Iraaks offensief tegen Mosoel is een verzwegen humanitaire ramp

Analyse -
maandag 12 december 2016 15:05
Iraaks offensief tegen Mosoel is een verzwegen humanitaire ramp

Terwijl westerse media zich toespitsen op de humanitaire gevolgen van de strijd van het Syrische leger om met Russische steun Aleppo te heroveren op IS en andere fanatici, pogen Iraakse troepen met Westerse steun de stad Mosoel te heroveren op dezelfde fanatici als in Aleppo. Het verschil in berichtgeving is totaal, 'Aleppo is gruwel', 'Mosoel is goed'. Dirk Adriaenssens analyseert de oorzaken van die andere media-aanpak en eist aandacht voor de humanitaire ramp in Mosoel.

Maandag 12 december is dag 56 van het offensief van het Iraakse leger tegen de huidige bezetters van de stad Mosoel in het noorden van Irak. Het lijkt niet zo goed te lukken. Ongeveer 2.000 soldaten sneuvelden tijdens de maand november. Eén miljoen burgers bevinden zich in de vuurlinie en een humanitaire catastrofe dreigt. 

Bovendien krimpt de Europese deelname aan de luchtoperaties tegen IS. Waar blijven de diplomatieke initiatieven om de conflicten in Irak te ontmijnen? Waarom berichten de media zo verschillend over Mosoel en Aleppo? En willen de VS wel écht de vernietiging van de organisatie Islamitische Staat (IS?

Oorlogszuchtig België

Op vrijdag 2 december 2016 besliste Denemarken om zijn deelname aan de luchtbombardementen in Irak en Syrië stop te zetten. België, Nederland, Frankrijk en het Groot-Brittannië bombarderen nog verder.  De Westerse “coalitie” wordt op die manier wel erg afgeslankt. Op 22 februari 2016 had ook al Canada beslist om zijn luchtoperaties in Irak en Syrië stop te zetten.

Beseft de Belgische regering dat de luchtaanvallen van het Belgisch leger op Syrië een ernstige schending zijn van de Syrische soevereiniteit en een inbreuk op de Conventie van Genève en het internationaal recht? Waar blijft het parlementair debat hierover?

Wat is eigenlijk de bedoeling van al deze bombardementen? Een Iraakse blogger darover: “Amerikaanse piloten vernietigen opzettelijk alle infrastructuur van de steden die ze aanvallen om ervoor te zorgen dat Amerikaanse bedrijven nadien komen om diezelfde infrastructuur herop te bouwen, voor prijzen die 20 keer hoger zijn dan die van lokale bouwbedrijven”.

Zou dat een reden kunnen zijn? Of zou Israël belang hebben bij verdere vernietiging van de Arabische ruggengraat en het aanzwengelen van de chaos? Of misschien zijn het de wapenverkopers die hun winstcijfers willen opdrijven? Wat er ook van zij, België zou best zo snel mogelijk zijn aanvalsdrift intomen of dit verhaal eindigt ooit in het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Oorlogsmisdaden door de coalitie

Iraaks asielzoeker Raed Abdulkareem werd tot zes maand gevangenisstraf veroordeeld in Zweden wegens oorlogsmisdaden, nadat hij foto’s had gepost op Facebook van hemzelf naast een afgehakt hoofd op een bord en een aantal onthoofde lichamen. “Ik vocht met het Iraakse leger tegen IS”, aldus Raed Abdulkareem. Hij dacht dat dit argument hem de vrijspraak zou opleveren. De Zweedse rechter had daar echter een andere mening over.

Dit is echter de bittere realiteit in Irak: wanneer je lid bent van de Iraakse veiligheidstroepen is het daar blijkbaar toegestaan om mensen te onthoofden. Het is algemeen bekend dat het Iraakse leger en de door Iran gesteunde milities Hash al Shaab (PMF) zich schuldig maken aan dezelfde gruweldaden als IS.  



Vrouwelijke gevangenen in de buurt van Mosoel. IS strijders? Foto: sociale media

Deze praktijk werd reeds uitvoerig gedocumenteerd door onder meer de mensenrechtenorganisaties Amnesty International en Human Rights Watch. Iraakse troepen onthoofden mensen, gooien jongeren onder tanks, folteren en vierendelen verdachten…. wrede en barbaarse daden die in niets moeten onderdoen voor de horror van IS. Filmpjes en foto’s over deze praktijken van het door het Westen gesteunde Iraakse leger zijn te vinden op de sociale media. De mainstream media hebben echter uitsluitend aandacht voor de gruwelijke executies van IS.

Oorlogsmisdaden van milities, gelieerd aan de door het Westen gesteunde “coalitie”, worden uiterst zelden gerapporteerd door de grote media. Deze milities zijn immers onze bondgenoten. De Westerse burger moet rustig verder kunnen slapen in de wetenschap dat er in de slachtpartijen van dit conflict één slechte partij (IS) en één goede partij is (de ‘coalitie’). Dus luidt het motto over de misdaden van onze bondgenoten: “Wir haben es nicht gewusst”. 

