Die ochtend in het politiekantoor.
“Goedemorgen, ik kom mij zelf aangeven”.
De vrouw aan de balie fronst de wenkbrauwen.
“Dus u komt een verklaring als dader afleggen, meneer?”
Ze drukt de juiste knop in bij de keuzemogelijkheden ‘dader, slachtoffer, getuige’.
“Voor welke inbreuk op de wet, meneer?”
“Verkrachting”
De frons trekt nog diepere groeven in het voorhoofd van de vrouw aan de balie.
“Gaat u even zitten, meneer. Zo dadelijk verschijnt uw nummertje op het scherm en komen ze u halen.”

Deze scène is geen fictie, mevrouw De Block. Helaas niet. Erger nog: een geïsoleerd geval is het ook niet. Deze man die zichzelf ging aangeven, heeft er een stevig parcours opzitten. Hij is één van die mensen die ontoerekeningsvatbaar werd verklaard. Geïnterneerd, zoals ze dat zeggen. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft de Belgische staat daarvoor al verschillende keren veroordeeld. Hij is ziek. Sta me toe zonder dokter te zijn, een diagnose te stellen: hij is ernstig ziek. Zieke mensen horen niet thuis in de gevangenis. Gewoon niet. Dat betekent echter niet dat ze daarom een minder gevaar zijn voor anderen.

Deze man hoort dus – zolang dat nodig is – in een gesloten afdeling van de forensische psychiatrie. Deze man kwam echter in de carrousel van onze gevangenissen terecht en werd na jaren doorgesluisd naar één van onze reguliere psychiatrische instellingen. Tot daar geen probleem.

Echter, beste mevrouw De Block, verblijven in diezelfde voorziening minderjarige meisjes. Jawel. Tot daar weer geen probleem zou je denken. “Er zijn toch aparte afdelingen en gebouwen”, denken we collectief. In theorie, mevrouw De Block. In theorie.

Deze meisjes – ik ken er twee – vonden nergens plaats, gewoon nergens, terwijl ze maanden aangemeld stonden voor dringende medische hulp binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie. Beide zijn slachtoffer van verkrachting. Bij het ene meisje gebeurde dat in de huiselijke sfeer. Ze werd misbruikt door een zoon van de inwonende partner van de moeder. Bij het andere meisje door een klootzak op straat. Een onbekende, op weg naar school.

Hulp

Beide ouders zochten hulp. Dat hebben ze maanden geprobeerd maar dat lukte niet. Deze meisjes verminkten zichzelf en werden depressief. Alles ging zienderogen achteruit: hun schoolresultaten, hun levensgenot en hun vriendenkring kromp in.

De wachttijd voor ambulante opname is: ‘Er zijn nog 16 wachtenden voor u. De gemiddelde wachttijd schatten we op 11 maanden tot meer dan een jaar’.

Weet u wat dat betekent, mevrouw De Block? Wanneer je als ouder je kind ziet wegkwijnen, zich in de armen en binnenkant van de benen ziet snijden, om dan die woorden te horen ‘de gemiddelde wachttijd voor uw hulpvraag is 11 maanden tot een jaar’?

En dan begint het weglopen. Politie en parket geraken er hierdoor ook bij betrokken. En dan weer die telefoon naar de huisarts. Die ziet de ouders ook vermageren, hij merkt de wallen onder hun ogen en ziet ook bij hen hun draagkracht en levensgenot verdwijnen.

En dan klinkt voor de insiders dat zo bekende advies: “Om alle partijen even rust te gunnen, kunnen we haar ook laten colloqueren”.

“Wat houdt dat in?” vragen de ouders dan. “Dan wordt ze 40 dagen opgenomen, maar dat kan wel in een voorziening voor volwassenen zijn”

En zo gebeurde. En zo wil het verhaal dat ze in de wasplaats in contact kwamen met die dader – met het beruchte parcours – die niet aan de verleiding kon weerstaan. Daar waar ze veilig hadden moeten zitten, werden ze nog eens verkracht.

Mes

Dit verhaal volg ik al ‘11 maanden tot meer dan een jaar’. Ik zal het eens even vaag houden als die antwoorden die ouders krijgen bij een hulpvraag voor hun kind in nood. Ik weet nochtans nog goed de exacte datum toen één van deze mama’s de eerste keer belde, maar om privacy-redenen hou ik die buiten het publiek.

