Uit cijfers van het VN-Wereldvoedselprogramma (WFP) en de Srilankaanse overheid blijkt dat in 2016 23 procent minder regen is gevallen dan het jaarlijkse gemiddelde van de afgelopen dertig jaar. “Dit is een zeer ernstige situatie. We hebben dit lange tijd niet meer meegemaakt en nemen voorzorgsmaatregelen”, zegt Lalith Chandarapala, hoofd van het overheidsdepartement voor Meteorologie.
In 2016 waren er slechts drie dagen, in de maand mei, waarop uitzonderlijk veel regen viel. De gevolgen zijn catastrofaal. Door gebrek aan water werd slechts iets meer dan 121.000 hectare rijst geplant, minder dan de heflt van de gebruikelijke 324.000 hectare.
Het WFP schat dat eind 2016 al bijna een miljoen mensen in 23 van de 25 landsdistricten last hadden van deze droogte. In de derde week van januari werd volgens de overheid voor meer dan 900.000 mensen water van ander plaatsen aangevoerd. “Zelfs als het land de normale gemiddelde neerslag van de maanden januari en februari 2017 haalt, is het zeer onwaarschijnlijk dat de situatie zal verbeteren voor eind maart 2017”, zegt het WFP nog.
Rijst moet worden ingevoerd in een rijstland
De regering heeft de belasting op invoer van rijst verlaagd om prijsstijgingen en tekorten te voorkomen. Elektriciteit wordt via kortlopende contracten afgenomen van private leveranciers tot er weer regen valt. De extra inkoop van energie zal de regering naar verwachting totaal meer dan 300 miljoen euro kosten.
De waterlevering wordt beperkt tot die gebieden waar nu tekorten aan schoon water heersen. De overheid heeft een onderzoek gelast naar nog bestaande particuliere waterbronnen. Miljoenen Sri Lankanen hebben immers zelf bronnen geboord en halen daar water voor huishoudelijk gebruik uit. Elke poging van de overheid deze particuliere bronnen aan te wenden voor openbaar gebruik, zal echter op veel weerstand stuiten.
Degradatie van landbouwgronden
Experts maken zich niet alleen zorgen over de gevolgen van de droogte op korte termijn, maar ook over de langetermijneffecten. “We zullen moeten omgaan met klimaatverandering en ons beleid daarop afstemmen”, zegt minister voor Rampenbeheer Anura Priyadarshna Yapa.
Een van de langetermijngevolgen waar meestal weinig aandacht voor is, is de impact van droogte op de degradatie van de landbouwgronden. De VN-Conventie ter Bestrijding van Verwoestijning (UNCCD – UN Convention to Combat Desertification) schat dat 45 procent van de plattelandsbevolking op Sri Lanka rond 2000 reeds leefde in een gebied waar de kwaliteit van de landbouwgrond achteruitging.
Onderzoekers van de UNCCD waarschuwen dat de meeste planten afsterven door droogte, waardoor het land kwetsbaar wordt voor erosie door wind en water wanneer de regen terugkeert. Bovendien neemt de grond na een lange periode van droogte minder goed vocht op. Veel regenwater in een keer gaat op de verharde bodems snel afvloeien in plaats van in de grond door te sijpelen.
