Beste lezer,
Binnen onderwijs heeft iedereen soms/ regelmatig/ altijd (streep maar door) het gevoel dat werken binnen onderwijs zeer gevarieerd is.
Ik hou van afwisseling dus ik was in de loop van mijn carrière:
- Logopedist (met diploma)
- Zorgcoördinator (met diploma)
- Teambegeleider (met goesting)
- Beleidsondersteuner (met goesting)
- GON-begeleider (met goesting maar uiteindelijk onhoudbaar)
- Coördinator waarborgteam (met uitdaging)
- Nascholer (met uitdaging)
Deze rollen pasten perfect binnen mijn behaalde diploma’s. Sommige rollen voelen als een oude, iets wat versleten trui waar ik moeilijk van kan scheiden. Andere rollen houden mij voortdurend actief en betrokken omdat ik nog veel te leren heb.
Maar naast deze inhoudelijk rollen was ik ook:
- Oppasser
- ADL-assistente (*)
- Secretaresse
- Verslaggever
- Thuisbegeleider
- Onderhoudsassistente
- Schilder
- Tuinonderhoudsmedewerker
- Troostende schouder
- Kassier
- Koffiedame
- Verhuizer
- Leerkracht
- Co-teacher
- Visieontwikkelaar
- Auteur
In geen enkele functie werd ik echter zoveel uitgedaagd om alle taken te jongleren dan in de functie van zorgcoördinator.
Als officiële invulling van deze functie vind ik terug:
‘Als zorgcoördinator hebt u een ondersteunende, begeleidende en coördinerende functie met als doel het zorgbeleid te optimaliseren. U kan zowel op scholengroep- als schoolniveau werken en u bent verantwoordelijk voor het ontwikkelen en coördineren van initiatieven die leiden tot een optimale zorgcultuur. Daarom is het belangrijk vertrouwd te zijn met de eindtermen en leerplannen en kennis te hebben van taal–en kansarmoedebeleid. Een zorgcoördinator heeft bijgevolg een sterk observatievermogen en heel wat sociale vaardigheden nodig (BRON: www.g-o.be)’.
Maar in deze tekst vind je niet terug wat een zoco echt doet:
- Klassen opvangen wanneer de leerkracht ziek is
- De directeur vervangen wanneer die afwezig is
- Ontelbare oudergesprekken doen
- Veel meer uren presteren dan de andere collega’s binnen het gewoon onderwijs
- LVS-sen aanpassen aan de werking van de school
- Aangepaste documenten uitvinden om optimaal de noden van de leerlingen te noteren
- Ontelbare telefoongesprekken en overleggen doen met CLB, externen, …
- Met de handen in het haar zitten omdat er even geen oplossing is voor een probleem
- Testen afnemen bij leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
- Toezicht doen om je leerlingen beter te leren kennen
- Deel uitmaken van een georganiseerd zorgoverleg met collega’s
- Alle leerlingen op school in het oog houden
- Alle collega-leerkrachten begeleiden
- Het algemeen beleid van de school mee uittekenen met de directie
- Zelf verantwoordelijk zijn voor het zorgbeleid
- Op een correcte manier het hulptraject van een leerling opvolgen
- Geduldig zijn, ontelbare keren geduldig zijn
- Soms met handen en voeten communiceren
- Geld inzamelen voor zwemlessen
- Roosters herorganiseren
- Pedagogische vernieuwingen ondersteunen en begeleiden
- Op de hoogte blijven van onderwijsvernieuwingen
- De nieuwe leerplannen onder de knie krijgen
- Leerlingen en leerlingengroepen ondersteunen (als zorgleerkracht)
- (en ik weet zeker dat collega- zoco’s deze lijst nog veel langer kunnen maken)
In 2013-2014 werd in de masterproef ‘Kwalitatief onderzoek naar de positie van de zorgcoördinator in de Vlaamse basisscholen’ (*) uitgebracht.
Hierin kunnen we lezen dat ‘Het takenpakket van de zorgverantwoordelijken wordt als veeleisend ervaren en dit brengt een hoge werkdruk en de nodige stress met zich mee (Cole, 2005). Het omvangrijke takenpakket op de drie niveaus is moeilijk te realiseren en bijgevolg moet de zorgcoördinator keuzes maken (Struyf et al., 2012). Zoals eerder vernoemd verlopen veranderingsprocessen traag en hebben zaken hun tijd nodig om zich te implementeren. Hierdoor is het nog niet altijd duidelijk wat de plaats van de zoco is op school en wat de onderlinge relatie is tussen hem en de andere ondersteuningsfiguren (Van de Putte et al., 2010). Hij is een aanspreekpunt van zorg. Hoever gaat dit echter? Hoe bepaal je wat wel of niet onder zorg hoort? Het kan er toe leiden dat hij zich verantwoordelijk voelt voor alle vragen die bij hem terecht komen. Dit kan een hoge werkdruk meebrengen en stress veroorzaken (Van Dessel, 2013). In de meeste scholen wordt de functie zorgcoördinator ingevuld volgens het taakverdelingsmodel. Er worden bepaalde taken van de leraren en directie naar hem doorgeschoven en door hem overgenomen’.
De functie van zorgcoördinator werd in het leven geroepen om – in de aanloop naar een meer inclusief onderwijs – leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften een grotere kans te geven binnen het gewoon basisonderwijs.
Hij/zij hoort dus een leidende positie in de nemen in het veranderingsproces waarbinnen leerlingen met SOB een plaats krijgen binnen de school.
In de huidige situatie voelt de zorgcoördinator zich echter steeds meer gewrongen tussen deze taakinvulling en de realiteit. En die realiteit is dat steeds meer leerkrachten aangeven overvraagd te worden, steeds meer directies aanvoelen dat het schoolteam onvoldoende draagkracht heeft.
En die realiteit is ook dat veel zorgcoördinatoren al deze rollen jongleren in een veel te klein aantal beschikbare uren. Er zijn scholen die het geluk hebben een voltijdse zorgcoördinator in hun rangen te hebben. Maar ontelbare scholen moeten het redden met een zorgco die één dag aanwezig is. Of die 2 scholen moet ondersteunen in een 4/5de. Of in nog andere scholen is de zorgcoördinator ook nog de directie.
Indien onze overheid het echt meent met een inclusieve onderwijssetting, dan is een voltijdse zorgcoördinator per school, gecombineerd met een collega zorgco-inclusie een absolute noodzaak!
Je kan nu eenmaal geen omelet maken zonder de eieren te breken…
VERKLARENDE WOORDENLIJST
ADL-assistent: staat voor activiteiten dagelijks leven – eetbegeleiding bij leerlingen die deze handeling niet zelfstandig kunnen verrichten
Masterproef ‘Waar is de zorgcoördinator ? Kwalitatief onderzoek naar de positie van de zorgcoördinator in de Vlaamse basisscholen – Masterproef II neergelegd tot het behalen van de graad van Master of Science in de Pedagogische Wetenschappen, afstudeerrichting Orthopedagogie’ – Geeroms Eleanore en Meesens Margot – U Gent