Ondanks deze oorlogsmisdaden blijven de VS en Europa de Iraakse strijdkrachten steunen, zelfs nadat Amerikaans woordvoerder John Kirby plechtig beloofde om toepassing van de Leahy Law in te roepen als het Witte Huis weet zou hebben van oorlogsmisdaden. Deze Leahy Law, genoemd naar hoofdindiener senator Patrick Leahey, is  een wet die het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken en het Ministerie van Defensie verbiedt om militaire steun te verlenen aan buitenlandse militaire eenheden die de mensenrechten ongestraft schenden.

Onze oorlogsmisdaden worden ontkend

Hoe geraken de VS daar dan mee weg? Wel, doe alsof die oorlogsmisdaden niet plaatsvinden. Of ontken dat een bombardement op een hospitaal een oorlogsmisdaad is. Het Amerikaanse leger voerde op 6 december 2016 bewust een luchtaanval uit op het al-Salam ziekenhuiscomplex in Mosoel, omdat het Iraakse leger van daaruit werd beschoten door IS.  



Een moeder die gevlucht is uit Mosoel waakt over haar 2 kinderen die ze in een zelfgegraven put in de woestijn tracht te beschermen. Foto: sociale media

Er werd niet bij gezegd of er patiënten of burgers aanwezig waren in dat hospitaal op het tijdstip van de luchtaanval. Is het dan OK om het te bombarderen? Neen, dat is volgens de internationale wettelijke bepalingen altijd een oorlogsmisdaad. Het Iraakse leger veroverde nadien dit hospitaal, maar werd er op vrijdag 9 december opnieuw uit verdreven door IS.

Nog een oorlogsmisdaad: minstens 66 burgers zijn omgekomen en nog eens 96 raakten gewond op woensdagochtend 7 december 2016, door drie Iraakse luchtaanvallen op een marktplaats in al-Qaim, een stad met 150.000 inwoners aan de grens met Syrië. Er waren veel vrouwen en kinderen onder de slachtoffers, omdat zij gegroepeerd in een wachtrij stonden bij het stadskantoor om hun pensioenen en salarissen te ontvangen. Het dodental is intussen opgelopen tot 82.

Gevechtsvliegtuigen zijn engelen des doods. Ze kunnen geen onderscheid maken tussen strijders en burgers in een miljoenenstad als Mosoel, waar IS zich tussen de bevolking bevindt.

Gesneuvelde soldaten? Waar? Wanneer?

De Amerikaanse regering leert de Iraakse regering de nodige trucs om cijfers van slachtoffers te verdoezelen, op dezelfde manier als tijdens de jaren dat de VS zelf nog het land bezette..

Op de eerste dag van december 2016 gaven de VN cijfers vrij over het dodental voor de maand november. CNN rapporteerde daarover: “Irak betwist de VN-cijfers, waaruit blijkt dat bijna 2.000 Iraakse troepen werden gedood in november, en zegt dat het aantal ‘niet accuraat en sterk overdreven’ is”. Het opperbevel van het Iraakse leger weigerde aantallen te noemen, aldus CNN, omdat ze zich niet verplicht voelen om cijfers te publiceren terwijl de strijd tegen de IS nog volop aan de gang is.

De VN plooien voor deze druk, stelt de Koerdische media-organisatie Rudaw vast: “UNAMI, deVN-missie in Irak, zal stoppen met het publiceren van militaire slachtoffers nadat de Joint Operations Command van het Iraakse leger klaagde dat de VN-cijfers voor de maand november “sterk overdreven waren.” Vanaf nu sneuvelen er dus geen soldaten meer?!

Een Iraakse blogger reageerde: “Met een record aantal militaire sterfgevallen vorige maand, zit het Iraakse leger serieus in de problemen. Maak je echter geen zorgen, de VN werken niet voor de wereld, zij werken voor de Iraakse regering en zullen daarom niet langer statistieken van militaire dodelijke slachtoffers bijhouden, omdat de regering in Bagdad die cijfers wil begraven. Ze spreken al evenmin over de enorme aantallen deserties van soldaten, die het moeras van Mosoel ontvluchten.”

Offensief tegen IS in Mosoel loopt vertraging op

Hoop op een snelle en succesvolle afronding van de door de VS gesteunde operatie om Mosoel te heroveren op de Islamitische Staat smelt ondertussen als sneeuw voor de zon.

Ondanks voortdurende meldingen van ‘successen’ tijdens de militaire operaties, zijn de Iraakse troepen in werkelijkheid  gedemoraliseerd door het gebrek aan vooruitgang en door de voortdurende tegenaanvallen van IS, aldus een rapport van de nieuwssite DebkaFile. Ook de Koerdische Peshmerga-troepen in de regio zijn sceptisch over de belegering van Mosoel en concentreren hun energie nu op een sterke verdedigingslinie, om Erbil, de hoofdstad van Iraaks Koerdistan, en andere Koerdische steden veilig te stellen.

