Reportage, Nieuws, Europa, Samenleving -

Kinderboekjes helpen gevluchte kinderen trauma’s te verwerken

Van 23 tot 28 april was de Nederlandse Elsbeth de Jager in Griekenland om Arabische vertalingen van haar kinderboekjes 'Jamil en Jamila' en 'Dawar' uit te delen aan vluchtelingenkinderen. Zo helpt zij de kinderen te helpen hun trauma’s te verwerken. Bruno Tersago ging mee op stap met dit opmerkelijke initiatief.

woensdag 3 mei 2017 17:09
Spread the love

Het verhaal van de kinderboekjes van Elsbeth de Jager begint in 2014, toen zij artikels vertaalde over de oorlog in Syrië. Op basis van het materiaal dat ze zo verzamelde, schreef ze het verhaal Jamil & Jamila over de twee kinderen die elkaar in een vluchtelingenkamp leren kennen. Schrijfster en uitgeefster Esther van der Ham nam in dat boekje een zogenaamd ‘doe-deel’ voor haar rekening.




Het was beide auteurs opgevallen dat kinderen in de kampen getraumatiseerd waren en schrikten bij het minste geluid. Vaak konden ze zich hun eigen familienaam niet meer herinneren, wat familiehereniging erg moeilijk maakt, wanneer ze hun ouders zijn kwijtgespeeld onderweg.

Eind 2014 trokken de Jager en van der Ham naar de vluchtelingenkampen van Kilis en Gaziantep in Turkije, nabije de Syrische grens, om daar Arabische vertalingen van Jamil & Jamila in de schooltjes van de kampen uit te delen. Kinderen leerden lezen met het boekje, of het verhaal werd hen voorgelezen.

Kinderen in Turkije, Libanon en Griekenland  




Jamil & Jamila wordt nu ook gebruikt op de Nederlandse scholen, om schoolkinderen bewust te maken van de situatie waarin hun leeftijdsgenoten zich bevinden in de vluchtelingenkampen. Uitgeverij Droomvallei heeft een systeem bedacht waarbij voor elk verkocht exemplaar van het Nederlandstalige boekje een Arabischtalig exemplaar wordt geschonken aan kinderen in de kampen. Jamil & Jamila is ondertussen niet beperkt gebleven tot het Nederlands en Arabisch: er zijn nu al vertalingen in 13 andere talen.

 Op basis van hun ervaringen in Turkije, hebben de Jager en van der Ham een vervolg geschreven, Heimwee – Jamil & Jaila deel 2 . Ook dat boekje werd in 13 talen vertaald. In 2016 trokken beide auteurs naar Libanon om ook daar Arabische versies van beide boekjes uit te delen in schooltjes van vluchtelingenkampen voor Syriërs, waar de situatie toch enigszins verschillend is van de situatie in de Turkse kampen.




Voor hun derde kinderboek De Reis – Jamil & Jaila deel 3 kwam de inspiratie van verhalen van kinderen in Griekse kampen, meer bepaald in Idomeni, aan de grens met de voormalige Joegoslavische Republiek van Macedonië. Daar kwamen in 2016 duizenden mensen vast te zitten en hun plan om door te reizen naar Duitsland moesten opbergen.
Deze drie kinderboekjes bieden niet alleen herkenbaarheid aan voornamelijk Syrische kinderen in vluchtelingenkampen in Turkije, maar ook aan Syrische kinderen in Libanon en aan Syrische en Afghaanse kinderen in Griekenland.

Dawar

Toen Elsbeth de Jager het plan opvatte om haar boekjes van de cyclus Jamil en Jamila took te verdelen in Griekenland, besefte ze dat er in de kampen in dat land ook nog heel wat kinderen van andere nationaliteiten vast zitten, met name uit Afghanistan en Iran.



Dawar

Omdat er nog geen vertaling van Jamil & Jamila bestond in het Farsi, de taal die de meeste mensen in Afghanistan en Iran spreken, besloot ze om op erg korte termijn een nieuw kinderboekje te schrijven, specifiek voor Afghaanse vluchtelingenkinderen. Dat boekje werd Dawar (zie foto). Het beschrijft de situatie van een Afghaans kind in het kamp Malakasa nabij Athene.

