Op de luchthaven van Zaventem zijn er twee grondafhandelingsbedrijven actief. Of je nu met Ryanair, Jetair of Qatar vliegt, Swissport- of Aviapartner-werknemers bemannen de check-in balies en laden je valies uit of kuisen het vliegtuig na landing.
Niet flexibel genoeg?
Werknemers in de luchtvaartsector horen al jaren van hun directies dat ze te duur en niet flexibel genoeg zijn. Er wordt nochtans zeer flexibel gewerkt. De werknemers offeren hun nachten, zon- en feestdagen op. Elke maand moeten ze afwachten tot hun uurrooster uitkomt vooraleer er plannen met de familie of vrienden gemaakt kunnen worden. Ze doen dit alles voor een laag loon en een bescheiden premiestelsel. Verder werken ze in een zeer stresserende omgeving. Mondige en soms moeilijke passagiers, kleinere ploegen om het vliegtuig te laden of lossen, gebrekkig materieel en zware valiezen maken dat de job geen lachertje is.
Voor de directie van Aviapartner of Swissport is het nooit genoeg. Telkens opnieuw proberen ze wat extra uit hun werknemers te persen. Voor de werkgevers in deze sector heeft de ideale werknemer een 3-uurcontract, dat in de zomer kan opgetrokken worden gezien. Uurrooster veranderen dag na dag. De directie ziet hun werknemers louter als kost.
Werknemers en vakbonden hebben zich altijd verzet tegen deze te hoge vorm van flexibilisering. De staking bij Swissport in 2012 resulteerde in minder gesplitste shiften. De staking van 2016 bij Aviapartner zorgde voor de omzetting van tijdelijke contracten in vaste contracten. Elk jaar opnieuw zetten de directies een offensief in om hun personeel extra flexibiliteit op te leggen om hetzelfde werk met minder mensen uit te voeren.
Structurele onzekerheid
Om de zeven jaar schrijft Brussel Airport, de privéluchthavenuitbater, een tenderprocedure uit waarop alle bedrijven wereldwijd actief in de grondafhandeling zich kunnen inschrijven. Op basis van verschillende criteria wordt dan beslist welke 2 bedrijven er actief mogen zijn op de luchthaven de komende 7 jaar. De grondafhandelingsbedrijven en personeel zitten dus in een permanente staat van onzekerheid.
De combinatie van een over competitieve markt en wanbeleid bij de grondafhandelaars zorgt ervoor dat zowel Swissport als Aviapartner al jaren verlies maken. Als je voor 15 euro naar Barcelona kan vliegen laat zich dat voelen in alle takken van de luchtvaart.
Mini- jobs?
Het flex-verhaal van de rechtse regering wordt zichtbaar in de dagdagelijkse praktijk op de luchthaven. Wat voor jobs willen we in ons land? 3-uurcontracten of volwaardige kwalitatieve jobs?
Het zijn wel de werknemers die de luchthaven doen draaien, ze verdienen hier ook navenant voor beloond te worden.Volwaardige contracten met een onderhandelde flexibiliteit moeten de basis vormen voor de arbeidsvoorwaarden binnen deze bedrijven. Extra flexibiliteit opgelegd door de directie of regering kunnen voor ons niet.
Naar een luchthavenstatuut
Op verschillende grote luchthavens in West-Europa vallen de werknemers die actief in de grondafhandeling werken onder de luchthavenuitbater zelf. Met de PVDA stellen we voor om ook in België te werken met een luchthavenstatuut. De werknemers zouden dan zoals in de haven werken onder één statuut. Dat heeft als voordeel dat er een grote stabiliteit is voor de werknemers en precaire contracten worden geweerd en enkel degelijk opgeleide mensen op de tarmac komen. Materieel zou niet meer door twee bedrijven worden aangekocht en er zou één opleidingscentrum voorzien kunnen worden. Enkel zo’n luchthavenstatuut biedt stabiliteit zowel voor personeel als reizigers.
Geld genoeg maar het verdwijnt in de verkeerde zakken
Brussel Airport (BA), de luchthavenuitbater, is een zeer winstgevend bedrijf. Dit jaar kondigde BA nog aan dat ze een riant dividend van 108 miljoen zullen uitbetalen aan hun aandeelhouders. Dat komt bovenop de 837 miljoen die ze reeds uitbetaalden de laatste 9 jaar. Er wordt dus (zeer) veel winst gemaakt op de luchthaven.
Moet dit bedrijf, dat een monopolie-positie bezit, in handen zijn van buitenlandse aandeelhouders die enkel uit zijn op winstmaximalisatie? De overheid moet de luchthaven terug in handen nemen. Een bedrijf dat zoals ze zelf zeggen “essentieel is voor de Belgische economie” mag niet worden overgelaten aan korte termijn denkende aandeelhouders?
Een luchthaven in handen van de gemeenschap kan de neerwaartse loonspiraal een halt toeroepen, kan echt kiezen voor een beleid dat stabiliteit biedt voor passagiers, werknemers én omwonenden.
Koen Dereymaeker werkte gedurende 12 jaar op de luchthaven bij Aviapartner en DHL Aviation en was er syndicaal afgevaardigde van het ACV. Vandaag is hij medewerker van de studiedienst van de PVDA.