U liet nu een KB publiceren dat het mes zet in de ambulante ondersteuning voor minderjarigen in de kinderpsychiatrie. U begint met cijfers te goochelen. “Die is overgesubsidieerd”, zegt u. U komt met berekeningen op de proppen die geen steek houden. “Deze afdelingen krijgen geld zoals de residentiële opnames, dat heb ik gehalveerd, per slot van rekening gaan deze kinderen ‘s avonds naar huis”.

Gehalveerd, mevrouw De Block? Meent u nu echt dat u zo kil rekent? Meent u nu echt te beweren dat een dag en een nacht hetzelfde is in de kinderpsychiatrie? Daar waar alle vormen van therapie tijdens de dag vallen.

Ik heb rondgebeld met een pak jeugdadvocaten. Het is helaas geen ongelukkig alleenstaand voorval, die man in de wasplaats waar minderjarige slachtoffers van seksuele delicten zitten. Ik vind het één van de grootste schandalen in deze democratische rechtsstaat. Dat uitgerekend daar waar ouders hun kind toevertrouwen ze terug slachtoffer worden van iemand die tegen zichzelf en voor derden moet beschermd worden.

U weet maar al te goed dat dit de waarheid is. Het protocol schrijft namelijk voor dat de zorginspectie gestuurd moet worden bij wat ze noemen ‘meldingen van een ernstige gebeurtenis binnen de voorziening’.

Maar wat doet u? De kraan nog wat meer dichtdraaien. Nog meer druk op het personeel binnen de kinderpsychiatrie. Nog langere wachtlijsten waardoor we geen meisjes kunnen helpen die slachtoffers zijn van assholes die hun * niet onder controle hebben. Ter info: ik ben jongens met een hulpvraag zeker niet vergeten maar ik blijf even bij deze feiten. Omdat ik de families ken.

Protest

Last but not least laat u dat KB publiceren zonder controle van de Kamer. Het is nochtans een basisprincipe dat alle indringende beleidsbeslissingen daar gecontroleerd worden. Om machtsmisbruik tegen te gaan. Om ook de sector te betrekken bij de haalbaarheid van zo’n beslissing.

Maar daar wist u op voorhand het antwoord al. U wist dat er protest zou komen. Dus hebt u deze beslissing in snelvaart in uitvoering gestoken. Smeerlapperij noem ik dat.

Vandaag ga ik langs bij één van die families. Ik neem een ruiker bloemen mee. Nooit neem ik giften mee bij een huisbezoek of interview. Maar met lege landen lukt niet, mevrouw De Block.

Huilend had ik de mama aan de lijn. “Dat kan toch niet wat De BLock doet, Saskia”.
“Nee (x), dat kan niet”. Meer wist ik niet te stamelen.

4 juli 2017. Nog 5 maanden, mevrouw De Block en u kan weer de krant halen met een Rode Neus op de foto. Net zoals vorig jaar mag u dan weer sympathiek doen op VTM om geld op te halen voor ‘een betere opvang van jongeren met psychische problemen’.

Sta me toe nu al het voornemen te hebben om de foto van uw ludieke deelname in 30 stukjes te scheuren. Echt wel.

De Block in Terzake

Ja, en ik heb u bezig gezien in Terzake. U zat daar samen met uw collega minister Vandeurzen en ik moest echt drie keer kijken – drie keer – voor ik de uitleg over de jeugd- en kinderpsychiatrie helemaal begreep. Nochtans is dat een onderwerp dat ik al vele jaren volg.

Het interview kwam hier op neer. U voelt zich onheus behandeld. Er werden onwaarheden geschreven in media, die – en ik citeer – “meteen van hier naar daar vliegen en waardoor ik alle vuil over mij heen kreeg”. De waarheid volgens u: “Ik zorg net dat er 142 bedden zullen bijkomen in Vlaanderen”.

Tussendoor werd er ook nog iets gemompeld over de loonnorm. In de marge natuurlijk. Pas op, het klopt. De bedoeling is dat er bedden bijkomen. Daarvoor zullen middelen van de ziekenhuizen verschuiven naar de jeugdpsychiatrie. U leest goed: verschuiven.

