Bbijeenkomst NAVO ministers Brussel in 2014 (Erik Luntang)
Jannes van Roermund

Keuze voor NAVO-top in Warschau ook strategisch van belang

De NAVO-top vindt plaats op 8 en 9 juli 2016 in Warschau in Polen. Er schuilt enige symboliek in de keuze voor Warschau als locatie voor de NAVO-top. Behalve symbolisch is de locatie ook strategisch van belang: Polen is een gewillig partner van het militair-industrieel complex – maar met goede redenen.

donderdag 7 juli 2016 16:15
Spread the love

In juli 1991 werd het Warschaupact opgeheven en daarmee was de belangrijkste tegenstrever van de NAVO geëlimineerd. Vijfentwintig jaar later zijn belangrijke straten in Warschau gehuld in blauwe NAVO-vlaggen.

Rusland, terug in je hok

Wanneer een stoet zware Mercedessen vanuit het vliegveld naar de stad scheurt met blauwe zwaailichten, is niemand onder de indruk. Veel groter was het machtsvertoon waarmee 31.000 soldaten afgelopen maand door Polen paradeerden. Onder de naam ‘Anakonda’ hield de NAVO haar grootste oefening ooit. Drieduizend voertuigen, honderd gevechtsvliegtuigen en twaalf marineschepen hadden maar één boodschap: Rusland, terug in je hok.

Voor het geval dat Poetin die boodschap niet zou begrijpen, werden ook de B52-bommenwerpers afgestoft. Die hadden tot doel om de Sovjet-Unie te kunnen uitschakelen met atoomwapens. De symboliek is helder, merkt De Volkskrant op.

De grote oefening komt niet uit de lucht vallen, maar is een antwoord op de annexatie van de Krim en de inmenging in Oost-Oekraïne. Rusland is veel te actief geworden, vindt het Westen. Het land roert zich in de Oostzee en heeft soms 80.000 soldaten aan de grenzen van de NAVO. Dat alles werkt volgens NAVO-generaal Nico Tak “verontrustend”.

Oost-Europa kijkt met argusogen naar het Oosten

Vooral Oost-Europa kijkt met argusogen naar het Oosten. De Baltische staten zijn lang een speelbal geweest van de grote macht uit het Oosten. Ook Polen kende tot de jaren negentig een communistisch bewind. Wie op straat nu het woord ‘Rusland’ laat vallen, ziet oudere dames soms ineenkrimpen. De Poolse regering buit die sentimenten graag uit en smeekt al maanden om meer NAVO-militairen.

Aan die smeekbede ligt ook persoonlijk leed ten grondslag. In 2010 kwamen allerlei hoogwaardigheidsbekleders om bij een vliegramp aan de Russische grens. Een van hen was president Lech Kaczynski. Zijn tweelingbroer Jaroslaw is nu achter de schermen de grote man. Hij draagt iedere dag een zwart pak met zwarte stropdas en gelooft in een Russisch moordcomplot op zijn geliefde tweelingbroer.

Wat ook meespeelt: het fenomeen ‘Westers verraad’. Polen vindt dat het meerdere keren is bedrogen en in de steek gelaten door bondgenoten; allereerst tijdens de Opstand van Warschau en later op de Yalta-conferentie, toen het land als wisselgeld fungeerde voor Stalin.

Dat Polen een groot voorvechter is van troepen aan Europa’s Oostflank, is dus niet zo verrassend. Ministers noemen Rusland ‘een grotere dreiging dan IS’. Het moddergooien bleef niet onbeantwoord: Russische analisten zeggen dat ‘Warschau alleen naar haar meesters in Washington luistert’.

In de ogen van sommige Polen is iedereen die niet tegen Rusland is, tegen Polen. Dat ondervond ook Frank-Walter Steinmeier, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken. Hij kreeg ervan langs in een Poolse talkshow nadat hij de spierballentaal van de NAVO bekritiseerde. Een tv-analist suggereerde dat Steinmeier zich opmaakt voor een ‘een zachte landing’ in het Russische. Hij zou azen op een baan bij het Duits-Russische project North Stream, waar zijn vriend Gerhard Schröder aan het hoofd staat van de aandelenclub.

Ondanks Steinmeier lijkt de maandenlange Poolse lobby succes te krijgen: op de top legt de NAVO de laatste hand aan een plan om meer militairen te stationeren in Estland, Letland, Litouwen en Polen. Ieder land krijgt 1.000 nieuwe troepen.

Moskou zal spreken van een provocatie, maar de nieuwe bataljons zijn eigenlijk een schijntje vergeleken met de troepen die bijvoorbeeld Duitsland heeft, zo stelde de Poolse regering al. Het plan lijkt een voorzichtig gebaar naar de Oost-Europese landen: ‘rustig maar, we denken aan jullie’.

Dat gebaar druist wel in tegen een verdrag uit 1997, toen de NAVO en Rusland afspraken geen troepen langs elkaars grenzen te stationeren ‘in de huidige politieke situatie’. Die situatie is blijkbaar veranderd. Daarmee lijkt de tijd van pais en vree definitief ten einde. Of Polen en de Baltische staten daarmee gerustgesteld moeten zijn, is de vraag

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!