Sterft TTIP met Trump?

Sterft TTIP met Trump?

maandag 6 februari 2017 15:23
Spread the love

Op vrijdag 20 januari werd Donald Trump officieel president van de Verenigde Staten. Ongeveer het eerste wat de kersverse president besliste, was om het Trans-Pacific Partnership (TPP), het vrijhandelsverdrag tussen 12 landen waaronder de VS, Mexico, Peru, Vietnam en Maleisië naar de vuilbak verwijzen. Meteen communiceren verschillende media wild over de vermeende handelsoorlogen met Europa en verloren jobs die het internationaal handelsbeleid van deze president zal veroorzaken. En ook voormalig Europees commissaris voor handel Karel De Gucht is er als de kippen bij om TTIP (het verdrag tussen de EU en de VS) dood te verklaren. Over akkoorden met Europa, zoals het TTIP, rept Trump echter met geen woord.  

Waarom Trump geen bondgenoot is van de beweging tegen TTIP

Trump richtte zijn pijlen tijdens de verkiezingscampagne op NAFTA, een akkoord dat twintig jaar geleden tussen Canada, Mexico en de VS werd gesloten en dat in verschillende regio’s van de VS erg veel jobs kostte. Volgens Trump zou het TPP nu “de doodsteek voor de Amerikaanse maakindustrie” betekenen. Daaruit zou je de conclusie kunnen trekken dat hij tegen vrijhandel gekant is, en dat Karel De Gucht gelijk heeft wanneer hij stelt dat TTIP dood is. Maar die conclusie is al te haastig. Over TTIP zwijgt de kersverse Amerikaanse president immers in alle talen. En ondanks zijn uitlatingen met betrekking tot NAFTA stelt hij toch in zijn “7 Points Plan To Rebuild The American Economy By Fighting For Free Trade” dat ‘het afsluiten van geweldige handelsverdragen de snelste manier [is] om onze banen terug te krijgen’. Zo anti-vrijhandel is de man dan toch niet.

Trump kant zich in de eerste plaats tegen Mexico en China. Het TPP was ook tegen China gericht. Het betrekt immers heel wat Aziatische landen, behalve China. Obama wilde hiermee een soort van buffer creëren rond China. Trump wil echter verder gaan. Hij wil hoge importheffingen en belastingen voor Chinese producten en betere bescherming van intellectueel eigendom tegen Chinese namaak. En hij wil bilaterale akkoorden met de verschillende landen rondom China, om zo de machtigste positie te behouden. Een akkoord met de Europese Unie ligt helemaal in lijn met zijn standpunten.

Al lijkt dat protectionistische beleid ten aanzien van China misschien overeen te komen met de tegenstanders van vrijhandel, niets is minder waar. Trump wil enorm hoge belastingen te heffen op goederen die binnenkomen uit Mexico en China. Die taks is volgens hem in de eerste plaats een dreigement. Zolang bedrijven zich ‘goed gedragen’ (lees: in de VS blijven), gebeurt er niets of krijgen ze grote cadeaus. Dat is protectionisme, je eigen grenzen afschermen.

Trump spreekt over ‘fair trade’, maar benoemt die niet. En hij lijkt er enkel ‘handel in het voordeel van werkgevers in de VS’ mee te bedoelen. Hij belooft immers ook de belastingen en de regelgeving voor Amerikaanse bedrijven fors te verlagen, in de eerste plaats voor bedrijven die dreigen naar het buitenland te verhuizen. Dat laatste maakte hij concreet met het bedrijf Carrier in Indiana. Het bedrijf dreigde te delokaliseren en Trump beloofde op zijn beurt een ‘incentive package’ van 7 miljoen dollar, boven op beloften voor belastingverlagingen. Zo krijgt Carrier dus een beloning voor haar plannen om het land te verlaten. ‘Carrier just showed corporations how to beat Donald Trump’ zegt Bernie Sanders daarover. Wat belet andere bedrijven in de VS nog om dit chantagemiddel te gebruiken?

Trump keert zich niet tegen de vrije markt, tegen de neoliberale dogma’s en tegen vrijhandel in het algemeen. Het feit dat bedrijven handelen in functie van vermeende winsten is intrinsiek aan de logica van het kapitalisme. Dat los je niet op met protectionisme. In Trumpland zal er niet minder uitbuiting zijn, niet minder milieuvervuiling en niet meer aandacht voor mensen. Hij wil enkel het terrein waarop die uitbuiting zich afspeelt van plaats veranderen.

De schrik zit erin bij de onderhandelaars

Het is niet Trump die TTIP wil beëindigen, het zijn de Europese onderhandelaars die terugkrabbellen, het protest willen omzeilen en TTIP in de koelkast steken. De uitpraak van De Gucht heeft alles te maken met het groeiende protest tegen TTIP en CETA (het vrijhandelsakkoord met Canada). Eerder pleitten de Franse en Oostenrijkse ministers van Handel in september 2016 voor een “nieuwe start”, met een nieuwe naam. Volgens de betrokken ministers is de naam TTIP te aangebrand. Het verdrag nu één of twee jaar in de koelkast steken en het nadien weer oppakken onder een nieuwe naam is een strategie om het protest te omzeilen. De uitspraak van De Gucht over de dood van TTIP, moet dus eerder in het rijtje geplaatst worden van het voorstel van de Franse en Oostenrijkse ministers.

TTIP is dus zeker niet dood, maar de schrik zit er dik in bij de onderhandelaars dat het dat wel bijna is. En de uitspraken die het tegendeel beweren zijn een tactische zet om de beweging te doen uitdoven. We zullen onze oren en ogen moeten openhouden voor wat volgt. Onder welke naam en wanneer het debat weer oplaait. Maar oplaaien zal het.

Line De Witte is auteur van het boek TTIP en CETA voor beginners – Is het gevaar geweken?(Uitgeverij: EPO)

take down
the paywall
steun ons nu!