De resolutie, waarover nog onderhandeld wordt in de vijftien leden tellende Veiligheidsraad, moet aangenomen worden voordat het presidentschap van Obama in januari volgend jaar afloopt. Van de vijftien landen hebben er vijf vetorecht: de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk, China en Rusland. Deze landen zijn ook de grootste kernmachten ter wereld.
Het voorstel, het eerste in zijn soort in de Veiligheidsraad, heeft tot wijdverbreid debat geleid onder tegenstanders van kernwapens en vredesactivisten.
Joseph Gerson, directeur van het Peace and Economic Security Program van het American Friends Service Committee (AFSC), een Quaker-organisatie die zich inzet voor vrede en rechtvaardigheid, zegt dat er op verschillende manieren gekeken kan worden naar de voorgestelde resolutie.
De Republikeinen in de Amerikaanse Senaat zijn boos over de plannen van Obama. “Ze beweren zelfs dat hij met de resolutie de Amerikaanse Grondwet omzeilt, die ratificatie van verdragen door de Senaat eist. De Republikeinen zijn al tegen ratificatie van het Kernstopverdrag sinds voormalig president Bill Clinton het verdrag tekende in 1996”, zegt Gerson.
Hoewel het internationaal recht verondersteld wordt ook Amerikaans recht te zijn, zal aanname van de resolutie echter niet betekenen dat de grondwettelijke eis van ratificatie door de Senaat niet meer geldt, zegt hij. Het constitutionele proces wordt dus niet omzeild. Wat de resolutie wel doet, is het Kernstopverdrag versterken en wat glans geven aan “Obama’s ogenschijnlijke imago als tegenstander van nucleaire activiteiten.”
Moratorium
Het Kernstopverdrag, dat door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties werd aangenomen in 1996, is nog steeds niet in werking getreden. De reden daarvan is dat acht belangrijke landen het nog niet getekend of geratificeerd hebben. India, Noord-Korea en Pakistan hebben het verdrag niet getekend, en de Verenigde Staten, China, Egypte, Iran en Israël hebben niet geratificeerd.
Momenteel bestaat er een vrijwillig moratorium op kernproeven in veel landen die in het bezit zijn van kernwapens. Een dergelijk moratorium is echter geen vervanging voor een in werking getreden verdrag, volgens VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon, een sterk voorstander van nucleaire ontwapening. En het Kernstopverdrag kan niet in werking treden zonder de deelname van deze acht belangrijke landen.
Presidentsverkiezingen
Tijdens de komende sessie van de Algemene Vergadering van de VN, ligt volgens Gerson een rapport van de Open Ended Working Group (OEWG) on Nuclear Disarmament op tafel. De VS en andere kernmachten zijn tegen de voorlopige conclusies uit dat rapport. De auteurs dringen er bij de Algemene Vergadering op aan om volgend jaar te beginnen met onderhandelingen voor een verdrag dat kernwapens verbiedt.
De regering-Obama leidt met de resolutie op zijn minst in de Verenigde Staten de aandacht af van het OEWG-proces, zegt Gerson. Hij stelt ook dat Obama aandringt op de vorming van een commissie die moet uitzoeken of een geplande upgrade van het Amerikaanse kernwapenarsenaal goedkoper kan. “Het gaat hier om lagere kosten, niet om het stoppen van de uitgaven. Ik betwijfel verder of hij een einde zal maken aan de Amerikaanse first strike doctrine, het dreigement dat de VS als eerste kernwapens kunnen gebruiken.”
Als Obama een einde wil maken aan deze first strike doctrine, zal deze controversiële kwestie ook gaan spelen in de presidentiële verkiezingscampagne. Obama wil niet de campagne van Hillary Clinton hinderen, gezien de gevaren van een mogelijke verkiezing van Republikein Donald Trump, beweert Gerson. “Door deze Kernstop-resolutie onder de aandacht te brengen, wordt de aandacht afgeleid van het mislukken van de poging om een einde te maken aan de first strike doctrine.”