Daarmee hoopt u bedden bij te creëren. U spreekt van 142 bedden. Er vallen dus inderdaad geen ontslagen maar – om even de technische uitleg te besparen, daar vindt werkelijk geen kat haar jongen in terug – er komen bedden bij, in die units waar eigenlijk amper of geen personeel bijkomt. Got the picture?

Dat is een nieuwe trend. We houden een ingewikkelde audit, vooral zonder voldoende sectoroverleg en beweren dan efficiënter te werken en dat volgens de loonnorm. De loonnorm. De zorgzwaarte is hier een futiel detail.

Het is een publiek geheim dat ik wel in wat psychiatrie-afdelingen kom. Zo bedank ik nog steeds de jeugdrechter die me als enige toeliet bij het meisje dat op de trappen van de jeugdrechtbank werd afgezet door een ambulance, met een teddybeer en een medicatiekit. Het land stond toen op zijn kop. Iedereen sprak over haar, niemand met haar.

Toen ze uiteindelijk, na weeral een overnachting in een politiecel – jawel, een minderjarig meisje, eerder slachtoffer van verkrachting – wél ergens terecht kon, had ze eindelijk een kastje op haar kamer in de unit. Er hing een papier op dat kastje. Belmomenten: “papa, woensdag”, “mama, zondag, onder toezicht” en “Saskia, maandag en vrijdag”.

Dat vertrouwen deed deugd. Ik heb ze die periode vaak bezocht en onnoemelijk veel met haar gelachen. Daar hebben dergelijke gekwetste meisjes enorm veel deugd aan. Tijd, babbelen, voetballen in de tuin, puzzelen, samen een kruiswoordraadsel oplossen. En dat doet de verpleging met enorme inzet. Dag in, dag uit.

Maar er moest wel altijd iemand in de buurt zijn. Zij kon door het geluid van een sleutelbos, een man op tv of gewoon zonder tastbare aanleiding plots in een crisis geraken. Dan dreigde ze meteen zichzelf te verminken of te doden.

Als burger mocht ik dan nooit in de prikkelarme ruimte binnen, mevrouw De Block, maar de verpleging doet dat met heel veel geduld. Ze praten op haar in en brengen haar met enkele mensen (drie in dit geval) naar de ruimte. Ondertussen zitten er anderen in de leefgroep te puzzelen of een creatiemoment te volgen.

Nooit heb ik in die units té veel aan personeel gezien. Nooit. Wel af en toe een verpleger die gewoon een koffietje zat te drinken. Mag dat nog, mevrouw De Block?

Even pauze

Wanneer je net iemand in crisis hebt moeten isoleren, net weer geweld – materiaal dat in de lucht vloog bijvoorbeeld – hebt moeten meemaken dan kan je niet meteen verder. In de zorg telt niet “au suivant” en “au suivant”. Dan heeft dat personeel even een pauze nodig. Een kleine wandeling of een sigaretje op de binnenkoer.

U zegt dus nu wel dat u extra bedden zal voorzien maar ten koste van wat? Op basis van wat? Kinderen die beroep doen op de jeugd- en kinderpsychiatrie, mevrouw De Block, zijn geen eenheidsworst. Daar zijn depressieve kinderen bij die nooit in crisis gaan maar die enorm veel geduld en tijd vragen en daar zijn kinderen bij die hun demonen bekampen door zichzelf pijn te doen. Of anderen.

En last but not least: er is nog steeds GEEN opnameplicht in die sector. Niet zelden lees ik dat de psychiatrie niet kan opnemen wegens ‘te complex’. Uw loonnorm doorvoeren zal daar geen verbetering in brengen.

Mocht ik nu hoofd van een afdeling zijn dan denk ik én aan de kwetsbare doelgroep én aan het personeel. En dan zou ik redeneren: “de minister schuift bedden bij maar dan vullen we die niet in. Gewoon niet. Met deze loonnormberekening komen we namelijk niet tot het aantal uren zorg dat elk kind op de unit vraagt én nodig heeft”.

Kinderen zijn geen cijfertjes, mevrouw de minister. Het is niet omdat in één unit er 6 bedden per 5 personeelsleden kunnen, dat dit overal zo is. Die loonnormberekening is een kille bedoeling. Ik maak mij niet alleen zorgen over de kinderen en jongeren maar ook over het personeel. Je kan niet werken in zo’n units zonder pauzes. Echt niet, mevrouw De Block. Dat is moordend.