Gisteren was burgemeester De Wever uitgenodigd op een vergadering van buurtbewoners en wijkorganisaties om te praten over de recente problemen tussen enkele jongeren en de politie in Borgerhout. De Wever weigerde op de uitnodiging in te gaan. Naar eigen zeggen wou hij niet deelnemen aan een mediacircus en de zaken in alle sereniteit afhandelen. Vreemd, want De Wever is anders niet bepaald schuw van een televisiecamera. En op de plaats van de vergadering stond welgeteld één televisieploeg, namelijk die van de VRT-nieuwsdienst. De journalist van de VRT zei daarover in zijn verslag: “De Wever spreekt van een mediacircus maar ik ben de enige aanwezige journalist en ik mag niet binnen want ze willen geen media bij het overleg.”

Dat De Wever niet inging op de uitnodiging van buurtbewoners om van gedachten te wisselen, hoeft eigenlijk niet te verbazen als je zijn traject als burgemeester van de laatste jaren nagaat. Of misschien is burgemeester hier niet helemaal het juiste woord. Partijvoorzitter is passender. De Wever heeft Antwerpen, en zeker het ‘linkse Borgerhout’, altijd bestuurd als partijvoorzitter en niet als burgemeester.

De stedelijke politiek van De Wever is slechts een middel om de nationale lijn van de N-VA te promoten. Borgerhout is niet meer of niet minder dan een testlab voor een gespierd law and order-beleid waarmee nationaal kan uitgepakt worden. Om de bewoners van Borgerhout geeft De Wever geen zier.

War on Drugs

Toen De Wever burgemeester werd verklaarde hij stoer dat hij de oorlog tegen drugs wou aangaan. Dat deed hij ook. Het aantal razzia’s werd drastisch en zichtbaar opgevoerd, zaken waar dealers en gebruikers vertoefden werden gesloten, beruchte pleinen en straten werden grondig opgekuist door middel van voelbaar verhoogde politieaanwezigheid.

Maar die war on drugs wordt lang niet in gelijke mate gevoerd in heel Antwerpen. Politiediensten houden vooral Antwerpen-Noord en Borgerhout in het vizier. Maar in de cafés en clubs van het trendy Antwerpen-Zuid of het Eilandje hoef je geen razzia’s of controles te verwachten, hoewel de wc’s er plakken van de coke.

En wat die war on drugs tot nu toe opleverde? Enkel meer ellende en geweld. De oorlog tegen drugs werd gewoon een oorlog. Een oorlog tussen rivaliserende drugsbendes die elkaars huizen beschieten, en tussen de politie, jongeren en eigenaars van horecazaken die zich voortdurend geviseerd voelen. Ondertussen blijft Antwerpen de absolute nummer één van Europa als het op cokegebruik aankomt. Het gebruik is dus helemaal niet gedaald, de handel ook niet. De war on drugs kwam niemand ten goede, buiten het imago van De Wever en zijn partij.

Treiteren

Een ander stokpaardje van De Wever is de “nieuwe veiligheidscultuur”. Er moest en zou meer politie op straat komen, politie die zwaarder bewapend is en wordt bijgestaan door militairen. Antwerpen was de eerste stad waar militairen het straatbeeld opfleurden en je kan inderdaad vandaag geen honderd meter meer wandelen zonder een patrouille of een militair tegen te komen.

Wat dat de Antwerpenaren oplevert? Weinig. In Borgerhout is de nieuwe veiligheidscultuur trouwens vooral een pestcultuur van politie tegenover bewoners. De razzia’s, de willekeurige controles, de camerapalen, het racisme en het ‘etnic profilen‘ – het werkt op de zenuwen. De politie gedraagt zich in dit stadsdeel als een vreemde bezettingsmacht die er niet op uit is de bevolking te beschermen maar die te treiteren. Treiteren is misschien zelfs zacht uitgedrukt. Politie-interventies vallen vooral op door hun gespierd en buitensporig karakter. Ongeveer wekelijks cirkelt er een helikopter boven Borgerhout, als er iets aan de hand is staan er meteen een tiental agenten in kogelvrije vesten klaar om een rel te onderdrukken die ze zelf veroorzaken.

