De schande voorbij

Het is de schande voorbij reageert Alexis Deswaef  van de Franstalige mensenrechtenorganisatie, Ligue des droits de l’Homme: Zowel als advocaat en als vertegenwoordiger van een mensenrechtenorganisatie vind ik deze wet schandalig en de mensen die deze illegale wettekst hebben gestemd zouden zich moeten schamen. Moesten ze eerstejaarsstudenten rechten zijn geweest op de universiteit waren ze allemaal gebuisd. De wet schendt het vermoeden van onschuld, het basisprincipe van onze rechtstaat en gaat dus in tegen onze grondwet. 

Klacht bij Grondwettelijk Hof

Als er beroep komt bij het Grondwettelijk Hof zal de wet vernietigd worden. Maar Francken weet ook dat een dergelijke uitspraak van het Grondwettelijk Hof zeker twee jaar duurt. En dat is een eeuwigheid in de politiek. Binnenkort zijn het verkiezingen dan kan hij die wet als zijn verdienste voorstellen. 

Natuurlijk is de openbare orde en de nationale veiligheid een legitiem doel maar zo’n wet gaat veel te ver, in die zin dat het totaal niet meer in verhouding staat met het doel dat men wil bereiken. Men gooit het vermoeden van onschuld volledig overboord door mensen zonder een veroordeling hun verblijf, hun familie en vrienden af te nemen en uit te zetten naar een land dat ze nooit hebben gezien of gekend. Dat kan niet in een democratie, in een rechtstaat.

Populisme ten top

Populisme ten top dus en deze wet past in het rijtje van de moslimban van Trump. Het enige doel is bepaalde groepen stigmatiseren. En daar is Francken heel goed in. Hij maakt bewust een amalgaam van vreemdeling, illegaal, crimineel en terrorist om zo de indruk te wekken dat zijn acties noodzakelijk zijn om de brave burger te beschermen. Terwijl hij net met zijn populistische praat meer schade berokkent aan onze samenleving dan deze beschermt.

Als hij deze wet zogenaamd nodig heeft voor een tiental dossiers van zware feiten, dan is mijn vraag wat hem belet om deze mensen gewoon te laten aanhouden en volgens de geijkte procedures te laten veroordelen door een rechtbank. En ze na hun proces het land uit te zetten. Dat is reeds mogelijk.

Het is allesbehalve goed bestuur of in ons algemeen belang en ook de nationale veiligheid worden niet gegarandeerd als hij die terroristen of zware misdadigers waarover hij het heeft gewoon de grens over zet bij onze buren.

Tweederangs burgers nu officieel in de wet

Met zo’n wetten creëren we tweederangsburgers. Ook al ben je als burger hier geboren en opgegroeid in dezelfde wijk, naar dezelfde school gegaan als een andere burger, je hebt niet dezelfde rechten. Want als er iets misloopt waar je bij betrokken bent, kunnen we je het land uitzetten. En als men in een democratie een rangorde wettelijk invoert voor burgers dan is men geen democratie meer. Maar  glijdt men af naar een systeem zoals het apartheidssysteem in voormalig Zuid-Afrika en het huidig systeem in Israël. 

De barometer van een democratie is juist hoe een staat haar minderheden behandelt. Als er andere rechten voorzien worden voor minderheden of een precaire toestand zoals hier met deze wet, dan brengt men de democratie schade toe.

Dat een nationalistische partij zo’n wetten wenst te stemmen verwondert mij niet maar dat democratische partijen zoals CD&V en Open Vld dat goedkeuren om zo op die golf van angst en onveiligheid te surfen, vind ik het ergst. Ze willen de bevolking paaien om stemmen te winnen, terwijl ze in feite de waarden en normen die ze hoog in het vaandel dragen opofferen. Ze steunen een populistisch beleid dat meer schade berokkent dan oplossingen biedt.

Vogelvrije burgers zonder verweer

Sommige categorieën van mensen worden gewoon vogelvrij verklaard en worden overgeleverd aan de willekeur van een administratie die op basis van zelfgekozen criteria heel drastische beslissingen kunnen nemen in iemands leven, reageert schrijfster Rachida Lamrabet verontwaardigd. 

Men creëert een hiërarchie in de maatschappij van eersterangs- en tweederangsburgers. Dat is racistisch, uitsluitend en gevaarlijk. De categorie echte burgers zijn zij die maximaal bescherming genieten en diegenen die niet van hier zijn en nooit van hier zullen zijn, kunnen op elk moment als ongewenst aan de deur gezet worden. Het is weer eens een stap verder in de ontmanteling van de rechtstaat. Ik heb zelf twee broers die hier geboren zijn maar niet de Belgische nationaliteit hebben, die zouden onder die wet kunnen vallen. 

