Het belangrijkste cijfer gisteren was niet de 65,5 procent van de stemmen die Emmanuel Macron kreeg, maar wel de 35 procent van de mensen die niet ging stemmen of blanco en ongeldig stemden, ondanks het gevaar van een overwinning van extreem-rechts. Het is één van de allerlaagste opkomsten tijdens presidentsverkiezingen. En, eveneens opvallend, de participatiegraad daalde ten opzichte van de eerste ronde.

Niet alleen kwamen dus weinig mensen opdagen, van diegene die opdaagden stemde ook een record aantal van 8,5 procent van de kiezers blanco of ongeldig. Ongeveer 43 procent van de kiezers die voor Macron stemde deed dat vanuit een negatieve motivatie, namelijk om Le Pen niet als president te hebben. Slechts 16 procent van de Macron-kiezers stemde op de kandidaat van En Marche omwille van zijn programma.

De enige conclusie die je hieruit kan trekken is dat het draagvlak voor Macron en de Franse politiek in het algemeen bijzonder klein en wankel is. De legitimiteit van de Franse representatieve democratie bereikt een absoluut dieptepunt. Vandaar dat vreugdekreten over de overwinning van Macron, als zou Macron de redder zijn van Europa of de liberale democratie, bijzonder misplaatst en voorbarig zijn.

Macron is het opium voor de elites. Zijn overwinning laat toe om tijdelijk de illusie te koesteren dat alles goed gaat en beter zal worden, dat de EU plots wel een draagvlak geniet, dat extreem-rechts verslagen is en de mensen met plezier een neoliberaal beleid zullen slikken. Maar wanneer de roes uitgewerkt is, zal de werkelijkheid hard inslaan.

Die werkelijkheid is dat extreemrechts nog nooit zo hoog scoorde tijdens de Franse verkiezingen. Het Front National mag dan wel niet gewonnen hebben, nog nooit verleidde de partij zoveel kiezers.

Die werkelijkheid is ook dat daags voor de verkiezingsdag alweer een jongeman omkwam terwijl hij achtervolgd werd door de politie in een Parijse voorstad, waarop rellen uitbraken tussen jongeren en politie.

Op het moment dat Macron zijn overwinning vierde kwam het tot confrontaties elders in Parijs tussen jongeren die protesteerden tegen de verkiezingen en de ordediensten. Dat zijn geen geïsoleerde incidenten, maar wel symptomen van een systeem waarin iets fundamenteel fout zit. Al wie Frankrijk van dichtbij of van veraf volgt weet dat er iets broeit.

De grote vraag is hoe Macron zich zal positioneren tegenover links. Zal hij toegevingen doen op de linkerflank? Of zal hij net nu pogen om een extra harde neoliberale agenda door te drukken en links zo buiten spel te zetten? Tijdens de campagne liet Macron alvast weten dat hij van plan is om verder in te zetten op de flexibilisering van de arbeidsmarkt, desnoods zelfs per decreet. De uitgestoken hand van Melenchon weigerde hij kordaat.

Als hij volhardt, zal dat niet zonder risico zijn. In de lente van 2016 was er een enorme volksmobilisatie tegen de Loi Travail in heel Frankrijk. Maandenlang protesteerden scholieren, studenten en syndicalisten tegen de hervorming van de arbeidswet. En eigenlijk is dat protest sindsdien nooit meer echt gaan liggen. Veel van de mensen die blanco stemden of niet kwamen opdagen moeten in die groep gesitueerd worden.

Daarnaast heb je La France insoumise van Mélenchon dat in de eerste ronde net geen twintig procent van de kiezers kon verleiden. Tel die twee samen en je hebt een bijzonder stevige linkse basis om te mobiliseren tegen de, naar alle waarschijnlijkheid, neoliberale hervormingsplannen van Macron. De kans is heel reëel dat Macron een aanhoudend protest niet zal overleven, net zoals Hollande dat eigenlijk niet heeft overleefd.

En dan zijn er ook nog de parlementsverkiezingen in juni, die zullen in belangrijke mate de bewegingsruimte van Macron bepalen. Zal het FN even hoog scoren tijdens de parlementsverkiezingen? Hoeveel zitjes zal En Marche van Macron veroveren? Wat zal Mélenchon doen? Het blijft voorlopig koffiedik kijken. Het enige wat we zeker weten is dat er tussen nu en juni Frankrijk nog steeds in verkiezingsmodus zal vertoeven.

En in de straten zal het onrustig blijven.