Tijdens het programa ‘De Zevende Dag’ op Eén, op 12 februari, werden de ‘imams’ Nordine Taouil uit Antwerpen en Gentenaar Brahim Laytouss uitgenodigd om de politieke heisa, ontstaan na de publicatie van het OCAD-rapport, te bespreken en hun mening te geven over het stopzetten van de financiering van het salafisme in België vooral vanuit Saudi-Arabië. De kern van beide standpunten ontsnapte nergens aan de salafistische logica.

Invloed van het salafisme

Deze twee soennitische imams, van Marokkaanse afkomst, waren het er over eens dat de kwaadaardige invloed van het salafisme vooral uit Nederland, en niet uit Saudi-Arabië, komt. Dit heeft vriend en vijand met verstomming geslagen. Het is waar dat het Nederlandse wahhabitische salafisme grote invloed had – en nog steeds heeft – op het Vlaams salafistische wahhabisme in het algemeen, gezien zij beide het Nederlands als voertaal gebruiken. Wat nochtans niet voldoende benadrukt werd tijdens het programma, is de rol van Saudi-Arabië in heel het verhaal.

Deze door Groot-Brittannië gecreëerde en door de V.S. tot vandaag beschermde Golfstaat is de bakermat van het salafistisch wahhabisme. Twee eeuwen geleden werd daar Mo?ammad Ibn Abdul wah?b geboren, de stichter van deze zeer extremistische, reductionistische en expliciet gewelddadige stroming, wier naam trouwens aan hem te danken heeft.

De wahhabieten hebben zich sinds de tijd van Ibn Abdul wahh?b, als doel gesteld eerst de moslims in het Arabische Schiereiland en overal in de wereld met geweld te veroveren en daarna de niet-moslims. Een deel van de petrodollars die naar de wahhabieten van het Saudi-Amerikaanse bedrijf ARAMCO (Arabian American Oil Company) stromen, werd decennialang gebruikt om het wahhabisme wereldwijd te promoten, via o.a. de R?bitat al-??lam al-Islam?, oftewel (de Moslim Wereld Liga), het Saudische ministerie van Islamitische Zaken en het Koning Fahd Complex[2].

Actieve vertaling van salafistisch bronnen

Het voornaamste doel was de controle over veel Islamitische universiteiten en centra te krijgen, zo veel mogelijk studenten er naar toe te lokken en zoveel mogelijk geleerden en predikanten om te kopen. Daarbij, en om het wahabisme te voorzien van een hoogstaande academische dekking, heeft Saudi-Arabië de oude boeken van de salafistische strekking herdrukt, naar het voorbeeld van de boeken van hun boegbeeld Ibn Taymiyyah en zijn leerlingen, zoals Ibn Al-Qayyim, Ad-Dhab?, Ibn Kath?r enz. Deze boeken werden samen met de werken van Ibn Abdul Wahh?b zelf, zijn leerlingen, zonen en kleinzonen, aan wie het beheer van de religieuze zaken in Saudi-Arabië toebehoort, gratis gestuurd naar tal van moskeeën in alle hoeken van de wereld, centra, geleerden of gewone mensen, die het Arabisch machtig zijn.

Zeer actieve vertalingswerken, vooral van salafistisch hoofdbronnen, naar de belangrijkste Europese talen, werden ook gerealiseerd. Ze versieren vandaag met hun mooie kleuren en kalligrafie de bibliotheeketalages van veel Westerse steden, met de bedoeling zoveel mogelijk van de anderstalige lokale lezers en vooral de moslims te bereiken. Voor datzelfde doel was er een massaal gebruik van audiovisuele materialen nodig en werd voor een controle geijverd op de internetwebsites en de sociale media.

Salafisme heeft islam gekaapt

En dankzij dat geld kunnen we vandaag, spijtig genoeg, vaststellen dat het wahabisme, als zijnde de meest reactionaire islamstroming, in grote mate de islam heeft gekaapt, totdat het in de ogen van gans de wereld de overheersende versie van de islam is geworden. Daarom vallen de Europese jeugd van moslimafkomst en de Westerse bekeerlingen juist in de wahabitische netten in hun ontdekkingsreis naar de wereld van de islam.

Nog belangrijk om te weten is dat het wahabitische salafisme een schisma kende, dat aanleiding gaf tot twee tegenstrijdige en reductionistische stromingen, namelijk de ‘salfiyya al-djih?diyya’ ( oftewel: het jihadistische salafisme) die gebruik maakt van wat ik noem het NGO[3]-terrorisme ( bv: IS, al-Qaida, As-Shab?b, Boko Haram enz) en de ‘salafiyya al-?ilmiyyah’ (oftewel: het ‘wetenschappelijke’ salafisme) die deel uitmaakt van het Saudische establishment, en die het G.O[4]-terrorisme of het staatsterrorisme bevorderen.

