Alfred-Maurice de Zayas is Amerikaans jurist en gepensioneerd VN-ambtenaar. Sinds 2012 is hij in opdracht van de VN onafhankelijk expert voor de promotie van een democratische en billijke internationale orde (UN Photo/Cia Pak)

“Belastingontduiking is plundering van maatschappij”

In zijn rapport aan de VN-Algemene Vergadering noemt VN-mensenrechtenexpert Alfred de Zayas belastingontduiking "plundering van de maatschappij". De internationale gemeenschap moet dringend de strijd aangaan met belastingparadijzen waar geld belandt dat essentieel is voor de ontwikkeling van de maatschappelijke welvaart.

donderdag 27 oktober 2016 14:57
Spread the love

VN-mensenrechtenexpert Alfred De Zayas kreeg op 17 december 2015 de opdracht van de VN-Algemene vergadering om een rapport op te stellen met aanbevelingen aande V om te ijveren voor een meer democratische en billijke wereldorde. De Zayas presenteerde op 25 oktober 2016 zijn rapport aan de VN-Algemene Vergadering.

“Belastingontduiking is plundering”

In zijn rapport wijst hij in het bijzonder op de schadelijke gevolgen van corruptie en belastingfraude voor de mensenrechten. Duizenden miljarden dollars worden buiten de officiële kanalen gehouden en zijn zo niet beschikbaar voor het bestrijden van extreme armoede en de klimaatverandering.

Hij noemt dit “systematische plundering van de maatschappij”. Wereldwijd wordt volgens de Zayas ongeveer 29.000 miljard euro verborgen gehouden. Volgens de VN-Conferentie voor Handel en Ontwikkeling (UNCTAD) kost dit ontwikkelingslanden jaarlijks meer dan 91 miljard euro.

Alleen al in 2011 liepen ontwikkelingslanden bijna 869 miljard euro mis als gevolg van illegale geldstromen, inclusief door middel van belastingontduiking. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO)is dit zeven keer meer dan het totaalbedrag dat wereldwijd aan officiële ontwikkelingshulp wordt besteed. Dit bedrag is ook hoger dan de geschatte kosten die werden gemaakt voor het bereiken van de VN-Millenniumdoelstellingen (MDG’s), die in 2015 afliepen.

Het probleem van financiële geheimhouding en belastingontduiking kwam opnieuw aan het licht in april 2016, toen onderzoeksjournalisten de Panama Papers publiceerden. Hun publicatie toonde hoe het juridische adviesbureau Mossack Fonseca in Panama duizenden mensen, waaronder talloze prominente figuren, hielp met het opzetten van fiscale constructies om belastingbetaling te omzeilen.

Uit de Panama Papers bleek bijvoorbeeld dat het energiebedrijf Heritage Oil and Gas Ltd Company door Mossack Fonseca werd geholpen om de betaling van 404 miljoen dollar aan belasting in Oeganda te omzeilen, door zich op Mauritius te vestigen. Voor Oeganda, dat wereldwijd behoort tot de landen met een hoge moedersterfte en waar het slecht gesteld is met de gezondheidszorg, is dit misgelopen bedrag aan inkomstenbelasting hoger dan het totale jaarlijkse overheidsbudget voor gezondheidszorg.

Uit de Panama Papers bleek bovendien dat politici en anderen meer dan 175.000 offshore-vennootschappen op de Bahama’s hebbeen geregistreerd. Ook de naam van voormalig eurocommissaris Neelie Kroes stond vermeld als bestuurder van zo’n vennootschap, Mint Holdings Ltd, tussen 2000 en 2009. Kroes maakte hier geen melding van bij de Europese Commissie, toen zij in 2004 Europees commissaris voor Mededinging werd. Zij gaf in een reactie aan slechts een adviserende rol te hebben gespeeld in dat bedrijf en ervan uitgegaan was dat ze al was uitgeschreven uit het bedrijf in 2002.

In mei 2016 schreef een groep van driehonderd economen aan alle wereldleiders dat er geen economische rechtvaardiging bestaat voor belastingparadijzen en dat er een einde moet komen aan schimmige offshore-constructies. “Er moet snel een einde komen aan dit onrechtvaardige wereldwijde systeem. Dat is goed bestuur in het kader van het wereldwijde streven naar duurzame ontwikkeling”, zei Jeffrey Sachs, directeur van het Earth Institute van de Columbia University en een van de ondertekenaars van de brief. Sachs is ook speciaal adviseur van VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon. Volgens Sachs en anderen moeten er nieuwe wereldwijde regels komen die bedrijven verplichten belastbare activiteiten te melden in elk land waar ze opereren.

De Zayas drong er bij de VN-Algemene Vergadering op aan de leiding te nemen in het opstellen van een conventie waarin belastinghavens wereldwijd verboden worden. Hij pleit ook voor een intergouvernementeel belastingorgaan dat erop moet toezien dat multinationals hun aandeel belastingen betalen en dat bevoegd is om gevatte overtreders ook effectief te vervolgen.

“Corruptie, belastingfraude en belastingontduiking hebben zo’n grote invloed op de menselijke waardigheid, de mensenrechten en het menselijk welzijn, dat ze schokkend zijn voor het geweten van de mensheid. Overtreders moeten op nationaal en internationaal niveau vervolgd worden.”

Klokkenluiders beschermen

De Zayas riep ook op tot de bescherming van klokkenluiders, die vaak als eerste in staat zijn corruptie openbaar te maken. “Klokkenluiders zouden gezien moeten worden als verdedigers van de mensenrechten. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan een cultuur van transparantie en verantwoording, maar betalen daarvoor vaak een hoge prijs. Het is in de geest van een democratische en billijke internationale orde om wetgeving te implementeren die klokkenluiders en getuigen beschermt tegen vergelding en het hen gemakkelijker te maken corruptie te melden.”

De Zayas zei dat nieuw VN-secretaris-generaal António Guterres (vanaf 1 januari 2017) een “unieke kans” krijgt om de strijd aan te gaan met belastingontduiking en illegale geldstromen. Hij moet volgens De Zayas een wereldconferentie bijeen roepen over dit probleem.

Bronnen: 

UN Must Fight Tax Evasion, Says UN Expert

Human rights expert calls for a new UN body to address tax evasion and harmful tax competition around the world

Rapport: Promotion of a democratic and equitable international order

UN General Assembly Resolution 70/149. Promotion of a democratic and equitable international order

take down
the paywall
steun ons nu!