Opinie - Kris De Vos

Voorbij de schaamte en vingerwijzingen liggen bruggen na(ar) 18

Jongeren als Jordy zijn zo complex en specifiek dat ze overal tussen vallen en nergens écht de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Vaak te multiproblem voor specifieke zorg, te 'licht' voor specialistische zorg, te weinig gemotiveerd voor de een, te moeilijk voor de ander. Vóór 18 is het vaak te gedwongen, na 18 te vrijblijvend.

maandag 5 september 2016 17:20
Spread the love

Anoniem gestorven in een tent in een bosje aan de Blaarmeersen. Te laat krijgt jouw jong leven voor ons allen een naam: Jordy. Toen je achttien werd verliet je de instelling waar je al een hele tijd verbleef. Een wandelaar vond een week geleden je levenloze lichaam terug. Je verhaal roept pijnlijke herinneringen op aan Miranda, een meisje dat in 2008, net als jij ‘tussen wal en schip’ belandde en stierf zonder dat iemand er schijnbaar erg in had.

Prompt schrijven alle kranten over je leven, en ventileert iedereen zijn mening op de radio en sociale media. Iedereen is het er terecht over eens: dit is schrijnend. Een Vlaanderen in de 21e eeuw onwaardig. Op de sociale media barst ondertussen een ongenuanceerd debat los en wordt er gretig met de vinger gewezen: de ouders, de instelling, de jeugdzorg, de minister, de maatschappij. Allemaal krijgen ze één of meerdere ongezouten vegen uit de pan. Alleen jouw mening kunnen we niet meer horen. We kunnen maar proberen om die te achterhalen, en te proberen hier lessen uit te trekken.

Jongeren tussen wal en schip

Het profiel van jongeren als Jordy en Miranda is zeer herkenbaar. Vaak hebben die ‘gasten’ een lang instellingsverleden achter de rug, is er sprake van een cocktail van problemen en bovenal een gebrek aan netwerk en degelijke hulpbronnen. Hulpverleners zien het nog te vaak gebeuren. Ze worden 18, ze vertrekken uit de instelling. Met een ‘welgemeende fuck you’ en een hart vol dromen van vrijheid gaan ze de wereld te lijf. Eindelijk vanonder het juk van de regels van de leefgroep!

Wat ze missen is niet de wil en de ambitie om het te maken, maar wel vaak de vaardigheden en het nodige netwerk om het gedroomde zelfstandige leven te leiden.

J’accuse…?

Jongeren als Miranda en Jordy werden in het verleden al eens als ‘té-jongeren’ omschreven. Ze zijn zo complex en specifiek dat ze overal tussen vallen en nergens écht de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Vaak te multiproblem voor specifieke zorg, te ‘licht’ voor specialistische zorg, te weinig gemotiveerd voor de een, te moeilijk voor de ander. Vóór 18 is het vaak te gedwongen, na 18 te vrijblijvend.

We kunnen nu met de vinger wijzen naar de CLB’s, de JAC’s, de Jeugdzorg, de CAW’s, de geestelijke gezondheidszorg, … We kunnen voorbij gaan aan de betrokkenheid van die vele hulpverleners die jongeren als Jordy dagelijks proberen te helpen. En we kunnen nu zuchten en zeggen dat ‘de sociale sector’ het niet kan.

Voorbij de schaamte en de vingerwijzingen liggen nieuwe kansen

Zo goed als alle beleidsbrieven vanuit de overheid wijzen dan wel op de nood voor meer aandacht voor kwetsbare jongeren. De realiteit is echter dat het nog te vaak daarbij blijft.

Wij pleiten er echter voor om verder te kijken. Laten we aandacht schenken aan positieve initiatieven die in de voorbije jaren vanuit de praktijk zijn gegroeid. Want er is in Vlaanderen in de laatste acht jaar écht wel één en ander gebeurd.

