Dit interview verscheen eerder, februari 2016, bij CNNBS

Ethan Nadelmann is de oprichter en directeur van het Drug Policy Alliance (DPA), de toonaangevende organisatie in de VS die zich inzet voor het bevorderen van alternatieven voor de ‘war on drugs’. Nadelmann behaalde zijn bachelor, master en doctoraat in de politieke wetenschappen aan Harvard. Hij behaalde daarnaast een Master diploma in de internationale relaties aan de London School of Economics. Zeven jaar lang doceerde hij politicologie en overheidszaken aan de Universiteit van Princeton. Vandaag spreek ik met hem over het drugsbeleid in de VS en de rest van de wereld.

Waarom wil u het huidige drugsbeleid in de VS en het grootste deel van de wereld veranderen?

Nadelmann: Er zijn verschillende redenen die maken dat ik doe wat ik doe. Een eerste reden is dat ik denk dat de oorlog tegen drugs, en de hele sfeer die deze met zich meebrengt, een absolute nachtmerrie is voor de VS en de rest van de wereld. Fundamenteel zie ik de drugsoorlog als een schending van de mensenrechten. Vanuit mijn opvoeding leerde ik om aandacht te hebben voor zulke onderwerpen. Mijn vader was een rabbijn en mijn oom een professor. Ik werd dus omgeven met mensen die naar gebeurtenissen keken op een morele en intellectuele manier, niet vanuit een zuiver zakelijke manier.

ik begon cannabis te roken en begreep niet waarom andere mensen voor dezelfde reden werden gearresteerd

Toen ik studeerde drong een tweede reden zich op. Aan de universiteit, wanneer ik als jonge dertiger aan mijn doctoraat werkte, realiseerde ik me dat het voor mijn intellectuele ontplooiing belangrijk was om verbonden te zijn met het persoonlijke, emotionele en politieke deel van mezelf. Anders zouden mijn studies zinloos voor me zijn. Toen ik achttien was en aan de McGill Universiteit in Montreal ging studeren, begon ik cannabis te roken en begreep niet waarom andere mensen voor dezelfde reden werden gearresteerd. Dit inzicht gaf me een connectie, zelfs een persoonlijk belang, met het willen veranderen van de drugswetten. Bovendien bestudeerde in de jaren tachtig bijna niemand het drugsbeleid vanuit mijn onderzoeksveld, de politieke wetenschappen en internationale relaties, aan de universiteit. Voor al deze redenen samen begon ik het drugsbeleid te bestuderen en ontdekte dat er een enorme kloof was tussen wat het overheidsbeleid en de publieke opinie pretenderen te weten, en wat de wetenschap als goed drugsbeleid suggereert.Het verkleinen van deze kloof tussen het gegeven overheid drugsbeleid en de wetenschap leek een zinvolle manier om mijn leven aan te besteden.

 Het DPA is een niet-gouvernementele organisatie dat ernaar streeft om het drugsbeleid te wijzigen. Hoe werkt het? Ontmoet u voortdurend toppolitici?

Nadelmann: Dat hangt ervan af. In de Verenigde Staten bestaan er twee mogelijkheden om wetten te veranderen. Een eerste manier is via het wetgevingsproces en het Congres. Daarnaast bieden ongeveer de helft van de staten in de VS hun bevolking de mogelijkheid om zich door middel van referenda politiek te organiseren. De organisatoren moeten dan een bepaalde hoeveelheid handtekeningen ophalen om hun voorstel in wet om te zetten. Dit is de wijze waarop de meeste drugs hervormingen in de VS gebeurden. Alle grote doorbraken, hetzij voor de legalisatie van medicinale cannabis vanaf 1996, of voor de legalisatie van recreatieve cannabis vanaf 2012, of de eis voor behandeling in plaats van opsluiting voor mensen met drugsproblemen en vele andere hervormingen, vinden hun oorsprong in deze statelijke referenda. Wanneer een meerderheid van de mensen een hervorming wilden en de politici er niet in slaagden om deze hervorming te implementeren, gebruikte het volk een referendum om de verandering te bewerkstelligen.

Er is heel wat tegenstand aan de lobbytafel

Ondervindt u weerstand aan de lobbytafel?

Nadelmann: Oh ja! Onze grootste en meest invloedrijke tegenstander in Californië was jarenlang de vakbond van gevangenisbewakers. In de VS hebben we af te rekenen met weerstand van private gevangenis corporaties, politieorganisaties of therapeutische instellingen met een  ‘alleen behandeling’ visie. Grote tegenstanders zijn de verenigingen van procureurs (officieren van justitie). Ook sommige rechts georiënteerde mensen zijn niet opgezet met onze doelen zoals de miljardair Sheldon Adelson.