“Het Amerikaanse ministerie van defensie is zich bewust van de crisis aan het front rond Mosoel en heeft daarom plannen opgesteld voor het sturen van Amerikaanse versterkingen in de hoop het tij van de vastgelopen strijd te keren. Die plannen wachten ng op de goedkeuring van Amerikaans president-elect Donald Trump en de nieuwe minister van Defensie generaal James Mattis”, aldus dat rapport.

“Amerikaanse troepen moeten, samen met hun internationale coalitiepartners, ook na de verwachte nederlaag van IS in Irak blijven”, verklaarde huidig Amerikaans minister van Defensie Ash Carter op 3 december 2016. Begin 2017 zullen bijkomend 1.700 Amerikaanse para’s worden ingezet. De VS zijn daarmee alweer tot over hun oren betrokken in een nieuw Iraaks avontuur.

De coalitietroepen worden ondertussen onophoudelijk bestookt door IS. De eerste 45 dagen van het offensief werd het Iraakse leger aangevallen met 632 bomwagens. IS voert voortdurend drieste aanvallen uit, ook ’s nachts. Op 6 december meldde Iraaks Sgt. Majoor Hakim Saranbii dat een verrassingsaanval door IS in her zuidoosten van Mosoel “zware verliezen heeft toegebracht”.

Bovendien worden Iraakse troepen ook veelvuldig het slachtoffer van “friendly fire” tijdens de luchtaanvallen van de Westerse coalitie. Op vrijdag 9 december werden 90 Iraakse soldaten gedood en 100 gewond door een VS luchtbombardement, waarbij ook ernstige schade werd toegebracht aan militaire trucks en humvees.

Propaganda

Er werden in Mosoel ook al 16 Amerikaanse soldaten gedood en 27 gewond, volgens een militaire bron in Moskou. Het Amerikaanse ministerie van Defensie betwist deze cijfers en vermeldt slechts één dodelijk slachtoffer. Naar schatting 25.000 VS troepen nemen deel aan het offensief tegen Mosoel. Het Witte Huis houdt echter halsstarrig vol dat die troepen niet worden ingezet in gevechtsopdrachten. Wat doen die soldaten dan precies wél? Het eten klaarmaken voor de strijders? Hun schoenen poetsen? Wie gelooft nog de boodschappen die vanuit het Pentagon op de wereld worden losgelaten? Wie gelooft de mededelingen van de VS nog? 

Het Amerikaans ministerie van defensie gaf aan het controversiële Britse PR-bureau, Bell Pottinger meer dan een half miljard dollar om aan een top secret propaganda-programma voor fake news over Irak te werken, zo kon het gerenommeerde Bureau of Investigative Journalism op 1 oktober onthullen.

Dit programma omvatte onder andere nep al-Qaeda video’s en korte TV-segmenten gemaakt in de stijl van Arabische nieuwszenders die fake video’s van opstandelingen toonden, die konden worden gebruikt om de mensen op te sporen, die deze video’s bekeken.

Het personeel van Bell Pottinger werkte samen met hooggeplaatste Amerikaanse militaire officieren in hun Bagdad Camp Victory hoofdkwartier, terwijl buiten het verzet woedde. De productie van dit nepmateriaal werd goedgekeurd door voormalig generaal David Petraeus – toen nog bevelhebber van de coalitietroepen in Irak – en soms door het Witte Huis zelf. Bell Pottinger produceerde op die manier stapels propagandamateriaal voor het Pentagon.

Iran stopt hoefijzerstrategie

De strategie voor de toenmalige bevrijding van de Iraakse steden Ramadi en Falluja was om ze te omcirkelen, maar die cirkel aan één zijde open te laten als een hoefijzer. Dit gaf de mogelijkheid om burgers én strijders te laten ontsnappen. Dit wordt de “horse shoe” of hoefijzerstrategie genoemd.

Die strategie werd ook nu in Mosoel toegepast. Oorspronkelijk werd daarom de westelijke zijde van Mosoel open gelaten, maar de hierboven al genoemde met Iran gelieerde Hashd al Shaabi milities hebben deze ontsnappingsmogelijkheid nu onmogelijk gemaakt door ook die westelijke zijde af te sluiten. Er is in Mosoel geen uitweg meer voor burgers én strijders.

De bedoeling is duidelijk: laat IS niet ontsnappen en hen de kans geven om zich te hergroeperen in de stad Raqqa in Syrië. Dat is een begrijpelijke strategie. Het nadeel van die aanpak is echter dat strijders als ratten in de val zitten en zich tot de dood zullen verdedigen. Voor de 1 miljoen burgers, die opgesloten zitten in de stad, wordt de situatie op die manier totaal uitzichtloos.

Een sektarisch kruitvat

Op 24 november 2016 werd de vijfde en laatste brug over de Tigris rivier gebombardeerd, de verbinding tussen het oostelijk en westelijk gedeelte van Mosoel. De strategische bedoeling daarvan is onduidelijk, maar sommige waarnemers opperen dat een toekomstige etnische opdeling van Mosoel daardoor wordt vergemakkelijkt.