Ook dit boekje wordt momenteel vertaald naar andere talen. De Griekse vertaling zal worden verzorgd door vertaalster Leandra Zoulfoukaridis, want het is de bedoeling dat Griekse schoolkinderen het boekje ook onder ogen krijgen, omdat een van de hoofdpersonages in het boekje een Grieks kind is.

Van 22 tot 30 april was de Jager in Griekenland, samen met Zoulfoukaridis en met vertaalster/vertaalcoördinator Ellen Singer. De bedoeling was om de Farsi-vertaling van Dawar net in het kamp van Malakasa te verdelen. Het bleek echter niet zo eenvoudig om een kinderboekje uit te delen in de kampen die door de Griekse overheid worden beheerd.




Bij navraag bleek dat het Griekse ministerie van Onderwijs het boekje eerst gecontroleerd moet hebben vooraleer het officieel kan worden verdeeld in het kamp. Die controle is ontstaan omdat in het verleden vaak is gebleken dat vrijwilligers foutieve informatie verdeelden onder de vluchtelingen. Het ging daarbij om strooibiljetten waarin bijvoorbeeld stond dat de grens met de voormalige Joegoslavische Republiek van Macedonië terug open zou zijn, en dat soort dingen meer.

 Een dergelijke controle geldt echter niet voor kampen en opvangplaatsen die door vrijwilligers of door de gemeentes worden beheerd. Op die manier konden de Arabische versie van Jamil & Jamila en de Farsi vertaling van Dawar toch worden verdeeld in de huizen van de Nederlandse stichting Project Safe Haven (die huizen huren waar gezinnen met vluchtelingen kunnen worden ondergebracht), alsook in het kamp Kara Tepe op Lesbos, dat wordt beheerd door het lokale gemeentebestuur.

Blij weerzien



Blij weerzien (Bruno Tersago)

Overigens beleefde auteur Elsbeth de Jager een emotioneel moment toen ze haar boekjes in een van de huizen van Project Safe Haven in Athene ging afgeven. Daar trof ze een jonge Syrische vrouw die ze in 2014 nog had ontmoet in een weesschool tijdens haar bezoek in het Turkse Kilis. De vrouw herinnerde zich de Jager nog van dat bezoek.

 Gezien er geen boekjes in Malakasa mochten worden uitgedeeld, werd een beroep gedaan op de Iraans-Duitse Zore Shahin, die de coördinatie verzorgt voor het Duits-Griekse Refugees Greece Center. Met haar hulp konden in ieder geval Farsi-vertalingen van Dawar worden verdeeld in de oude luchthaven van Athene.

Daar zitten nog steeds ongeveer 600 vluchtelingen vast in troosteloze omstandigheden. Het gaat om jonge mannen, maar ook om jonge gezinnen met kleine kinderen. Aan de ingang van het kamp in de nu compleet verwaarloosde luchthaven konden in ieder geval een aantal kinderen blij worden gemaakt. De gretigheid waarmee ze de boekjes verslonden, toont dat er voor deze mensen in de kampen heel weinig gelegenheid is om de zinnen even te verzetten en zich te richten op onderwijs van de kinderen.



Auteur Elsbeth de Jager en vrijwilligster Shahin Zore delen Dawar boekjes uit aan de kinderen die op de oude luchthaven van Athene onderdak hebben gevonden (Bruno Tersago)

Voor elk verkocht exemplaar van Jamil & Jamila, Heimwee of De reis stelt Uitgeverij Droomvallei een gratis Arabisch exemplaar ter beschikking van Syrische vluchtelingenkinderen, voor elk verkocht exemplaar van Dawar krijgen Afghaanse kinderen in de Griekse vluchtelingenkampen een exemplaar in Farsi. De boekjes kunnen worden besteld via de weblink achter de titels: 

  • Elsbeth de Jager, Esther van der Ham. Jamil & Jamila, Droomvallei Uitgeverij, Breda, 2014 (48 pp) ISBN 9789491886171
  • Elsbeth de Jager, Esther van der Ham. Heimwee (Jamil & Jamila, deel 2). Droomvallei Uitgeverij, Breda, 2015 (48 pp) ISBN 9789491886287
  • Elsbeth de Jager, Esther van der Ham. De Reis (Jamil & Jamila, deel 3). Droomvallei Uitgeverij, Breda, 2016 (84 pp) ISBN 9789491886430
  • Elsbeth de Jager. Dawar, 2015 (Farsi)

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!