Analyse -

Macron is niet de redder van de Franse democratie. Verre van zelfs

Macron is niet de politieke winnaar die hij is, en evenmin de redder van de Franse democratie. Wie de uitslagen van de verkiezingen en het keurig opgeblonken pr-plaatje naast de realiteit legt, krijgt een heel andere Macron te zien.

maandag 12 juni 2017 17:22
Spread the love

Dat de eerste ronde van de Franse parlementsverkiezingen gewonnen werd door La République en Marche (LREM) van Emmanuel Macron staat buiten kijf. LREM haalde ruim 32,32 procent van de stemmen binnen, vaagde weg wat nog restte van de Parti Socialiste en liet het Front National van Marine Le Pen ver achter zich. Voor de meeste commentatoren in de (Vlaamse) pers is Macron nu de reddende engel die Frankrijk moet en zal behoeden voor “immobilisme” en ook de Europese droom nieuw leven in zal blazen.

Toch is die euforie omtrent Macron en LREM een misplaatste euforie. Wie de verkiezingsresultaten van de laatste verkiezingen van naderbij bekijkt, merkt vooral dat een enorm deel van de kiezers thuisbleef. Exact 51,29 procent van de Franse kiezers kwam niet opdagen. In overzeese Franse gebieden zoals Guadeloupe liep dat zelfs op tot 76 procent. Onder Fransen die jonger waren dan vijfendertig jaar ging slechts dertig procent stemmen. In sommige Franse media wordt gesproken over een fameuze “grêve du vote”: uit onvrede met de politieke gang van zaken weigeren kiezers hun stem uit te brengen.

Of dat effectief de motivatie is, is natuurlijk moeilijk te achterhalen. Maar feit is wel dat deze verkiezingen de laagste opkomst kennen sinds het begin van de Vijfde Republiek in 1958. Dat plaatst de overwinning van Macron toch in een ietwat ander daglicht. Het betekent in ieder geval dat het project van Macron niet over een groot draagvlak beschikt en dat het enthousiasme van de Fransen op zijn zachtst gezegd nogal lauw is. Nog nooit leek een overwinning zoveel op een verlies.

Noodtoestand wordt permanent

Omdat Macron tijdens de presidentsverkiezingen tegenover Marine Le Pen kwam te staan in de tweede ronde, vond het beeld van Macron als redder van de Franse democratie gretig ingang. Het werd kritiekloos overgenomen en gereproduceerd door het gros van de commentatoren en opiniemakers. Maar als we kijken naar het aangekondigde beleid van Macron en zijn regering, dan is het juister om Macron te bestempelen als de doodgraver van de Franse democratie.

In Frankrijk is de noodtoestand van kracht sinds de aanslagen van 13 november 2015. Die noodtoestand houdt onder meer in dat politiediensten op eigen kracht huiszoekingen mogen verrichten, publieke meetings kunnen verbieden of huisarrest mogen opleggen aan individuen. Een recent rapport van Amnesty toonde zwart op wit aan dat het kader van de noodtoestand door de autoriteiten werd gebruikt om sociaal en politiek activisme te ontmoedigen. Tijdens de protesten tegen de loi travail in de lente van 2016 kregen honderden activisten bijvoorbeeld huisarrest. Tijdens de klimaattop in december van 2015 werd iedere betoging verboden in Parijs.

Macron is altijd vaag gebleven over de noodtoestand tijdens zijn campagne. Enerzijds beweerde hij die te willen opheffen, anderzijds hamerde hij erop dat die nodig was. Nu Macron verkozen is als president, wordt ook duidelijk wat hij daarmee bedoelde. Er ligt een wetsontwerp op tafel waarin de noodtoestand – die een uitzonderlijke toestand is, bedoeld voor hoogst uitzonderlijke omstandigheden – wordt ingeschreven in de reguliere wet.

Dat is heel verregaand. Het betekent dat Franse politiediensten voortaan altijd op eigen houtje, zonder voorafgaande juridische tussenkomsten, huisarresten kunnen opleggen, huiszoekingen kunnen doen, “veiligheidsperimeters” kunnen instellen waarbinnen iedereen grondig gefouilleerd kan worden, toegang kunnen eisen tot alle sociale media van individuen, publieke bijeenkomsten kunnen verbieden en “vergaderplaatsen” (lees: moskeeën) kunnen sluiten zonder rechterlijk bevel. Negen ngo’s (ACAT, Amnesty international, Action droits des musulmans, LDH, Quadrature du Net, Observatoire international des prisons, GISTI, Credof, Human Rights Watch, Syndicat de la magistrature) hebben nu hun krachten gebundeld om te vermijden dat deze wet gestemd zal worden.

Als deze wet gestemd wordt – en gezien de parlementaire meerderheid die Macron nu aan het creëren is, is die kans groot – dan wordt Frankrijk de facto een politiestaat. Politiediensten kunnen dan autonoom handelen en maatregelen treffen tegenover éénieder die ze beschouwen als een “dreiging voor de openbare orde”.

Sociaal offensief

Ook de sociaal-economische plannen van Macron zullen vermoedelijk nog tot veel ophef leiden in Frankrijk. Details van die plannen zijn nog niet met zekerheid gekend, maar de grote lijnen liggen wel al vast. Macron wil ondermeer sociale akkoorden op bedrijfsniveau laten primeren op nationale en sectorale sociale akkoorden. Dat betekent dat de macht van de Franse vakbonden zal ingeperkt worden en dat vele Franse werknemers verworven sociale rechten zullen verliezen. Op bedrijfsniveau liggen de krachtsverhoudingen immers vaak helemaal anders dan op sectoraal of nationaal niveau.

Daarnaast wil Macron ook een verregaande versoepeling van de ontslagregelingen doorvoeren en zal ook het hele stelsel van uitkeringen en vervangingsinkomens grondig hervormd worden. Hoe en op welke manier dat laatste zal gebeuren, is nog niet geweten.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!