Muyters

Voor de toepassing van zijn “nieuwe veiligheidscultuur” kan De Wever rekenen op trouwe kompaan Serge Muyters, de Antwerpse politiechef. Muyters is de man van de harde aanpak. Lex Molenaar, journalist bij Gazet van Antwerpen, schreef over hem het volgende: “Maar het cv van Muyters bevat ook minder fraaie pagina’s. Zo was hij de directe chef van Bart Debie, de Dirty Harry met de losse handjes die eerst uit het korps werd gezet en later ook uit het VB. Muyters trotseerde die storm, maar ook daarna kwam hij nog in opspraak vanwege zijn autoritaire stijl en zijn onconventionele gedrag binnen het korps. Dat leverde hem zelfs publieke kritiek op van toenmalig burgemeester Patrick Janssens.”

Ondanks de verschillende casussen van politiegeweld, van foltering door de politie en van een manifest racisme binnen het korps kreeg Muyters nooit een blaam van De Wever. Integendeel, de twee functioneren als een perfecte tandem. Beiden draaien er ook hun hand niet voor om, om een sfeer van permanente dreiging hoog te houden, zelfs al moet de waarheid daarvoor een tikkeltje verdraaid worden. Het doel heiligt de middelen.

Dat afgelopen zaterdagnacht niemand de eieren zag vliegen bijvoorbeeld die naar de politie werden gegooid, doet er niet toe voor Muyters en De Wever. En een woordenwisseling tussen agenten en buurtbewoners als ‘het belagen van agenten’ benoemen, daar raken ze ook mee weg.

Maar het gaat verder. Weet je nog toen Antwerpen even wereldnieuws werd omdat er zogezegd een man probeerde in te rijden op het volk op de Meir? Muyters en De Wever gaven toen, zeer tegen de zin van het parket, in allerijl een persconferentie, waarin alles er aan gedaan werd om het incident op de Meir af te schilderen als een verijdelde aanslag. Zogezegd was de persconferentie nodig om de bevolking te kalmeren omdat er veel ongeruste telefoons binnenkwamen.

In werkelijkheid diende die persconferentie net om de bevolking verder op te hitsen, het eigen veiligheidsbeleid te legitimeren en politiek te scoren. Niemand had de auto opgemerkt op de Meir, er bestaan geen beelden van. Eén winkelier getuigde later dat een man in een auto met luide muziek over de Meir had gereden, maar er waren geen pogingen om mensen aan te rijden. Bij zijn arrestatie bleek de man trouwens ladderzat te zijn en ondertussen is hij vrij op borgtocht. Er was dus niks aan de hand.

Maar ook op andere niveau’s wordt een leugen niet geschuwd. Deze week werd PVDA-voorzitter Peter Mertens onder vuur genomen door De Wever omdat die tijdens een speech in het Antwerpse Park Spoor Noord zou gezegd hebben dat alle agenten racisten zijn. Iets wat door Mertens, de toehoorders en al wie de moeite neemt om de daarna gepubliceerde speech te lezen, wordt ontkend. Het straffe is, dat de bewering over de uitspraak van Mertens werd gedaan door de Antwerpse politie zelf en dat er dus sprake is van een “onterecht proces verbaal”. Het geeft er in ieder geval de schijn van mee dat de politie hier gebruikt wordt (en zich laat gebruiken) als een politiek instrument.

Cynisch

Ook de incidenten van afgelopen week worden dramatisch uitvergroot. Geduw en getrek tijdens twee arrestaties. Taferelen die je in nagenoeg iedere grootstad op een zaterdagnacht kan gadeslaan in de vroege uren, wanneer de alcohol haar werk gedaan heeft en de zinnen verstommen. Of op een zondagmiddag tijdens een voetbalmatch die nog maar eens in échte rellen ontaardt. Dat soort incidenten valt te betreuren, zeker. Maar ze zijn ontzettend banaal.

Het feit dat deze week banale incidenten uitvergroot werden tot nationaal nieuws én expliciet verbonden werden met de culturele achtergrond van een bepaalde groep burgers toont aan dat het een opgezet politiek spel was. Een spel dat het racisme enkel verder aanwakkert. Een politiek spel ook dat voor de zoveelste keer gespeeld wordt op de rug van wijken als Antwerpen-Noord en Borgerhout. Wijken waarin De Wever electoraal gezien niet al te sterk staat en die hij kan gebruiken om zijn electoraal programma in de markt te zetten.

Dat is de meest cynische politiek die denkbaar is.