Marilyn Black Elk1 reisde al meermaals door Europa om cursussen en lezingen te geven over de erfenis en tradities van haar volk. Marilyn Black Elk is in feite niet haar echte naam: “Dat is inderdaad wat op mijn paspoort staat. Mijn echte inheemse naam is echter Wacetun Luta. De historische Black Elk is een broer van mijn overgrootvader2.”
Marilyn Black Elk is ook actief in de organisatie die zich verzet tegen de Dakota Access Pipeline in het reservaat Standing Rock in de Amerikaanse deelstaat North Dakota. Ze was afgelopen week op bezoek in België voor een aantal lezingen en cursussen.
De protesten tegen de Dakota Access Pipeline zijn de grootse sinds de inheemse protestacties van de jaren 1970 in het reservaat Pine Ridge in de staat South Dakota (de huidige protesten gaan door in het reservaat Standing Rock in de buurstaat North Dakota). De VN stuurde onlangs een observatiemissie, de internationale pers is er aanwezig, er komen voortdurend nieuwe activisten toe uit heel de VS en daarbuiten. Hoe verklaar je het grote succes en de massale steun voor deze actie?
Marilyn Black Elk: “Dit protest is op zich niet uniek. In feite zijn er al tientallen jaren acties zoals deze bezig. Wat mensen hier blijkbaar niet weten is dat onze strijd tegen discriminatie en uitbuiting van de inheemse volkeren van de VS nog nooit is geëindigd. De strijd op zich gaat dus dagelijks door, al tientallen jaren. Oorspronkelijk hebben wij ook bij deze protestactie verwacht dat het zou gaan zoals voorheen. De eerste vijf maanden was er trouwens bijna geen enkele steun van buitenaf.Dat is dan geleidelijk veranderd en uitgegroeid tot wat het nu is.”
“Waarom deze actie nu zoveel bijval en steun geniet? Eerst en vooral is het bewustzijn bij een groot deel van de bevolking over de realiteit van de Amerikaanse geschiedenis altijd maar toegenomen tot het een kritisch punt heeft bereikt. We kregen openlijke steun van Bernie Sanders en Jill Stein, ook na de verkiezingen. Er zijn tegelijk ook heel veel ‘Europeanen’3 die er anders over denken en rotsvast blijven geloven in hun ‘wit Amerika’.”
“Daarnaast is er onmiskenbaar de rol van de nieuwe sociale media. Wij hebben een groot deel van onze campagne gevoerd via Twitter waar de hashtag #NoDAPL (No Dakota Access Pipeline) viraal is gegaan.”
Leefmilieu én vrouwenrechten
“Het gaat over veel meer dan over het beschermen van onze ‘heilige gronden’. Het gaat over de vervuiling van de schaarse natuur, de vervuiling van drinkwater. Dit heeft een impact wereldwijd. Pijplijnen lekken overal ter wereld waar ze bestaan. Pijplijnen bouwen betekent verder investeren in fossiele energie. Overal zijn er bewegingen actief tegen pijplijnen.”
“De Amerikaanse massamedia doen zeer meewarig over deze strijd. Zij gebruiken de term ‘sacral lands’ in een zeer denigrerende toon. Wij zijn voor hen ouderwetse sukkels die niet in vooruitgang geloven. Dat zijn we wel gewoon. Het klinkt al heel anders als je onze strijd in Europese termen uitlegt. Heilige gronden, dat gaat over onze begraafplaatsen. In de streek waar ik hier verblijf voor de lezing (Koolskamp, West-Vlaanderen) zijn er veel begraafplaatsen voor de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog.”
Hoe zouden jullie dat vinden als een groot petroleumbedrijf zou beslissen om een pijplijn te graven door de kerkhoven van de Eerste Wereldoorlog?”
“Deze strijd gaat over veel meer. Wat nog enorm onderbelicht wordt is de impact die deze pijplijnen hebben op vrouwenrechten. Deze pijplijnen worden gebouwd door bedrijven die in onderaanneming voor de grote bedrijven werken. Ze gaan van land tot land. Waar ze werken bouwen ze telkens wat wij ‘man camps’ noemen. Tijdelijke kampen van bouwvakkers.”
“Deze mannen veroorzaken overal zware problemen met dronkenschap, geweld tegen lokale vrouwen, verkrachtingen maar ook prostitutie en drugshandel. De grote petroleumbedrijven weten dat heel goed maar doen er niets tegen. Bij de huidige protesten zijn er nu ook actiegroepen die deze praktijken aanklagen.”