Denkt u dat we in een situatie zullen terechtkomen waarbij mensen zullen ontdekken dat ze door de beleidsmakers en politici werden bedrogen? En dat de wetten die deze laatste implementeerden en uitvoerden niet gebaseerd waren op wetenschappelijke bevindingen noch op de mensenrechten?

Nadelmann: Dat is precies wat er nu gebeurt en dit gebeurde eveneens twintig jaar geleden toen we de eerste referenda om medische cannabis te legaliseren wonnen, of wanneer we een behandeling in plaats van opsluiting vroegen voor mensen die verslaafd zijn. In beide gevallen wonnen we omdat een meerderheid van het electoraat hun vertrouwen kwijt waren geraakt in de beloften van de politici. Later gebeurde hetzelfde met de verbeurring-wetten of met de legalisering van recreatieve cannabis  in 2012. Gelukkig zijn er nu een groeiend aantal mensen, zelfs overheidsmensen, die hetzelfde zeggen dan wat wij … al jaren zeggen.

Geven ze hun mislukkingen toe?

Nadelmann: Ze beginnen. Misschien niet op een expliciete manier, maar wanneer men de recente veranderingen in verschillende staten beschouwt, dan kan men deze ook als een bekentenis lezen. Er zijn drie grote kwesties die ik razendsnel zie veranderen.

Ten eerste de legalisering van recreatieve cannabis . Paradoxaal genoeg zijn de VS de wereldwijde leider op het vlak van de hervormingen ten aanzien van recreatieve cannabis . Niet op het federale niveau, maar op staatsniveau via referenda opgestart door het maatschappelijk middenveld en de publieke opinie. Tien jaar geleden zou niemand dit voorspeld hebben.

Het tweede punt is het verminderen van de gevangenisbevolking. Vandaag is in de VS een grotere politieke dynamiek aanwezig, dan waar ook ter wereld, om dit klaar te spelen. Maar omdat we zo’n vreselijke startplaats hadden, door de over-opsluiting, heeft het inhaalmanoeuvre ons tot nog toe alleen maar een beetje meer bij het wereldgemiddelde gebracht. Maar het feit blijft dat de huidige politici, over het gehele politieke spectrum gezien, nu meer aan de straf hervorming werken dan de gekozenen van de vorige vier decennia. 

Het laatste punt, de behandeling van druggebruikers en verslaafden als een volksgezondheidsprobleem, is het vlak waarop we het minste vooruitgang hebben geboekt in vergelijking met West-Europa, Australië en sommige delen van Latijns-Amerika. Deze regio’s hebben zich veel meer ingezet om de negatieve gevolgen van, vooral intraveneus drugsgebruik, te verminderen. Denk daarbij aan maatregelen om de verspreiding van HIV en hepatitis zoveel mogelijk te stoppen, het decriminaliseren van drugsbezit, het bieden van een plek waar drugs veilig gebruikt kunnen worden. Op dit vlak hebben de VS nog steeds een grote achterstand, zowel de publieke opinie als de overheid.

Welk beeld geven de Amerikaanse media over drugs?

Nadelmann: De media in de VS, zoals overal, worden steeds diverser. Toen ik met mijn activisme begon in 1987 waren er veel minder media dan nu en was er geen internet. Vandaag is er een enorme toename van het aantal media en het is veel moeilijker om te praten over ‘de’ media. Daarbij komt dat de televisie verslaggeving  omtrent drugs vroeger in het algemeen heel slecht was. Ze had de neiging om te focussen op de sensationele kant van de zaak. Beelden van de politie in paramilitaire outfit die deuren inbeukten of gewelddadige inbeslagnames waren zeer gewild bij de televisie. Maar nu meer en meer mensen voor hun informatie op het internet vertrouwen is de televisie minder belangrijk geworden. Bovendien zijn deze beelden vandaag bij verscheidene media kanalen niet langer gewild. Dit komt omdat er een nieuwe generatie mensen werkzaam zijn in de media die op een intelligentere manier over drugs berichten. Er zijn dus verschillende redenen waarom de media vandaag beter werk leveren dan tien, twintig of dertig jaar geleden. Sommige media zijn nog steeds een probleem natuurlijk, maar het is zeker niet zo slecht als het toen was.

Ik en andere leiders van het DPA worden omwille van de mensenrechten en de persoonlijke vrijheid van het individu gemotiveerd om te doen wat we doen.

Colorado, dat twee jaar geleden recreatieve cannabis legaliseerde, is enorme fiscale inkomsten aan het innen. Denkt u dat deze belastinginkomsten andere staten of zelfs de federale staat zal aanzetten om hun drugsbeleid te veranderen?