Alle meerderheidspartijen hebben het mee goedgekeurd. Niemand die zelfs principieel bezwaren heeft. Het is ondemocratisch en niet in overeenstemming met onze waarden en normen. 

De mensen hebben schrik van terroristen en geen enkele partij wil later te horen krijgen dat ze niets hebben gedaan. Het is een hysterie waar iedereen in meegaat. Dat de man in de straat hysterisch reageert, tot daar aan toe. Maar dat mensen die we betalen om ons te leiden en ervoor te zorgen dat we een samenleving worden waar iedereen een plek heeft en zich goed voelt, als die zelfs niet verder willen nadenken over de gevolgen van zo’n wet, dan is het heel triestig gesteld. 

Categorie tweederangsburgers

Jonas Slaets is stafmedewerker van KifKif: Bij Kif Kif zijn we geen juridische experten. We analyseren wel het maatschappelijke discours rond discriminatie en racisme. En wat in deze kwestie op dat vlak opvalt is de totale afwezigheid van voorafgaand debat voor een wetswijziging die wezenlijk een deel van de bevolking tot tweederangsburgers degradeert. Die voorafgaande radiostilte spreekt op zich boekdelen.

Waar blijven de progressieven? Waar blijft het middenveld?

Omar Ba, activist en diversity-consulent klonk enorm teleurgesteld maar ook kwaad op het middenveld dat volgens hem weinig solidariteit toont.

We waren allemaal enorm verontwaardigd over de choquerende maatregelen van Trump, terwijl ondertussen geen haan heeft gekraaid naar deze vreemdelingenwet.

Het ergste van al is dat de oppositiepartijen die tegen hebben gestemd of zich onthouden hebben, vooraf niet de moeite hebben genomen om hun achterban of de mensen die door deze maatregelen getroffen gingen worden te informeren over de implicaties daarvan. 

Moest het een wet geweest zijn die de mensen meer belastingen ging laten betalen of een maatregel die de werknemers ging benadelen, dan stonden de vakbonden en het middenveld vandaag allemaal op straat. Waar blijven ze nu?

Het middenveld heeft dringend nood aan een introspectie. Als ze dergelijke wetten die een groot deel van de bevolking benadelen niet heeft zien aankomen, dan vraag ik me af wat hun nut eigenlijk wel is.

Vlaming versus vreemdeling

Heel lang hebben we het discour gehad van inclusie, interculturaliseren, integratie, nieuwe Vlaming, oude Vlaming. Nu is het duidelijk, er zijn Vlamingen en er zijn vreemdelingen. En de vreemdelingen kunnen op elk moment gedeporteerd worden.  Woorden zijn in deze belangrijk. Deze wet werpt een deel van de burgers terug in een precaire positie van vreemdeling.

De grote winnaar in deze is volgens mij de partij Vlaams Belang. Ze bewijst hiermee dat ze haar doelen kan bereiken zonder aan de macht te zijn. Ik feliciteer ook al de mensen die deze maatregel er snel hebben kunnen doorvoeren. Dat bewijst hoe goed gemobiliseerd en georganiseerd ze zijn om hun doelstellingen erdoor te duwen.

En dit is vooral een grote wake up-call voor iedereen die zich progressief links noemt en dertig jaar passief heeft toegekeken. En in feite een naïeve kijk had op de realiteit.  Rechts heeft ons nu met de neus op de feiten gedrukt en onze gebreken blootgelegd. We zijn niet georganiseerd en gemobiliseerd zoals rechts. We hebben gefaald. 

De Amerikanen kwamen op straat 

We zaten met Trump te lachen en zijn maatregelen, maar de Amerikanen hebben tenminste de moed gehad om zich te organiseren en massaal op straat te komen omdat er aan hun rechten geraakt werd.

Ook al heeft er een deel voor Trump gestemd, er is toch een inclusieve geest die grote solidariteit bewijst tijdens de moslimban. Bij ons heerst er daarentegen apathie. De progressieven zijn volledig verlamd. 

We mogen niet apathisch blijven

Deze vreemdelingenwet is er niet plots gekomen, er is een heel proces aan vooraf gegaan. Die begonnen is met bepaalde discours die zomaar konden passeren.

De minderheden moeten volgens Omar Ba ook in eigen boezem kijken: Zij die de Belgische nationaliteit hebben en kunnen stemmen hebben hun verantwoordelijkheid om bewust te stemmen op mensen die hun zaak vooruithelpen verwaarloosd. De meesten begrijpen niet goed hoe politiek en macht werken. Deze wet bewijst hoezeer we onze burgerschap moeten verdedigen voor ze helemaal uitgehold wordt. 

