Politiek, politici, partijen. Het maakt allemaal zo geen goede beurt. Niet in het buitenland, niet in het binnenland. Zo lijkt het toch voor wie door de lens van de media op het politieke bedrijf inzoomt en het beeld vervolgens veralgemeent. Politiek is echter zo veel meer dan populistische ‘quotes’, dan regeren op basis van ‘alternative facts’ of angst, dan het zich verrijken met mandaten of het roven van geld bestemd voor daklozen.

Politiek is dé manier waarop samenleven mogelijk wordt. Politici en partijen zijn actoren in de politiek. Belangrijke actoren, maar niet de enige. Bedrijven, lobby’s, pers, belangengroepen, bewegingen, justitie, kerk(en),… en ja, ook de vakbonden zijn dat even goed. In een democratisch bestel – tot bewijs van het tegendeel toch het minst slechte politieke systeem – is iedereen een politieke actor. Net daarom is het zo gevaarlijk om heel de politiek zomaar gelijk te stellen met de mistoestanden en de (morele) misdrijven van een aantal individuen van divers politiek pluimage. Want als het kind – ons democratisch politieke systeem – met het badwater wordt weggespoeld, is het maar de vraag wat er voor in de plaats komt én wie daarvan profiteert. Want antipolitiek is ook politiek. Maar geen democratische, niet ten gunste van de gewone man of vrouw. Zie maar naar de VS van Donald Trump of het Verenigd Koninkrijk na de Brexit.

Iedereen is wel eens een beetje politicus. In de brede zin van het woord dat hij of zij op één of andere bijeenkomst van een buurtcomité, een ondernemingsraad, een senioren- of jeugdorganisatie, een burgerbeweging, een vakcentrale…, de agenda, de ideeën of de belangen van de eigen groep of van een groter geheel verdedigt. Of in de meer strikte betekenis: dat hij of zij zich als militant engageert in een partij, zich verkiesbaar stelt, een vertegenwoordigende rol heeft of, op eender welk niveau, mee bestuurt. De lijn tussen de twee – in zoverre ze al te trekken valt – is in feite kunstmatig. Engagement valt niet in één hokje te stoppen. Als syndicalist en partijmilitant zie ik mezelf daarom in de brede zowel als in de strikte betekenis van het woord, ook als een soort politicus.

Het ergste wat er kan gebeuren na de verfoeilijke praktijken in Luik, Gent en Brussel (terzijde: Antwerpen houdt zich deze keer wel heel behendig uit de schijnwerpers), is dat groepen geëngageerde burgers zich afkeren van het politieke systeem én van de grote groep goedmenende politici. Terwijl ze in feite wat engagement betreft niet van elkaar verschillen en ze natuurlijke bondgenoten zouden moeten zijn. Een vertrouwensbreuk tussen de politici en de andere politieke actoren, geëngageerde burgers incluis, gaat dé politiek niet doen verdwijnen. Zo’n breuk zorgt alleen voor een vacuüm waarin uiteindelijk griezelige populisten met rare kapsels à la Trump, Johnson en Wilders, hun slag thuishalen en hun soort van politiek kunnen voeren waarbij de andere politieke actoren nog weinig in de pap hebben te brokkelen.

Het beste wat er kan gebeuren is dat partijen, politici en geëngageerde burgers deze gelegenheid gebruiken om de handen in elkaar slaan voor een vernieuwend – en wat mij betreft progressief, ecologisch en links – politiek project. Van partijen en politici vraagt dit: introspectie, structurele maatregelen die nieuwe ontsporingen en zelfbediening onmogelijk maken en de wil om, veel meer dan vandaag, met de burgers in overleg te gaan. Van de betrokken burger, politicus in de brede betekenis van het woord, vraagt dit vertrouwen in een democratisch politiek systeem, het actief afwijzen van de antipolitiek en het besef dat politici ook maar mensen zijn en dat wij uiteindelijk allemaal, in de ene of de andere situatie of periode, ook wel eens politieker zijn.

Dirk Schoeters | algemeen secretaris
ABVV-regio Antwerpen

Lees meer in ons syndicaal magazine: Vakbond in Beweging nr.93 | juli 2017

In dit nummer:

• Edito | We zijn allemaal politiekers
• Actueel |  ‘Betaald verlof was kers op de taart’ | Luc Vanneste over vakantiegeld en nog veel meer 
• Onze zomerwedstrijd | Win een DVD
• Internationaal | Ontdek de wereld en help mensen | Gesprek met Naomi De Bruyne (FOS-socialistische solidariteit)
• Antwerp Pride | BBTK turns pink
• Tentoonstelling | Plantin-Moretus, geschiedenis van een drukkersfamilie
• Column | Iedereen Unicq
• En verder: Vlaams sociaal realisme, de linXe agenda, actief, actie, BarRed en festival De Mick