De operatie rond Mosoel is volgens diverse Iraakse bronnen weinig meer dan een licentie om de soennitische bewoners van de stad om te brengen. Ooggetuigen vermelden hoe onschuldige Iraakse soennitische burgers die het geweld van Mosoel ontvluchten, worden gefolterd en op brutale wijze vermoord door het Iraakse leger, zoals eerder al gebeurde bij de herovering van Ramadi en Falluja.

De opkomst van de IS heeft tenminste één van de beoogde strategische doelen van de sektarische Iraakse regering gerealiseerd: de vernietiging van vrijwel alle soennitische steden…. mét de hulp van onder meer de Belgische luchtmacht. De coalitie dropte in juni 2016 reeds haar 50.000ste bom in haar campagne tegen IS.

Op 6 december 2016, op de MacDill Air Force Basis, in Tampa, het hoofdkwartier van het Central Command and Special Operations Command zei president Barack Obama trots: “We hebben dit alles gedaan tegen een kostprijs van tien miljard dollar op meer dan twee jaar, hetzelfde bedrag dat we in één maand op het hoogtepunt van de oorlog in Irak hebben besteed”.

Moeten we nu Obama danken omdat hij een goede boekhouder is? En denken de Irakezen er ook zo over? Eén van Irak’s bekendste kunstenaars, Mahmoud Obaidi ziet dat heel anders: “De oorlog in Mosoel is voor mij slechts één van de dimensies en een volgende stap in de vernietiging van Irak, die begon met de invasie in 2003.”

In tegenstelling tot officiële verklaringen van de Iraakse regering, wordt alles in het werk gesteld om de Iraakse minderheden, waaronder Soennieten, Christenen, Yezidi’s en andere minderheden het leven zo zuur mogelijk te maken. Op 23 oktober, bij het begin van het offensief tegen Mosoel, heeft het Iraakse parlement een totale ban op alcohol goedgekeurd. Die wet treft vooral Christenen. Hun winkels werden al vernield en de alcoholban drijft hen dus de facto weg. Het verschil met de door IS uitgevaardigde strikte islamitische wetten wordt daarmee angstwekkend klein.

En de burgers?

Humanitair coördinator van de VN voor Irak Lise Grande, verklaarde dat er aanzienlijk minder geld beschikbaar is dan de $ 1 miljard die nodig is om de veiligheid van de vluchtelingen te garanderen. Van de naar schatting 1 miljoen mensen die vermoedelijk nog in Mosoel zijn nu, wordt verwacht dat er ongeveer 700.000 zullen proberen te ontsnappen.

Omwille van massagraven en landmijnen rond Mosoel hebben de VN alle moeite om voldoende onderdak te vinden voor de ontheemde mensen. Bruno Geddo, hoogste humanitaire ambtenaar van de VN in Irak, zei dat er op dit moment voldoende ruimte in de kampen is voor slechts 180.000 mensen. “Dat is een probleem dat me slapeloze nachten bezorgt,” vertelde hij aan The Associated Press.

“Je kunt niet zelfgenoegzaam zijn als er nog een miljoen mensen in de stad zijn. Het is heel waarschijnlijk dat vroeg of laat tienduizenden mensen in één stroom de stad zullen verlaten.” Hij voegde er nog aan toe dat in Falluja 65.000 mensen vluchtten op een tijdspanne van drie dagen, een veel kleinere hoeveelheid dan wordt verwacht in Mosoel en dat het humanitaire personeel ter plaatse dat toen niet kon verwerken.

Tot nu blijven de meeste burgers echter opgesloten in de stad. IS heeft immers de vaste gewoonte om bewoners te beletten om te vluchten, zoals reeds tijdens eerdere gevechten is gebleken. Velen plaatsen ook vraagtekens bij de beslissing van de Iraakse regering, om voorafgaand aan het offensief miljoenen folders te droppen over de stad om de burgers te smeken in hun huizen te blijven. Het doel van dat initiatief was om een humanitaire crisis te voorkomen indien honderdduizenden burgers tegelijk zouden op de vlucht slaan. In plaats daarvan sterven nu de burgers van Mosoel in het kruisvuur wanneer de soldaten hun weg voortzetten in de stad, huis voor huis, door dichtbevolkte wijken.

Ziekenhuizen in de buurt van Mosoel worden “overstelpt” door groeiende aantallen kinderen met schotwonden, brandwonden en verminkingen. Nu de troepen steeds verder oprukken in de stad, worden burgers steeds vaker gewond en gedood wanneer ze proberen te vluchten.

“Mensen komen naar ons met zware verwondingen, sommigen totaal uitgeput, anderen verwond in het kruisvuur”, aldus een dokter in de buurt van Mosoel. “Ik zie misschien een dozijn kinderen per dag nu, met kogelwonden, brandwonden en granaatscherf wonden,” zei hij.