Men kan nochtans heel moeilijk een demarcatielijn trekken tussen deze twee wahabitische vleugels. Hun verketteringstheologie is één, hun letterlijke interpretatie van de islam is één en hun afkeer van zowel de ijtihad’ (de interpretatie bekwaamheid) als de islamvernieuwing is één; alleen zijn ze het niet eens over het gehoorzamen aan hun politieke leiders die bondgenoten zijn van, in hun ogen, de ‘ongelovigen’, namelijk de Westerse mogendheden.

Bovendien zijn er altijd her en der aanwijzingen geweest over bepaalde samenwerkingen tussen sommige fracties van deze twee stromingen, denk maar aan de aanslagen van 11 september en de fameuze 28 geheime pagina’s[5] erover, aan de betrokkenheid een tijdje geleden van de V.S. en Saudi- Arabië bij de oprichting van Al-Qaida en Taliban, als we mevrouw Clinton geloven[6], en last but not least, aan I.S.I.S[7], zonder de financiering en de bewapening van de wahabitische syriëstrijders erbij te rekenen[8], zoals An-Nusrah ( d.i. al-Qaida in Syrië), A?r?r As-Sh?m, Jaysh al-isl?m enz.).  

De religieuze handelaars

Hier dus, in het kader van dit binnenhuisconflict, kunnen we het standpunt van een categorie gastsprekers situeren, die over het salafistische wahabisme komt debatteren. Zij kanten zich tegen de jihadisten, maar ze blijft loyaal aan de wahabitische gouvernementele organisaties, die hen financieel hebben verwend, in ruil voor allerlei diensten, die gewoonweg de uitbreiding van het wahabisme hebben gediend; zoals het geval van een aantal religieuze mercantilisten hier in België en wereldwijd die, met financiële enveloppen bedankt werden of in natura ( o.a. de lucratieve organisaties van Hadj– en omrah-tochten[9]). Deze religieuze handelaars weten goed hoe ze zich kunnen indekken in geval van nood mede door een ‘taqiyyah’manoeuvre (oftewel: zelfbescherming, d.i.: een Islamitische gedragsregel om het geloof onder bedreiging of dwang te verbergen), of door een pure ontkenning.

De andere categorie, die intellectueler en expliciet anti-salafistisch wil overkomen, en die door het publiek gekend werd om haar oproep tot het ontwikkelen van een Europese islam en die zelf in tal van debatten de lakse houding van de Belgische politici op de korrel nam, klinkt niet zo overtuigend, zoals het zou moeten, als het gaat over de rol van Saudi-Arabië in de verspreiding van de meest gruwelijke islamstroming ooit, waaraan de wereld tegenwoordig lijdt. Precies zoals Trump heeft gedaan met zijn islambanlijst. Terwijl iedereen verwachtte dat de wahabitische staat aan de kop van deze lijst zou staan, slaat de nieuwe Amerikaanse president ons met verbazing door de Saudiërs er niet in op te nemen.

Indien dit soort gastsprekers, geen banden met de wahabitische staat heeft of ze wil verstoppeneren, afgezien de vermoedens over een mogelijke band opgebouwd tijdens de periode van de studies aan het Europees Islamitisch Centrum die aan de Grote Saudische Moskee te Brussel is verbonden[10]; en indien het niet zo sluw gespeeld werd door een oproep tot een matige islam, die op het voorbeeld van de Marokkaanse islam moet lijken, en zodoende zich niet moeten vastketenen in de gevangenis van een Marokkaanse politieke agenda, die elke doeltreffende kritiek op Saudi-Arabië verbant.

Omdat Marokko actief deel uitmaakt van de door Saudi-Arabië geleide Arabische coalitie; en indien deze categorie salafisten, bewust of onbewust, haar ziel niet verkocht heeft aan andere golfstaat, naar het voorbeeld van Qatar, die helaas ook andere vorm van salafisme promoot, namelijk het salafisme van de Moslimbroeders; slaagt zij er echter niet in om haar salafistische inspiratie te veinzen, ondanks haar kameleontische manoeuvres.