“Veel van die mannen zijn geen Amerikanen. Die maken pijplijnen over heel de wereld. Die hebben dus ook geen enkele sympathie voor onze strijd. De grote bedrijven geven ook hun namen niet. Ze werken officieel niet eens voor hen, maar voor allerlei duistere onderaannemingen. Wat we doen is hen stelselmatig fotograferen. Zij doen dat trouwens ook met ons (lacht).”
“Wij krijgen ook enorm veel steun van jongeren. De Indigenous Youth Council mobiliseert jongeren op om naar de protesten te komen en dat doen ze ook in steeds grotere getale.”
Erkenning van onze rechten als naties
“Het is echter verre van voorbij. Het bedrijf dat deze pijplijn bouwt gelooft nog steeds rotsvast dat ze het wel gedaan zullen krijgen. De geringe aandacht voor de protesten in de Amerikaanse massamedia sterkt hen daarin. Hoe groot het bewustzijn ook is geworden bij een steeds groter deel van de Amerikaanse bevolking. Er blijft nog altijd een aanzienlijk ander deel van de bevolking dat wel voor de pijplijnen is en zich gesterkt weet door de economische krachten in dit land.”
“Wat wij ook eisen is een erkenning van de verdragen die onze voorouders hebben gesloten met de ‘Europese kolonisatoren’. In die verdragen werden de naties van de ‘eerste volkeren’ erkend. Sommigen noemen ons ‘de eerste Amerikanen’, maar dat aanvaarden wij niet. Amerika is ook een koloniale naam. De genocide – want dat was het – van de oorspronkelijke bevolking waarop dit land is gebouwd was niet zomaar gericht tegen ‘de inheemse bevolking’. Er leefden hier meer dan 500 verschillende volkeren, met elk hun eigen taal en cultuur, die zijn allemaal vernietigd.”
Illegaal politieoptreden
“Wij hebben een juridisch team Water Protectors Legal Protection dat onze zaak verdedigt in de rechtbanken. Dat is niet eenvoudig. Vooral lokale rechtbanken zijn niet bepaald onpartijdig. Zo klagen wij het geweld van de politie en de privé-veiligheidsbedrijven aan. Bovendien klagen wij aan dat de politie hier volledig onwettig aanwezig is.”
“De politie die tegen ons optreedt komt uit het naburige politiedistrict Morton County. Standing Rock, waar de protesten doorgaan, ligt niet in dat district. De politiecommissaris van Morton County baseert zich op een wet die nog door president Bill Clinton is ingevoerd. Die wet stelt dat alle politionele diensten bevoegd zijn om bij te springen in andere delen van het land, zelfs in de andere deelstaten, wanneer ‘de nationale veiligheid in gevaar is’, bijvoorbeeld door een terroristische aanval uit het buitenland.”
“De privé-firma’s die onze activisten aanvallen met honden en peppersprays komen uit andere staten en hebben niet eens een vergunning om hier actief te zijn. Bovendien zijn ze niet bevoegd voor openbare ordehandhaving. Met andere woorden, de repressie is hier volkomen illegaal. De politie treedt uiteraard niet op tegen haar eigen misbruiken.”
“En er is nog meer. De politie kijkt zelfs passief toe terwijl personen de auto’s van de activisten vandaliseren, banden doorsnijden, vensters inbeuken. Pas op, ze treden daarna wel in actie. Ze geven de eigenaars van de vernielde auto’s een boete voor het ‘achterlaten van een voertuig op de openbare weg’. Het geeft je een idee waar wij tegenover staan.”
Verschil tussen Obama en Trump?
“We zijn momenteel vooral druk bezig met ons voor te bereiden op de winter. Dit zijn hoogvlaktes, waar sneeuwstormen regelmatig voorkomen. Het vriest nu al ‘s nachts. Op één nacht kan hier 15 inches (38 cm) sneeuw vallen. Wij zijn echter een volk dat hier altijd heeft geleefd. We weten dus wat we nodig hebben. Voor het ogenblik voeren we tipi’s, yurts en tenten in winterbestendig materiaal aan.”
“Sympathisanten maken zich ongerust wat er gaat gebeuren wanneer Trump president wordt in 2017 (20 januari). Zij vergeten hoe het onder Obama al was. Obama gebruikt verzoenende taal, maar zegt in feite niets concreets. Trump is tenminste eerlijk. Hij heeft de petroleumbedrijven al beloofd dat hij hun belastingen gaat verlagen en dat de pijplijn er zal komen.”