Een slachtoffer van het Iraaks luchtbombardement op de markt van al Qaim op 7 december. Foto: sociale media

SOS uit Mosoel

Het BRussells Tribunal ontving op 7 december volgende SOS-boodschap uit Mosoel:

“Beste vrienden,

We ontvangen voortdurend berichten van vrienden en familie in Mosoel over de toestand daar. De humanitaire situatie is catastrofaal. Bijna een miljoen burgers zijn opgesloten in gebieden die het doelwit zijn van zowel de Amerikaanse geleide coalitie, het Iraakse leger en Hashd Al Shaabi milities én IS. De media tonen enkel het lijden van de vluchtelingen en overdrijven de vorderingen van het leger. De miserie van de bewoners in Mosoel wordt bijna volledig genegeerd. Die situatie kan als volgt worden samengevat:

  • Er is weinig tot geen schoon water, omdat het net en de zuiveringsstations zijn gebombardeerd. Rivierwater wordt voor zover beschikbaar gebruikt. Mensen in gebieden die niet dicht bij de rivier zijn gelegen, proberen om toegang te krijgen tot het grondwater van nabijgelegen boerderijen. Sommige huishoudens hebben geen enkele optie, omdat de familieleden hun huis niet kunnen verlaten als gevolg van zware beschietingen.
  • In de bevrijde gebieden is geen elektriciteit. Deze gebieden omvatten minder dan 15 procent van volledig Mosoel. Andere gebieden krijgen door het gebrek aan brandstof slechts twee uur ‘s ochtends en twee uur ‘s avonds elektriciteit van particuliere generatoren.
  • De voedselvoorraden zijn bijna op. Sommige families hebben geen eten meer door een gebrek aan geld of hebben geen toegang tot voedsel. Sterfgevallen door honger worden binnenkort verwacht. Gezinnen die voedsel hadden opgeslagen moesten dit achterlaten tijdens gedwongen evacuaties door IS of het leger. Die gezinnen konden niets meenemen en kunnen nergens naartoe met hun kinderen en hun bejaarde familieleden. Hun auto’s zijn ook in beslag genomen door IS voor autobomaanslagen.
  • In de wijk Qadisiyah in het oosten van Mosoel, waar zware gevechten hebben plaatsgevonden de afgelopen dagen, zijn mensen begonnen met het begraven van hun doden in de tuin van hun huis omdat ze hun huis niet kunnen verlaten, laat staan een begrafenis kunnen organiseren. Ze leven met de constante angst dat artillerievuur hun huis op elk ogenblik kan vernietigen.
  • Luchtaanvallen door de Amerikaanse coalitie hebben residentiële gebouwen gebombardeerd, gewoon omdat er zich een sluipschutter op hun dak bevond. Op dezelfde manier vernietigt het leger gewone huizen door middel van grondraketten, ongeacht of die worden bewoond door gezinnen die niet konden vertrekken door de zware gevechten en beschietingen.
  • Geen enkel van de ziekenhuizen in Mosoel zijn momenteel onder controle van het leger. Gewonde of zieke mensen moeten worden getransporteerd naar Erbil en dat is twee uur rijden bij helder weer. De meeste ziekenhuizen in Erbil hebben echter niet de capaciteit om de duizenden slachtoffers die vanuit Mosoel toekomen, te behandelen. Zonder geld of financiële middelen worden mensen uit Mosoel zelfs niet toegelaten voor behandeling. Er is een grote behoefte aan mobiele ziekenhuizen en hulpdiensten in bevrijde gebieden.
  • Ziekenhuizen in Mosoel missen ook geneesmiddelen voor de behandeling van de meest elementaire ziekten, alsmede bloed voor transfusies of operaties en andere vitale medische benodigdheden.

De Amerikaanse militaire deskundigen schatten dat de operatie rond Mosoel nog maanden zou kunnen duren. In deze erbarmelijke omstandigheden dreigt een humanitaire crisis voor de bewoners van Mosoel.

De Iraakse regering en de sektarische milities die betrokken zijn bij de gevechten, hebben niet de nodige opleiding of apparatuur om een oplossing te bieden voor de rampzalige gevolgen van de gevechten. Ze hebben niet eens de mogelijkheid om zich zorgen te maken over een alarmerende stijging van het civiele sterftecijfer. En eigenlijk dient het toenemende aantal slachtoffers in bepaalde gebieden de agenda van sektarische demografische veranderingen die door de huidige regering wordt nagestreefd.

Hetzelfde kan gezegd worden van de Amerikaanse coalitie, die vecht om haar eigen agenda door te duwen en te bepalen welke gebieden ze wil bevrijden en overdragen aan zijn bondgenoten, de Koerdische Peshmerga, om die manier Mosoels oliereservoirs veilig onder hun controle te houden. Kortom, de situatie is zeer somber, met meerdere partijen die vechten met schokkende minachting voor de burgerbevolking.”

De Iraakse regering heeft wel de nodige middelen en fondsen ter beschikking om tijdens het offensief tegen Mosoel drie miljoen Iraanse pelgrims van voedsel te voorzien tijdens de jaarlijkse sjiitische bedevaart naar Kerbala. Spijts de beloften van Iraaks eerste minister Haider al-Abadi om te zorgen voor de opvang van vluchtelingen uit Mosoel, is daar tot op heden weinig van in huis gekomen.

Waar blijven de vredesplannen?

