De versplintering van links en rechts

“Links front? De kiezer wil wel”, lezen we in De Morgen. Volgens onderzoek in het blad ‘Sampol’ zou een fusie alleen maar voordelen opleveren, maar Groen en sp.a gaan niet akkoord. Wars van dat feit is de politieke versplintering aan de linkerkant van het centrum al langer een vaststaand feit. Sociaaldemocraten en Groenen zweven constant tussen centrumlinks en centrumrechts. Enkel de PvdA en kleinere partijen zoals LSP durven zich in Vlaanderen profileren met linkse en progressieve projecten. 

Die versplintering leidt tot progressieve stilstand en ze doet dat al jaren. Een voorbeeld maakt veel duidelijk. Neem nu de manier waarop de bevolking kijkt naar het pamperbeleid voor zij die al zoveel hebben. Maar liefst 84 procent van de bevolking vindt, gesterkt door de bankencrisis vanaf 2008, dat het hoog tijd is dat ook de kaaiman-miljonairs hun steentje bijdragen. Zolang echter het gekibbel tussen miljonairstaks en vermogensbelasting blijft zweven, verandert er niets.

Dus is die versplintering één van de oorzaken waarom rechts momenteel aan de winnende hand is. Althans, zo wordt toch beweerd. Vanuit die logica juichen sommige linkse mensen nu het ontslag van Vuye en Wouters toe. Deels klopt die redenering wel. Het is echter slechts op korte termijn een waarheid.

Met Vlinks stond er maanden geleden een socialer alternatief op voor een onafhankelijk Vlaanderen en kwam er dus een extra keuze bij voor de kiezer. Het is nog maar de vraag waar Vuye en Wouters nu terecht gaan komen en of ze zelf iets uit de grond zullen proberen stampen. De optelsom van al die gegevens laat zich niet raden: de N-VA komt hier vandaag qua stemmenaantallen verzwakt uit.

Als je alle gegevens echter extrapoleert naar het volledige Vlaamse niveau, dan zie je dat de vraag naar onafhankelijkheid van tafel geveegd is. Wat op zich betekent dat een N-VA-deur vandaag dicht gaat, maar tegelijkertijd een andere morgen opengaat. Immers,  als een partij niet langer kiest voor onafhankelijkheid maar wel duidelijk voor een Zwitserse model, zou dit wel eens kunnen resulteren in nieuwe kiezers die je als partij  voor je kar kan spannen.  De vraag is vooral wat het resultaat, qua stemmenaantallen, zal zijn op langere termijn.

De versterking van het neoliberale discours van de N-VA

Tegelijkertijd heeft de N-VA de voorbije dagen ook aangegeven dat zij de uitvoering van haar neoliberale agenda belangrijker vindt dan die van het onafhankelijke Vlaanderen. Peter De Roover heeft nog steeds geen megafoon vast om van onder het AVV-VVK kruis te brullen wat een schande deze vertoning is.

Net zo verkondigde de founding father van de N-VA, Geert Bourgeois, zonder schroom voor Knack en Le Vif L’Express, dat het begrip ‘onafhankelijkheid’ anders gelezen moet worden. Dit zijn woorden uit de mond van een man die voortdurend elke Schotse en Catalaanse opstoot van de laatste jaren aanhaalde om het eigen basisbeginsel in de verf te zetten. Bourgeois zegt nu dat hij dat nooit zo heeft bedoeld. Vrij vertaald wil dit zeggen: “Het neoliberale mantra primeert op alles.”

Dit bevestigt dus helemaal waar sommige progressief denkenden al langer voor waarschuwden: het sociale afbraakbeleid staat bij N-VA prominent bovenaan de agenda.

De versterking van het status quo

Het hele verhaal rond Vuye en Wouters is bovendien nogmaals een bevestiging van de boutade dat macht corrumpeert. Niet enkel voor de postjes en de middens waarin je dan vertoeft maar ook voor wat je probeert uit te dragen. Je ziet hoe zelfs bij hardliners als De Roover en Bourgeois de Vlaamse ideologie blijkbaar als sneeuw voor de zon verdwijnt als het er op aankomt de neoliberale agenda te verdedigen.

Een mogelijk gevolg is dat er bij volgende verkiezingen nog meer mensen zullen afhaken, want zeg nu zelf: “Als zelfs de N-VA, de ‘partij van verandering’ verandert in al datgene wat ze de andere partijen verwijt, wat rest er de kiezer dan nog?”

Dan moet je als kiezer jezelf enkele vragen durven stellen: “Zijn in andere landen, waar bijvoorbeeld sociaaldemocraten aan de macht zijn, de pensioenleeftijden verlaagd? Of zijn ze eerder, net zoals bij ons, verhoogd? En welke groep moet er opdraaien voor de besparingen? Wat zijn daar de gevolgen op openbare dienstverlening en gezondheidszorg?”

Je merkt zo al gauw dat er plots veel gelijkenissen zijn met wat de regering Michel I bekokstooft. Enkel de snelheid en manier van uitvoeren durft nogal eens verschillen. Het is dus best mogelijk dat de N-VA met deze démarche andere partijen aan het denken heeft gezet en meer mogelijkheden heeft gecreëerd om coalities te smeden.

Zo hoor ik De Wever meer en meer zeggen dat hij nooit met de PS wil regeren, maar is de term ‘sossen’ geruisloos uit zijn discours verdwenen. Misschien is de uitkomst van wat nu bij de N-VA is gebeurd wel net dat de oppositiepartijen zullen nadenken in hoeverre ze nog willen opschuiven naar rechts om na de volgende stembusslag met de N-VA een coalitie te vormen?!

Als je deze denkoefening maakt dan kan je niet anders dan vaststellen dat het politieke bestel op vele plaatsen zwaar ziek is en dat macht overal corrumpeert. Het ontbreekt met andere woorden in de politiek aan mensen die ergens voor staan en daar ook open over willen communiceren.

In die optiek zou je Vuye en Wouters misschien proficiat kunnen wensen met hun beslissing. Jammer genoeg zijn het net zulke beslissingen die steeds weer echte verandering en dan vooral de kans daarop zwaar hypothekeren. Dus moeten we hen net niet feliciteren.

Wat linkse en gewone progressieve kiezers alvast wel moeten doen, is nadenken over wat zij willen bekomen bij de volgende stembusslag. De versterking van het status quo bevestigen? Het neoliberale programma daarbij (on)rechtstreeks bestendigen? Of deze keer voor echte verandering durven gaan?