Als we nu apathisch blijven zal het nog veel verder gaan. We moeten opnieuw mobiliseren, organiseren en lessen trekken uit wat er gebeurd is. Alle mensen die potentieel getroffen kunnen worden door deze wet zouden een teken moeten dragen op hun jas of op hun sociale media profiel met “deporteerbaar” op zolang de wet er is. Zodat mensen beseffen wat de echte impact daarvan is.

Vermoeden van onschuld op de schop, we begeven ons op glas ijs

Als ik me niet vergis, dan werd Salah Abdeslam zonder al te veel praktische hindernissen toch vlot uitgeleverd aan Frankrijk. Waarom dan deze wet, vraagt Benoit Dhondt advocaat gespecialiseerd in vluchtelingen- en migratierecht zich af.

Er wordt gedaan alsof dit een middel is om aan terreurbestrijding te doen, terwijl strafrecht daar het geschikte middel voor is. De snelheid waarmee men iemand wil uitwijzen dient enkel  een volgende ‘You got him, boys’ tweet van de staatssecretaris.  

Zelf heb ik in mijn praktijk onlangs een geval gehad van persoonsverwisseling. Een veroordeelde crimineel en een brave familieman hadden toevallig dezelfde naam.  Het verblijfsrecht van de onschuldige man werd ingetrokken. Met de nieuwe wetgeving wordt deze onschuldige man zonder boe of ba het land uitgezet. Niet alleen een idiote administratieve fout, maar ook het minste vermoeden, ook als er vrijspraak volgt, kan volstaan om het land uitgezet te worden. Het vermoeden van onschuld gaat zo op de schop, toch wat betreft je verblijfsrecht en de mensenrechtelijke gevolgen ervan.  

Even snel handelen als een tweet  primeert op mensenrechten

De regelgeving en rechtspraak was tot nu toe zo dat een strafrechtelijke veroordeling op zich niet volstaat om te spreken van een gevaar voor de openbare orde. De redenering van de nieuwe vreemdelingenwet draait dit om. Er kan een probleem van  openbare orde zijn nog voor dit objectief werd vastgesteld. De feiten hoeven niet meer vast te staan, een vermoeden is genoeg. In de praktijk kan het minste PV volstaan, zelfs al volgt er later een vrijspraak. 

Er is geen enkele garantie dat DVZ de openbare orde hier terughoudend genoeg zal interpreteren. We begeven ons op glad ijs als een Dyab Abou Jahjah al gezien wordt als een gevaar voor de openbare orde of een journaliste als activist. Ik sta hier enorm huiverachtig tegenover, zeker als je ziet hoe de rechterlijke macht en de De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen, het administratief rechtscollege dat de beslissingen van DVZ moet controleren onder Francken’s vuur ligt.

Even snel handelen als er geretweet wordt, primeert. Mensenrechtenschending zullen  later wel geadresseerd worden als het kwaad al geschied is.

Geen transparantie en externe controle meer 

 Didier Vanderslycke coördineert ORBIT vzw: De terreurcontext wordt gebruikt om hier een drastische maatregel door te voeren. Met de nieuwe vreemdelingenwet geef je het signaal aan de samenleving dat de vreemdeling  verdacht is. De rechterlijke inbreng wordt helemaal uitgeschakeld en de Dienst Vreemdelingenzaken krijgt stilaan het karakter van een onneembare vesting waar men alles kan beslissen zonder inbreng of controle van derden. 

Normaal gezien is er de commissie van Advies voor Vreemdelingen, een wettelijk orgaan die de minister toelaat adviezen in te winnen bij derden. Het is een adviesorgaan die bestaat uit een rechter, een advocaat en een ngo-lid. De kracht ervan is dat deze commissie onafhankelijk van de DVZ het dossier kan bekijken en de betrokkenen kan zien en een advies geeft over de beste oplossing. Deze dreigt helemaal buitenspel gezet te worden met de toegenomen autonomie van DVZ en dan is de transparantie ook helemaal zoek.

Zo heeft DVZ sinds de wet over de Nieuwkomersverklaring van twee maanden geleden ook de mogelijkheid gekregen om mensen die een tijdelijk verblijf hebben in ons land te onderwerpen aan een integratietoets na één jaar. Op basis daarvan wordt beslist of de verblijfsvergunning al dan niet verlengd wordt. Ook dat is discretionair en niemand heeft er inzage in. 

Vroeger behoorde DVZ tot de Staatsveiligheid. We zien dat die administratie terugkeert naar het denken en handelen van een Dienst Staatsveiligheid. En de reeks voorbeelden wijzen erop dat de DVZ helemaal niet de keuze maakt om een moderne immigratiedienst te worden die we eigenlijk wel nodig hebben in de wereld zoals die nu draait.