De campagne voor de bevrijding van Mosoel heeft een nooit geziene coalitie van militaire en paramilitaire troepen bij elkaar gebracht om te vechten tegen IS, maar tot nu toe komt die samenwerking niet politiek tot uiting.

Zonder een alomvattende politieke regeling die door alle partijen wordt overeengekomen, zou iedere post-IS-situatie kunnen ontaarden in nieuwe conflicten, die catastrofale gevolgen zullen hebben voor de eenheid van de Iraakse staat en het land verder in chaos zullen storten.

De Iraakse regering wordt geconfronteerd met de enorme uitdaging om elkaar naar het leven staande belangengroepen, die allen betrokken zijn bij de strijd tegen IS, te overtuigen om hun politieke ambities even opzij te zetten.

De eerste tekenen zijn echter niet erg hoopgevend, met tegenstrijdige verklaringen over bestuursstructuren en regelingen door Koerden, sjiieten en soennitische leiders, . Wanneer een overwinning tegen IS wordt geboekt, moet echter een duurzaam politiek akkoord worden bereikt over een plan voor staatsheropbouw en verzoening, op voorwaarde dat men het eerlijk meent met de stabiliteit in de regio. Elke duurzame oplossing over de toekomst van het land moet fundamentele problemen aanpakken om tot een grotere sociale en economische integratie van de verschillende bevolkingsgroepen van Irak te komen.

Wat werd er tot nog toe echter gedaan om tot zo’n politieke oplossing te komen? Niets, nihil, nada. Op 19 juni 2014 verklaarde Amerikaans president Barack Obama toch dat niet een militaire, maar een politieke oplossing de enige mogelijkheid was om de problemen in Irak op te lossen. Het Witte Huis blijft evenwel de regering van Irak voorzien van Amerikaanse troepen en wapens.

Irak beschikt over een sterk middenveld, vakbonden en oppositiegroepen, die uitgewerkte plannen hebben om het land uit het slop te halen. Daar wordt door de regering en de Westerse coalitie hoegenaamd geen enkele rekening mee gehouden. Op die manier wordt het bijzonder moeilijk om de stabiliteit te herstellen.

Het einde van de Iraakse soevereiniteit?

Irak bleef na de terugtrekking van de VS troepen uit Irak in 2011 met handen en voeten gebonden aan Amerikaanse raadgevers die in ieder Iraaks ministerie werden gepositioneerd. Irak blijft volledig afhankelijk van de Amerikaanse militaire en logistieke steun en bescherming.

Iran, dat ook zijn macht in Irak wil uitbreiden, heeft een belangrijke overwinning geboekt en zijn greep op het Iraaks staatsbestel nog versterkt. Op 26 november legaliseerde het Iraakse parlement de hierboven al meermaals vermelde Hashd al-Shaabi, beter bekend als de Popular Mobilisation Forces (PMF), overwegend sjiitische paramilitaire troepen, die nu een legale status krijgen naast en los van het reguliere Iraakse leger.

Waarom hebben Iraakse wetgevers besloten om de PMF te legaliseren? Wat houdt dit in voor de toekomst van de staat en de samenleving in Irak? De PMF ontstonden naar aanleiding van een fatwa, een religieus edict,op 13 juni 2014 afgekondigd door Groot Ayatollah Ali Sistani, een in Irak gebaseerde Iraanse geestelijke en hoogste religieuze autoriteit van de sjiitische gemeenschap. In reactie op de dreiging van IS, riep Sistani toen op tot een jihad tegen deze terroristische groepering en in zijn fatwa drong hij er bij de Irakezen op aan om de wapens op te nemen tegen IS.

Dit werd opgevat als een groen licht voor tientallen door Iran gesteunde sjiitische milities om zich te verenigen in een enorme super-militie, deze Hashd al Shaabi. Mannen zoals Hadi al-Amiri, Qais al-Khazali en Abu Mahdi al-Muhandis, kopstukken van de drie grootste en machtigste door Iran gesteunde milities, zijn nu de belangrijkste commandanten van de PMF.

Waarom geniet de PMF van zoveel straffeloosheid en een gebrek aan verantwoording? Het antwoord daarop ligt in de invloed en zeggenschap van Iran over een groot deel van de Iraakse staatsstructuur, niet in het minst de Hashd al Shaabi, die nu wordt voorbereid om een ??volwaardige Iraakse versie van de Iraanse Pasdaran te worden, beter bekend als de Islamitische Revolutionaire Garde (IRG), een parallelle en potentieel concurrerende kracht naast het Iraakse leger.

De nieuwe wet bepaalt dat de PMF onder direct gezag staat van de minister-president zelf, wat betekent dat de Iraakse Minister van Defensie geen gezag of controle over hen heeft.

Leiders als al-Amiri, al-Khaz’ali en al-Muhandis zijn allemaal direct gelieerd aan Iran. Zij zijn niet alleen trouw aan Irak, maar ook aan de opperste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei. Drie grote milities, de Badr Organisatie, Asaib Ahl al-Haq en Kataib Hezbollah gebruiken afbeeldingen van Khamenei op hun posters en websites.

