Vicepremier en minister van Werk Kris Peeters (CD&V) is niet te spreken over het lek. “Dat is een heel spijtige voorstelling van zaken die de N-VA aangrijpt om te zeggen dat er bespaard moet worden in de sociale zekerheid”, zei hij in De Ochtend op Radio 1.

Daarmee legt hij meteen de kern van de zaak bloot. Om het begrotingstekort in 2018 op nul te brengen zoals de Europese Unie wenst, moet de regering-Michel op zoek naar 8 tot 9 miljard euro. Normaal zouden die begrotingsbesprekingen nog voor de zomervakantie een akkoord moeten opleveren, maar het ziet er naar uit dat de onderhandelingen over de zomer getild zullen worden.

N-VA wil al sinds de start van deze regering zwaar snijden in de sociale zekerheid. CD&V staat – onder grote druk van de vakbonden – op de rem.

Alleen lijkt het zonder ernstige bijdrage van de vermogens zo goed als onmogelijk om het gat dicht te rijden. “Wat de besparingen in het staatsapparaat betreft zit de regering op haar tandvlees. De sociale zekerheid komt onvermijdelijk in het vizier”, zei ex-gouverneur van de Nationale Bank Coene daar onlangs over in een interview met Le Soir.

Om die cijfers wat in perspectief te zetten: 8 miljard euro is ongeveer 30 procent van de gewone begrotingsuitgaven of 8 procent van de gewone begrotingsuitgaven plus de sociale zekerheid. Zonder extra inkomsten moet de regering dus zowat een derde van de werking van de nu al noodlijdende overheid wegsnijden of 8 procent gaan saneren in de sociale zekerheid.

Dat er een gat is in de sociale zekerheid heeft de regering trouwens volledig aan zichzelf te danken. Het zit volledig fout aan de inkomenszijde. Bij de taxshift kregen de bedrijven nog maar eens 3 miljard euro bijdragekortingen. Volgens de regering moeten die kortingen jobs opleveren. Banen die dan op hun beurt nieuwe inkomsten en minder uitgaven genereren voor de sociale zekerheid. Alleen doet België het slecht op vlak van jobcreatie in vergelijking met andere Europese landen.

N-VA viseert de uitkeringen voor arbeidsongeschikten. “Uit de vooruitzichten blijkt dat het budget voor arbeidsongeschikten tegen 2020 stijgt tot 1,6 miljard euro. Dat is onhoudbaar. Dat is meer dan het totale bedrag dat we besparen door de pensioenhervorming en in de werkloosheid’, zegt N-VA-Kamerlid Jan Spooren.

Halfweg 2015 telde het Riziv ruim 335.000 werknemers die een invaliditeitsuitkering krijgen, omdat ze meer dan een jaar ziek zijn. Op tien jaar tijd is dat een stijging met bijna de helft. Tien jaar geleden werd er voor het eerst grondig gemorreld aan de pensioenleeftijd.

De poging om mensen langer te doen werken draait dus uit op een verhoging van het aantal mensen die niet langer meekunnen op de arbeidsmarkt. De vakbonden hameren daarom al lang op ‘werkbaar werk’. Maar minister van Werk Peeters boog dat om naar de ‘Wet Werkbaar Wendbaar Werk’. Door de 38 urenwerkweek af te schaffen en weken van 45 uur mogelijk te maken, zullen mensen het niet meteen langer kunnen volhouden.

Het is die paradox waar de regering steeds weer op botst. N-VA wil die doorbreken door hard te snoeien in de sociale zekerheid. Alleen creëert dat een nieuwe paradox. Als de koopkracht daalt, is er minder economische groei. Dan vallen de overheidsinkomsten tegen en moet er nog harder bespaard worden.