Bruggen na(ar) 18

Bruggen na(ar) 18 is een project dat in 2010 ontstond uit de verontwaardiging dat opvangcentra voor dak- en thuislozen voor 25% bevolkt wordt door jongvolwassenen die een instellingsverleden hebben. Hier werken het JAC (het jongerenaanbod van CAW), OCMW en voorzieningen in de jeugd- en de gehandicaptensector samen om, op casusniveau, antwoorden te zoeken en samen verantwoordelijkheid op te nemen voor jongeren waar elke partner individueel het moeilijk mee heeft. Precies met de bedoeling om jongeren en hun begeleiders te helpen die kaap van meerderjarigheid te nemen en aansluiting en samenwerking te vinden met de volwassenhulpverlening in de buurt. Daarnaast wordt er voor de jongeren gewerkt aan kennisbevordering over de wereld na 18, terwijl ze nog in de instelling verblijven. Tenslotte wordt er ook ingezet op informatiedeling tussen organisaties zodat er beter kan samen gewerkt worden in de zoektocht naar woonst, werk en inkomen. Dit project werd vanuit het lokaal sociaal beleid in Gent opgestart en breidde ondertussen uit naar Oost-Vlaanderen.

4Hobo

4Hobo is dan weer een initiatief van OBRA|BAKEN vzw dat jongeren met een bijkomende kwetsbaarheid ondersteunt. Het gaat om jongeren met een (vermoeden van) een beperking die omwille van de combinatie aan problemen en een gebrek aan netwerk tussen de mazen van het hulpverleningsnet vallen en zo van de radar verdwijnen, zoals Jordy. Het project werkt complementair en in samenwerking met jeugdhulp, volwassenenhulp en diverse andere sectoren (onderwijs, psychiatrie, politie, justitie, enz.) in Oost- en West-Vlaanderen.

Het unieke van dit initiatief is de laagdrempeligheid en de benadering van deze jongeren. Waar het gros van de (jong)volwassenenhulpverlening wacht tot deze jongeren zelf een hulpvraag stellen, gaat 4Hobo proactief en aanklampend te werk in de leefwereld van de jongeren zelf.

Zij onderstrepen het belang om de jongeren reeds te leren kennen als ze nog minderjarig zijn en om met hen een relatie op te bouwen nog voor ze de jeugdhulp verlaten. Als een rode draad blijven ze voor de jongeren aanwezig doorheen hun vaak wisselend parcours, tot de jongere zijn draai of zijn weg naar de volwassenenhulpverlening heeft gevonden.

Op deze manier probeert 4Hobo deze jongeren boven de radar te houden en te voorkomen dat ze (verder) afglijden in marginaliteit of criminaliteit.

Alleen samenwerking kan u redden

Elke dag verlaten jongeren de jeugdhulp. Jongeren die zonder hulp wellicht al verloren zouden zijn. Er wordt aan oplossingen gewerkt. Het struikelblok bij al deze initiatieven, is dat ze te projectmatig zijn en dus met beperkte middelen worden opgezet. Ze zijn te kleinschalig om een structureel verschil te maken voor àlle jongeren. Bovendien werken enkel de organisaties die ‘goesting’ hebben en verantwoordelijkheid willen nemen, mee. En zo missen alle sectoren samen kansen in de zoektocht naar antwoorden op deze maatschappelijke schandvlek.

Wij roepen daarom alle betrokkenen, organisaties én beleidsmakers, op om aan regionale, aanklampende en intersectorale hulpnetwerken te bouwen die proactief verantwoordelijkheid opnemen voor jongeren. Volgens ons is er meer dan ooit nood aan (verplichte) samenwerking en actieve, aanklampende hulp voor deze specifieke, zeer kwetsbare groep. De opgedane expertise uit dergelijke projecten vanuit heel Vlaanderen kan hier als leidraad dienen voor nieuw beleid.

Want laat één ding duidelijk zijn: het verhaal van Jordy, Miranda en zovele andere jongeren, laat geen enkele hulpverlener koud.

 Kris De Vos is medewerker bij CAW Oost-Vlaanderen

 

Namens de Centra Algemeen Welzijnswerk en de partners van Bruggen na(ar) 18 en 4Hobo.

www.jac.be

www.caw.be

www.4hobo.be

www.jacoostvlaanderen.be/bruggen-naar-18

take down
the paywall
steun ons nu!