Nu zijn ze niet alleen militieleiders, maar commandanten in een formele Iraakse militaire eenheid, met loyaliteit tegenover Iran. Deze PMF is een door Iran gecontroleerde, religieus gemotiveerde kracht, ingebed in de Iraakse staatsstructuur. Dat op zich zou mensen moeten doen nadenken over de toekomst van de Iraakse soevereiniteit en democratie.

De goedkeuring van deze wet zal de sektarische spanningen nog verhogen. De sektarische breuklijnen waren al duidelijk zichtbaar in de parlementaire stemming: alle sjiïetische partijen stemden in met de maatregel, terwijl de soennitische parlementsleden de zitting boycotten. Irak dreigt zo een tweede Libië te worden, bestuurd door milities met concurrerende agenda’s, interesses en loyaliteit, en opererend in totale straffeloosheid.

Voor premier al-Abadi kan dit een middel zijn om zijn positie te consolideren tegenover zijn politieke rivalen, met name zijn voorganger Nouri al-Maliki. De spanningen tussen deze twee machtspolitici zijn immers hoog. Al-Maliki heeft ook bondgenoten binnen de PMF en die kunnen vijandig reageren op eventuele pogingen van al-Abadi om hen te gebruiken als pionnen voor zijn politiek gewin. Als zodanig verhoogt de wet nog meer de invloed van de milities op de regering, niet andersom.

Vorig jaar zei Akram al-Kaabi, leider van de Harakat al-Nujaba militie, dat hij de Iraakse regering zou omver te werpen als Khamenei hem beval om dat te doen. Het is duidelijk dat een regering, die bang is voor de machtige PMF-milities, niet van plan is om hen of hun bazen in Teheran tegen te werken.

De nieuwe wet zal de milities verder aanmoedigen om nog brutaler te werk te gaan in hun misbruik tegen soennitische burgers in gebieden veroverd op IS. De lijst van wreedheden blijft groeien en is, zoals eerder vermeld, goed gedocumenteerd door mensenrechtenorganisaties.

Mosoel, Aleppo en de media

Het Iraakse leger, gesteund door VS luchtaanvallen, probeert het oosten van Mosoel te veroveren op hetzelfde moment dat het Syrische leger het oosten van Aleppo tracht te veroveren. Naar schatting 300 burgers werden daarbij gedood in Aleppo door artillerie en bombardementen door de regeringstroepen in de voorbije twee weken. In Mosoel kwamen naar verluid ongeveer 600 burgers om tijdens de afgelopen november. Ondanks de overeenkomsten tussen deze twee belegeringen is de verslaggeving door de internationale media radicaal anders.

In Mosoel is de dood van burgers de schuld van IS, dat willekeurig gebruik maakt van artillerie en zelfmoordterroristen, terwijl de Iraakse troepen en de ondersteuning vanuit de lucht grotendeels positief worden onthaald. IS wordt ervan beschuldigd dat zij burgers beletten de stad te verlaten en hen gebruikt als menselijk schild.

Vergelijk dit met beschrijvingen van westerse media over de “onmenselijke wreedheid van president Assad’s troepen die lukraak burgers slachten, ongeacht of ze in de stad willen blijven of proberen te vluchten”.

VN-chef voor humanitaire zaken Stephen O’Brien suggereerde eerder dat de rebellen in het oosten van Aleppo het vertrek van burgers proberen te beletten, maar in tegenstelling tot Mosoel, krijgt dit feit weinig media-aandacht en worden de “rebellen” in Aleppo, met name Jabhat al-Nusra, gelieerd met al-Qaeda, en hun bondgenoten van Ahrar al-Sham, eerder als ‘slachtoffers’ weergegeven van de wrede dictator Assad, terwijl het regime van de “rebellengroepen” in Syrië niet verschil van dat van IS.

Onafhankelijke journalistiek in de steden Mosoel en Aleppo is quasi onmogelijk omwille van de veiligheidssituatie, maar de meest naïeve journalist moet toch erkennen dat er iets niet klopt met de verslaggeving?

Beogen de VS wel een nederlaag van IS?

Op 3 oktober, voor de Amerikaanse verkiezingen, verklaarde Hillary Clinton dat het verdrijven van Assad dé topprioriteit is van de VS in Syrië. Niet al Qaeda, niet IS, maar de legitieme Syrische regering moet verdwijnen. Da’s duidelijke taal.

Volgens de Israëlische denktank Begin-Sadat Centrum voor Strategische Studies (BESA), die haar missie omschrijft als ijverend voor “een realistische, conservatieve, en zionistische agenda in de zoektocht naar veiligheid en vrede voor Israël”, moet het Westen IS niet vernietigen.

“IS kan een nuttig instrument zijn in het ondermijnen van Iran, Hezbollah, Syrië en Rusland”, aldus Efraim Inbar, directeur van de denktank. “De vernietiging van IS zou een strategische fout zijn,” schreef hij in een paper gepubliceerd op 2 augustus. Hij suggereerde daarin ook dat het een goed idee zou om de oorlog in Syrië te verlengen.

