Negenhonderd vissers van Punta de Choros, een dorpje in de regio Coquimbo, op 580 kilometer ten noorden van de hoofdstad Santiago de Chile, hebben een belangrijke overwinning geboekt. De regionale overheid heeft het grote mijnbouwproject Dominga tegengehouden omdat het de nabijgelegen natuurreservaten bedreigt.

Het gaat om internationaal bijzonder belangrijk natuurgebied. Claudio Ibáñez, gouverneur van Coquimbo, noemt het “een van de belangrijkste natuurreservaten ter wereld”. Liesbeth Van der Meer, directeur van de leefmilieuorganisatie Océana Chile, spreekt van “een van de 36 hotspots voor biodiversiteit in de wereld”. Het Chileense bedrijf Andes Iron wil 2,5 miljard dollar investeren voor de winning van 12 miljoen ton ijzer en 150.000 ton koper per jaar – de exploitatie zou 26,5 jaar duren.

Klassieke argumenten zonder garanties

De vissers vrezen dat de nationale regering de beslissing van de regionale overheid zal terugdraaien. Andes Iron gaat in april 2017 in beroep bij de nationale overheid. Het bedrijf wijst op de enorme grote tewerkstelling die het project mogelijk zou maken: 9800 banen bij de bouw van de mijnen 1400 banen bij de exploitatie – een grote troef voor deze arme regio. De open mijn zou 10.000 hectare beslaan en heeft bovendien een nieuwe haven nodig om de mineralen naar China, Japan en andere markten te vervoeren.

“Het gaat om een natuurgebied dat rijk is aan bodemdieren, met veel algen en microleven”, zegt geografe Paulina Correa, verantwoordelijk voor het Reserva Nacional Pingüino de Humboldt. “We willen dat het mijnbouwproject anders wordt. Er is ontwikkeling nodig, vooral in een arm gebied als dit, maar het moet goed gedaan worden. Hier doen we aan low impact-toerisme. Veel mensen leven daarvan. Wij willen een ontwikkeling die de natuur niet in gevaar brengt.”

Officieel telt het dorp Punta de Choros maar 238 inwoners. Het werkelijke cijfer is echter tien keer zo groot. De spectaculaire stranden, de mogelijkheden om walvissen te spotten en de typische gastronomie hebben een boom van toeristen veroorzaakt. Het tiental restaurants en hotels ter plaatse stellen daardoor honderden mensen te werk.

Het mijnbouwproject kreeg aanvankelijk groen licht van de milieudienst van de provincie Coquimbo. Die stelde dat de mijn aan “de toepasselijke milieunormen beantwoordt” en dat het bedrijf “de fouten, nalatigheden en onnauwkeurigheden heeft gecorrigeerd.” Gouverneur Claudio Ibáñez dacht daar anders over en weigerde in maart de vergunning te ondertekenen. Bij de stemming door de regionale vertegenwoordigers was de uitslag onbeslist, de stem van de gouverneur gaf daarom de doorslag.

“De compensatie- en herstelmaatregelen die het bedrijf voorstelt op milieuvlak, volstaan niet om te garanderen dat men zonder vervuiling kan leven en het milieu en de natuur kan beschermen”, zei Ibáñez. Het project biedt “een belangrijke kans op economische en sociale ontwikkeling”, gaf de gouverneur toe, maar “we brengen een van de belangrijkste natuurreservaten ter wereld in gevaar, de habitat voor tientallen soorten”.

Pinguïnreservaat

In de zone waar de mijn zou komen, bevindt zich onder meer het Reserva Nacional Pingüino de Humboldt. Dat werd in 1990 gecreëerd om de humboltpinguïn (Spheniscus humboldti – zie foto) te beschermen. Wereldwijd zijn er maar 50.000 meer van deze pinguïnsoort over. Daarvan broedt 80 procent in dit reservaat.

In het reservaat leven nog andere bedreigde soorten, waaronder het Chileens alkstormvogeltje (Pelecanoides garnotii), dat tot 80 meter diep kan duiken in zee, de manenrob (Otaria flavescens – zie foto hieronder) die ook Patagonische zeeleeuw wordt genoemd, en de kustotter (Lontra felina). Op de drie eilanden van het reservaat voor de kust van Punta Choros komen ook heel wat bedreigde plantensoorten voor .

Visser Josué Ramos, die sinds 1996 macha’s (Ensis macha) bovenhaalt, een soort langwerpige mossel, verzet zich tegen het Dominga-mijnbouwproject. “Om 1 ton ijzer boven te halen die aan de huidige prijs 52 dollar oplevert, laten ze 100 ton afval met chemische bestanddelen achter. Als wij 1 ton macha’s bovenhalen, levert dat 1,5 miljoen dollar op. We hoeven die alleen maar uit het zand te halen, zonder dat dit een blijvende impact heeft.”

Hij maakt zich echter weinig illusies. De “verdomde vooruitgang” zal het halen, de regering zal het licht toch op groen zetten voor de mijn. “Twee ministers hebben al ontslag genomen”, een verwijzing naar het recente ontslag van milieuminister Pablo Badenier en zijn collega van Transport, Andrés Gomez Lobos. Liesbeth Van der Meer van de organisatie Océana Chile  gaat er toch van uit dat de regering het project definitief verwerpt.

La larga lucha de los pescadores contra una mina en norte de Chile