Geen plaats voor sectarisme

Aldus straalt zij obscure sectaire motivaties uit, daar verkettering en haat van andere moslimstromingen een van de hoofdkernmerken van een salafitisch gedachtegoed. Zo hoewel het debat over het salafistisch wahhabisme gaat, dat een soennitisch verschijnsel is, zie je ze bijvoorbeeld de sjiieten, de tegenstanders van haar stroming, aanvallen; terwijl de aanhangers van het sjiisme niets te maken hebben met het probleem in casus.

Dit onverwachte maar duidelijke standpunt toont met zoveel woorden aan, dat het salafistisch reductionisme zeer geankerd is in het gedachtegoed van veel salafistisch soennieten, incluis sommigen, die de moderniteit hoog in het vaandel zouden moeten dragen. Hoe kan men, bijvoorbeeld, met zijn humanistische standpunten opkomen voor de holebi’s en tegen vrouwenbesnijdenis zijn, maar tegelijkertijd de vrijheid van godsdienst voor de sjiieten, die door de Belgische wet erkend is en deel uitmaakt trouwens van de humanistische principes en van de door haar geliefde Europese Islam, zomaar verloochenen.

Dit is hier geen apologie voor het sjiiesme, dat zeker ook valkuilen heeft en eigen vorm van salafisme heeft gekend (Akhbariten, shaykhiyyah en Shiraziten), en tegelijkertijd geen aanval op het soennisme, maar een loutere oproep voor alertheid en geloofwaardigheid.

Het moet thans duidelijk worden voor alle handelaars en opportunisten, die in naam van de religie winkelen- zoals anderen in diens naam doden- en ook voor alle moslims, indien ze Mohammeds religie van de huidige salafistische put willen redden, ze onmiddellijk met een religieuze reformatie moeten starten. Het gezicht van de islam waar we vandaag naar streven is origineel, rationalist, tolerant, vernieuwd, humanist en verenigend; daarom is er geen plaats voor het sectarisme zowel op methodologisch als op ‘ijtih?d’-niveau. Er is dus ook zeker geen plaats voor het salafisme in al diens vormen: wahabistisch, soennitisch of sjiietisch.

Ahmed El Mouaden werkt momenteel als Islamleerkracht in Antwerpen en is Licentiaat in economische wetenschappen ( Universiteit M5, Marokko ) en Licentiaat in Islamkunde (ICIS London) 

Noten:

[1]          Het salafisme is een fundamentalist Islamitische stroming binnen de soennitische islam. De beweging dankt haar naam aan ‘as-salaf as-s?lih’, de vrome voorgangers nl. de eerste drie moslimgeneraties, incluis de generatie van de Profeet Mohammed. Vooral wordt deze stroming gekenmerkt door: – letterlijke interpretaties van de religieuze teksten, – grote nadruk op de Hadith meer dan op de Koran, zodat de tweede in het licht van de eerste wordt geïnterpreteerd, – negatieve houding tegenover het gebruik van het verstand en de ‘ijtih?d’ in het algemeen, -hardnekkige positie tegen vernieuwing en progressief islamdenken -en het takfirisme: de overdreven verkettering van de andersdenkende moslims, laat staan de niet-moslims. Het wahhabisme, opgericht door Ibn Abdul Wahh?b en dat heerst heden ten dage in o.a. Saudi-Arabië en andere Golfstaten, is de nieuwe en de meest extreme vorm ervan. Niettemin, kan het salafisme, in onze visie, ook andere stromingen treffen die de voorafgaande eigenschappen hebben.  

[2]          voor meer info over deze instellingen lees: Islam en radicalisme bij Marokkanen in Brussel. Bilal Benaich. Uitgeverij Van Halewyck. 2013.)

[3]          Non governmental organzations of: de niet-gouvernementele organisaties, gezien ze zoals het blijkt onafhankelijk van de Saudische staat handelen.

[4]          Governmental organzations of: de gouvernementele organisaties, gezien ze een deel van de staat vormen.

[5]          Zie: http://www.demorgen.be/buitenland/28-geheime-pagina-s-over-9-11-vrijgegeven-bc56f0ea/

[6]          Zie: https://www.youtube.com/watch?v=Dqn0bm4E9yw

[7]          Zie o.a.: http://www.dutchfreepress.nl/saoedi-arabie-steunt-islamitische-terreurgroep-isis-openlijk/

[8]          Zie oa.: https://www.internationalespectator.nl/article/de-rol-van-qatar-en-saoedi-arabi%C3%AB-de-gewapende-strijd-syri%C3%AB

[9]          Hadj- en omrah zijn repectievelijk de verplichte en de vrijwillige pelgrimstochten naar Mekka.

[10]        Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Brahim_Laytouss.