Door samen te werken met Rusland om IS te bestrijden, begaan de VS een “strategische dwaasheid” die “de macht van de as Moskou-Teheran-Damascus zal verhogen,” betoogde Inbar. “Het Westen moet de verdere verzwakking van de IS beogen, maar niet zijn vernietiging”, voegde hij eraan toe, “een zwak IS is te verkiezen boven een verslagen IS.”

De denktank BESA is aangesloten bij Bar Ilan Universiteit in Israël en wordt gesteund door de Israëlische regering, het NATO-Mediterranean Initiative, de Amerikaanse ambassade in Israël en de Carnegie Council for Ethics in International Affairs. BESA zegt ook dat het “gespecialiseerd onderzoek verricht voor Israël en voor de NAVO.”

Met betrekking tot het argument dat het verslaan van IS het Midden-Oosten stabieler zou maken, wist Inbar nog het volgende te vertellen: “Stabiliteit is geen waarde op zich en is alleen wenselijk als het onze belangen dient. Instabiliteit en crises zijn soms voortekenen van een positieve verandering,” voegde hij er nog aan toe.

De strategische denktank Stratfor verwoordt de VS-strategie als volgt: “Laat regionale actoren met elkaar concurreren en elkaar in evenwicht houden. Als dat niet lukt, grijp dan in met zo weinig mogelijk vuurkracht en risico’s. Bijvoorbeeld, het conflict tussen Iran en Irak heeft twee opkomende machten uitgeschakeld totdat de oorlog eindigde. Vervolgens viel Irak Koeweit binnen en dreigde het machtsevenwicht in de regio verstoord te worden. Het resultaat was Operation Desert Storm”.

In ieder geval woedt de strijd om Mosoel hevig verder. Het laatste woord is hierover nog lang niet geschreven.

Eerlijke berichtgeving zou heel welkom zijn. De smeekbeden van de Syrische bevolking in Aleppo worden ernstig genomen, waarom de smeekbeden van de Iraakse bevolking in Mosoel dan niet?

Oproep aan de regering

Breng die gevechtsvliegtuigen terug. Het heeft geen zin om nog verder te bombarderen, wel integendeel. Onze aanwezigheid zal de burgerbevolking nog meer treffen en aliëneren. Ze zal de civiele infrastructuur verder vernietigen en zal de terreur in ons land verder aanwakkeren. Onze militairen hebben niets te zoeken in Syrië, noch in Irak.

Onze diplomaten daarentegen zouden heel nuttig werk kunnen verrichten door een informatieronde te starten en àlle partijen, inclusief de groepen van het Iraaks middenveld, die het goed menen met de toekomst van hun land, rond de tafel te brengen. De belangen van de VS in de regio zijn immers de onze niet. De vrede zal niet worden bereikt met het aanwakkeren van nog meer conflicten. 

Tot slot nog even deze vraag aan federaal Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA). Wat betekent “wereldvreemd” eigenlijk? Antwoord: denken dat Vlaanderen het centrum van de wereld is en niet begrijpen wat er zich buiten die lap Vlaamse grond afspeelt.

De staatssecretaris moet toch weten dat zijn collega, partijgenoot en Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) minister van Defensie, F16’s inzet om Irak en Syrië te bombarderen? Zou dat niets te maken hebben met de vlucht van Syrische burgers? Als je een gebouw mee helpt in brand steken, mogen de bewoners hun huis dan niet ontvluchten?

Wil jij geen visum uitreiken aan een Syrisch gezin? Stop dan met de bombardementen in Surië en Irak. Struisvogelpolitiek is geen optie meer: trek die kop uit de Vlaamsche klei. “Het budget voor de repatriëring van vreemdelingen stijgt volgend jaar met 17,7 procent, van 72 miljoen naar 84,8 miljoen euro”, aldus de Staatssecretaris op zijn website. Als de huidige oorlogszuchtige politiek wordt voortgezet is dat hetzelfde als water dragen naar de zee. 

Dirk Adriaensens is lid van het uitvoerend comité van het BRussells Tribunal. Tussen 1992 en 2003 was hij verantwoordelijke van SOS Irak en leidde verschillende delegaties naar Irak om de verwoestende gevolgen van de VN-sancties te observeren. Hij was daarnaast lid van het Internationale organisatiecomité van de Wereld Tribunaal over Irak (2003-2005). Hij is ook mede-coördinator van de Global Campaign Against the Assassination van Iraakse academici en co-auteur van ‘Rendez-Vous in Bagdad’, EPO (1994), ‘Cultural Cleansing in Iraq’, Pluto Press, Londen (2010), ‘Beyond Educide’, Academia Press, Gent (2012), Global Research Online Interactive I-Book ‘The Iraq War Reader’, Global Research (2012), ‘Het Midden Oosten, TheTimes They are a-changin’, EPO (2013) en schrijft regelmatig artikels voor Global Research, Truthout, Al Araby, Countercurrents, The International Journal of Contemporary Iraqi Studies en andere media.



Content

take down
the paywall
steun ons nu!