleidsmakers blij zijn met de solidaire en hartverwarmende reacties van hun burgers? Onze samenleving heeft het goed voor met mensen. Het is pijnlijk om te zien hoe moeilijk sommigen het hiermee hebben.

Gezien ons werk op het terrein is het voor 11.11.11, als koepel van de Noord-Zuidbeweging, vanzelfsprekend om in deze campagne met grote nadruk te wijzen op de noodzaak om de grondoorzaken van migratie nu eens eindelijk ernstig te nemen. Hoe lang duurt het nog alvorens men niet één, maar vijf versnellingen bijschakelt om conflicten, de wereldwijde armoede, ongelijkheid en klimaatonrechtvaardigheid aan te pakken? Hoe lang duurt het nog voor men hier de nodige budgetten voor vrijmaakt? De blijdschap over het dalende aantal mensen die verdrinken in de Middellandse Zee heeft iets bijzonder hypocriets als ze niet gepaard gaat met massale steun om ter plekke toekomstperspectieven te creëren.

En die toekomstperspectieven willen we ook hier in onze superdiverse samenleving. De grondrechten van mensen op de vlucht en migranten hier moeten gegarandeerd worden. Discriminatie op onze arbeids- en woningmarkt die de toekomstperspectieven in de weg staat, kunnen we niet dulden. 

Die brede blik in Zuid én Noord vergt een brede coalitie en ik ben daarom ook bijzonder trots dat we er niet alleen voor staan. Meer dan tachtig organisaties uit het brede middenveld steunen onze campagne.

We zullen prikkelend naar buiten komen, we zullen positieve verhalen in de kijker stellen en aantonen hoe migratie ons cultureel, economisch en sociaal kan verrijken. We zullen concrete en realistische eisen voorleggen aan onze politieke wereld en aanklagen waar het fout gaat. Kleine eisen waar de politieke wereld snel op kan ingaan, grotere eisen die hopelijk haar visie wat bijsturen.

En minstens zo belangrijk wordt het om de toon in het publieke debat bij te sturen. Onze nuchtere vaststelling is immers dat je met dit thema voor je het goed en wel beseft in een kamp wordt geplaatst en een speelbal wordt in een gepolariseerd debat. En dat willen we net vermijden. De reacties op de lancering van een al bij al vrij onschuldige enquête tonen aan dat dat niet gemakkelijk wordt. Maar we gaan ervoor.

Daarnaast willen we uitblinken in het niet ingaan op provocaties, maar toch ons eigen verhaal vertellen. Laat ons uitblinken in oprecht luisteren naar de bezorgdheden van de mensen, naar hun angsten, zonder ze naar de mond te praten. Ik ben ervan overtuigd dat heel veel mensen snakken naar een sereen debat over deze delicate materie. Een debat met respect voor elkaar. Een debat over #allemaalmensen. Een debat dat bij uitstek geknipt is om in handen te nemen door een zaal vol Gutmenschen. 

Heel erg bedankt voor je komst.

Meer info over campagne: http://allemaalmensen.11.be