Eenzijdig inzetten op digitalisering zonder oog voor andere communicatiekanalen zal kwetsbare gezinnen (nog) verder verwijderen van school.
Helaas stellen we vast dat scholen vaak eenzijdig overschakelen op Smartschool en alle andere vormen van communicatie (papier, maar ook ouders gericht aanspreken, …) in een beweging afgevoerd worden. En dat is nu precies de weg naar méér in plaats van minder uitsluiting. Ouders die al vlot bereikt werden door de school, worden nu nog beter bediend. Kwetsbare gezinnen, bij wie de communicatie soms al moeilijker verloopt, geven aan nog verder geïsoleerd te raken.
Gezinnen zonder internet of computer
Het is ook vandaag een realiteit dat een groep gezinnen nog steeds geen computer of internetaansluiting kan betalen. Nog andere ouders hebben onvoldoende kennis van digitale toepassingen en raken de weg kwijt in alle elektronische communicatie die op hen afkomt. Smartschool gaat volledig aan hen voorbij, en zo ontstaat vaak onterecht de perceptie dat zij niet betrokken (willen) zijn bij het schoolgebeuren.
Mensen in armoede vragen een veralgemeend en proactief toegekend sociaal tarief voor internet. Nu blijft het tarief beperkt tot een zeer kleine groep en is de drempel om het aan te vragen heel hoog. Dat zou al een deel van de oplossing kunnen zijn. Minister van Telecommunicatie De Croo gaf eerder al aan hierover na te denken. Wij hopen dat hij zijn plannen snel concreet maakt.
Een heel typisch voorbeeld uit de realiteit van mensen in armoede zijn de afspraken voor oudercontacten, waarbij ouders in een digitale agenda tijdslots moeten reserveren. Gezinnen waar een computer of internetverbinding niet voorzien is, vallen zo vaak uit de boot. Ze boeken te laat of haken simpelweg af. De ouders die men vaker ‘niet ziet’ op oudercontacten, verdwijnen zo helemaal uit het zicht.
Digitale huistaken
Of neem leerlingen die hun huistaak digitaal moeten inleveren. Vaak krijgen leerlingen die aangeven dat ze dat thuis niet kunnen doen, de gelegenheid taken tijdens de middagpauze op de schoolcomputer te maken. Daardoor verliezen ze wel ontspanningsmomenten op school. Die momenten zijn broodnodig, voor élke leerling.
Verder blijft er veel onduidelijkheid rond privacybeleid. Een ouder die een bericht verstuurt via Smartschool, heeft vaak geen zicht op wie dat bericht te lezen krijgt. Mensen in armoede (maar zij niet alleen) vragen om duidelijke afspraken en, opnieuw, communicatie.
Om de digitalisering in de juiste richting te sturen, heeft het Netwerk tegen Armoede negen beleidsaanbevelingen, uitgewerkt door gezinnen in armoede:
- 1) Meer aandacht voor opleiding en begeleiding van de ouders over het gebruik van Smartschool.
- 2) Realistische alternatieven voorzien. Men gaat er te makkelijk van uit dat iedereen een pc heeft.
- 3) De nieuwe media mogen geen stigmatiserend effect hebben.
- 4) Smartschool is geen vrijbrief om op het laatste moment activiteiten aan te kondigen.
- 5) Smartschool moet een onderdeel zijn van breder communicatiebeleid van de school. Een beleid waar ook op andere manieren gecommuniceerd wordt.
- 6) Opgelet voor Mattheus-effecten. Ouders die men doorgaans ‘niet ziet’ op oudercontactmomenten zullen nu nog minder snel de weg naar het oudercontact vinden indien dit enkel via smartschool moet gebeuren en waarbij men ‘slots’ moet reserveren.
- 7) Een sociaal tarief voor internettoegang.
- 8) Smartschool moet transparant haar privacy-beleid verwoorden. Wie leest mee? Hoe lang blijft een bericht opgeslagen?
- 9) Voldoende inkomen voor kwetsbare gezinnen zodat zij, net als andere gezinnen, toegang hebben tot computer en internet, een basisbehoefte in onze samenleving