Nadelmann: De mogelijke belastinginkomsten zijn zeker een van de redenen waarom mensen hun mening herzien, maar er zijn nog andere redenen. Toen we opiniepeilingen in Colorado, Oregon en Washington hielden staken er twee redenen bovenuit. Enerzijds is het zo dat de gemiddelde burger liever heeft dat de politie zich met echte misdaad bezighoudt in plaats van cannabis rokende jongeren te vervolgen. Anderzijds zien de mensen liever dat de overheid belastinginkomsten op cannabis int dan dat criminele organisaties ermee aan de haal gaan. Maar ook andere redenen worden aangehaald. Sommige mensen vinden cannabis minder gevaarlijk dan alcohol. Anderen vinden drugsgebruik een kwestie van persoonlijke vrijheid. Weer anderen vinden dat de wetten oneerlijk worden uitgevoerd met als resultaat dat zwarte mensen vaker gearresteerd worden.

Het DPA is nog steeds bezig met het schrijven van een aantal van de wetten met betrekking tot de verhoging van de belastinginkomsten. We vinden het belangrijk om in deze wetten te vermelden dat een deel van de belastinginkomsten zal gaan naar het onderwijs of naar het bouwen van nieuwe scholen. De mensen zien graag dat het geld bijdraagt aan hun gemeenschap. Ik en andere leiders van het DPA worden omwille van de mensenrechten en de persoonlijke vrijheid van het individu gemotiveerd om te doen wat we doen. Maar wat ons motiveert, begeestert de meeste andere mensen niet. Deze worden hoofdzakelijk door de twee vooraf genoemde redenen beïnvloed.

Hoe denkt u dat de federale – en statelijke wetten zullen geharmoniseerd worden?

Nadelmann: In augustus 2013 gaven het Witte Huis en het ministerie van Justitie, Colorado en Washington een gekwalificeerd groen licht om hun cannabis legalisering wetten uit te voeren. Dit betekent dat deze staten de kans kregen om aan te tonen dat het wettelijk regelen van cannabis betere resultaten kan leveren met betrekking tot de volksgezondheid en de openbare veiligheid dan het huidige repressieve beleid. Hierbij moesten ze wel aan bepaalde voorwaarden tegemoet komen zoals; voorkomen dat jongeren toegang krijgen tot de verkooppunten voor recreatieve cannabis, het onder invloed rijden tegengaan en ervoor zorgen dat men geen cannabis naar andere staten vervoert. Deze kentering was een geweldige doorbraak voor de VS maar tevens vanuit een internationaal perspectief. Want zodra het Witte Huis een gekwalificeerd groen licht aan Colorado en Washington gaf, moesten ze hetzelfde signaal aan Uruguay, Jamaica, Mexico en andere landen geven.

De wijziging van de wetten in Colorado en Washington zorgde hierdoor voor een historische verandering in het Amerikaanse en het internationale drugsbeleid. Het huidige conflict tussen de federale staat en de verschillende staten zal nog even blijven duren maar er zijn een groeiend aantal inspanningen om het conflict te verminderen. Congresleden en mensen van de Obama administratie werken momenteel bijvoorbeeld aan oplossingen om de cannabis-industrie toe te laten om met banken samen te werken, wat nu nog niet kan. Of om cannabisbedrijven in staat te stellen om hun zakelijke uitgaven fiscaal aftrekbaar te maken.

Tenslotte, denkt u dat drugsgebruikers zieke mensen zijn?

Nadelmann: Het is net als vragen of mensen die alcohol drinken zieke mensen zijn. Zoals bij alcohol zijn de meeste mensen die andere drugs gebruiken niet ziek. Ze gebruiken de drug op een verantwoorde wijze voor hun plezier, om te ontspannen en zelfs als medicinale behandeling. Maar zoals bij alcohol zijn er mensen die onverantwoord met drugs omgaan en verslaafd worden op een manier dat hun, en anderen, kan schaden.

Toch horen we regelmatig  dat de samenleving druggebruikers moet behandelen als zieke mensen?

Nadelmann: In de beginjaren van de drugs hervorming inspanningen was dit de manier waarop we in staat waren om aan de overheid en de publieke opinie te zeggen ‘sluit druggebruikers niet op maar geef ze een behandeling’. De volgende stap was om te zeggen dat niet alle drugsgebruikers zieke mensen zijn. Het was dus één van de stappen die we moesten maken om af te kunnen stappen van het bestaande opsluit beleid. Nu zijn we in een fase aanbeland dat we mensen beginnen te onderwijzen dat de meeste drugsgebruikers, niet alleen zij die cannabis of alcohol gebruiken, niet ziek zijn. Ze kunnen makkelijk zonder enige tussenkomst van de overheid hun leven leiden.