“Obama doet identiek hetzelfde. Op Thanksgiving Day (24 november), de dag dat ‘Europeanen’ de inheemse volkeren danken dat zij hun het land hebben ‘gegeven’, deed Obama weer die vaste routineshow waarbij hij het leven spaart van één kalkoen (op die dag eten de Amerikanen kalkoen). Dit wordt dan over de hele wereld getoond zo van kijk die grappige president met alleen maar goede bedoelingen. Het zou komisch zijn moest het niet zo tragisch zijn. Want ook op Thanksgiving Day liet de politie niet na om weer hardhandig op te treden tegen de activisten.”
Wij gaan gewoon door
“Voor ons is het dus vanzelfsprekend dat wij in 2017 gewoon doorgaan met deze strijd. Ik hoor hier in Europa van de mensen die me begeleiden dat de US Army Corps of Engineers4 een uitwijzingsbevel zou hebben afgekondigd voor 5 december 2016. Dat is foute informatie. Het Corps heeft geen enkele politiebevoegdheid. Wel heeft het Corps een ‘aanbeveling’ opgesteld, waarin staat dat ze het tracé van de pijpleiding zullen herbekijken. Daarom moet volgens hen echter eerst het terrein worden ontruimd voor ze dat kunnen doen.”
“Ze lijsten in hun aanbeveling een aantal overtredingen op die de actievoerders zouden begaan met hun protesten, maar spreken daarin met geen woord over de flagrante wetsovertredingen van de politie en de privé-veiligheidsbedrijven hier. Wij maken ons echter geen illusies. Dit heeft de bedoeling ons hier weg te krijgen, waarna de pijplijn gewoon wordt gebouwd, zoals ze willen.”
“De internationale solidariteit is zeer belangrijk. Ik merk hier bij de mensen veel goodwill en begrip, maar nog te weinig echte kennis van zaken. Het is dus belangrijk dat ze worden geïnformeerd. Dit is immers geen kwestie van vage solidariteit met een volk ergens ver van hier. Dit gaat ons allen aan, over onze gemeenschappelijke toekomst, over ons leefmilieu, over proper en drinkbaar water, over een einde aan de luchtvervuiling door fossiele brandstoffen, over onze kinderen en kleinkinderen. Dakota belangt iedereen rechtstreeks aan.”
Op 4 december 2016 om 15 uur organiseert AgapeBelgium een solidariteitswake aan de Kunstlaan in Brussel, rechtover de Amerikaanse ambassade.
1 De elk of wapiti (Cervus canadensis) is na de eland (Alces alces) de grootste soort van de familie der hertachtigen (Cervidae). In Canada wordt de naam ‘elk’ soms ook verkeerd gebruikt voor de eland (de juiste Engelse naam is ‘moose’). Elk en eland zijn wel nauw met elkaar verwant, maar het zijn aparte diersoorten.
2 Black Elk was van het volk der Oglala Sioux. Als 13-jarige was hij getuige van de Battle of Little Big Horn (1876) in de staat Montana, waar generaal Custer werd verslagen. Tijdens zijn leven heeft Black Elk de slachtpartijen op zijn volk en op andere inheemse volkeren door de Europese kolonialen meegemaakt. In 1930 vertelde hij zijn levensverhaal aan John Neihardt, die zijn gesprekken bundelde in het boek Black Elk Speaks. Oorspronkelijk gepubliceerd in 1931, wordt het boek nog steeds gedrukt. Het boek was lang onderwerp van grote controverse. Meerdere leden van de inheemse volkeren in de VS merkten op dat Niehardt de verhalen van Black Elk had aangepast aan de verwachtingen van een wit publiek en er zelfs delen van verzonnen had. In een geannoteerde editie van 2014 van het boek door de University of Nebraska werden de oorspronkelijke verslagen van Niehardt’s gesprekken met Black Elk opgenomen.
3 De inheemse volkeren van de VS noemen de witte bewoners van het land consequent ‘Europeanen’.
4 Het US Army Corps of Engineers is de ‘genie’, het onderdeel van het leger dat instaat voor grote militaire infrastructuurwerken, maar ook adviezen verschaft voor grote civiele infrastructuurwerken. Een groot deel van het personeel zijn geen militairen, maar ingenieurs, architecten, technici.