Traditionele vissersboot voor de kust van Mozambique. Geld verduisterd op een Nederlandse postbusfirma was bestemd voor de modernisering van de vissersvloot (WikiMedia Commons)

Mozambique corrupt dankzij Nederlandse wet

Leden van de Mozambikaanse regering hebben dankzij lakse Nederlandse wetgeving over brievenbusfirma's honderden miljoenen dollars verduisterd van leningen die bestemd waren voor nieuwe vissersboten. Het geld werd zonder medeweten van internationale donoren, binnengehaald via een brievenbusfirma in Amsterdam.

vrijdag 3 juni 2016 15:25
Spread the love

De ontdekking van een enorm corruptieschandaal in Mozambique heeft ertoe geleid dat verschillende donoren, waaronder het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Nederlandse regering, hulpprogramma’s voor het Afrikaanse land hebben opgeschort. Zij willen eerst volledige inzage in de financiële situatie van het land.

Via Amsterdam ging volgens NRC-Handelsblad voor 754 miljoen euro naar Mozambique, bestemd voor de bouw van tonijnschepen voor het Mozambikaanse overheidsbedrijf Ematum. Om onduidelijke redenen liggen de schepen echter al maanden werkloos in de haven van de hoofdstad Maputo. Van dat geld zou 444 miljoen euro zijn doorgesluisd naar het Mozambikaanse ministerie van defensie, dat het naar verluidt investeerde in speedboten om de vissersvloot te beschermen.

Deze financiering liep via de Zwitserse bank Credit Suisse en de Russische bank VTB, die de door Ematum uitgegeven obligatieleningen in 2013 doorverkochten aan beleggers. In een uitzending van het actualiteitenprogramma NOS-Nieuwsuur noemde de Mozambikaanse onderzoeksjournalist Erik Charas gisteravond het visserijproject “een leugen om corruptie te verbergen.”

Economische malaise

Het schandaal beperkt zich niet tot deze vissersschepen. Naast de 754 miljoen voor Ematum, zou de regering nog twee bedrijven hebben opgericht om investeringen aan te trekken: Proindicus, een bedrijf dat olie- en gasprojecten op zee beveiligt, en Mozambique Asset Management (MAM), dat het onderhoud van de schepen van Ematum en Proindicus zou moeten financieren.

Via deze bedrijven wist de regering 1,2 miljard euro aan leningen binnen te halen. Volgens internationale media ging dat buiten het parlement om en werd het bedrag niet in de begroting opgenomen. Door de slechte prestaties van de bedrijven en algehele economische malaise in het land is Mozambique niet in staat haar leningen terug te betalen.

Geheime obligatieleningen, voor in totaal 2,32 miljard dollar, maken volgens de Londense denktank Chatham House, die zich baseert op cijfers van het IMF, nu al 17 procent uit van de totale buitenlandse schuldenlast van 9,89 miljard dollar. De waarde van de Mozambikaanse munt is sterk gedaald en de stijgende inflatie bedraagt momenteel 13 procent. Een groot deel van de bevolking heeft voedselhulp nodig.

Titus Gwemende, programma-adviseur bij ontwikkelingsorganisatie Oxfam America, is in een opiniestuk op de site van Oxfam kritisch over de betrokken westerse banken. “De resultaten die Ematum in 2015 publiceerde, wijzen op een tonijnvangst ter waarde van 450.000 dollar per jaar. De voorspelling voor dit stadium van het project in de haalbaarheidsstudie van de regering uit 2013, was echter 18 miljoen dollar. Hoe kan het dat de financiers geen vraagtekens hebben gezet bij deze al te optimistische voorspelling?”

Dalende gasprijs

Afgelopen maand beschuldigde IMF-voorzitter Christine Lagarde Mozambique al van het “verbergen van corruptie.” In een interview met de Britse zender BBC zei ze dat het IMF zijn programma voor Mozambique om die reden heeft opgeschort. Ook Nederland bevroor ruim 10 miljoen euro ontwikkelingsgeld voor Mozambique. In NRC-Handelsblad zegt minister voor Ontwikkelingssamenwerking Liliane Ploumen eerst de uitkomsten van een IMF-missie van juni 2016 te willen afwachten.

Rond 2013 was de verwachting volgens Chatham House dat Mozambique binnen niet al te lange tijd een internationale gasexporteur zou worden. Met een sterke daling van de grondstoffenprijzen werd echter geen rekening gehouden. “Erger nog, de lessen van de wereldwijde financiële crisis lijken niet geleerd te zijn, als we kijken naar het roofzuchtige gedrag van Credit Suisse en de VTB-Bank”, zegt Alex Vines, onderzoeksdirecteur bij Chatham House, in een artikel op de website van de denktank “De leningen overschreden het budgettaire plafond van Mozambique en waren in strijd met de afspraken met donoren.”

Ook het IMF zelf ging volgens hem in de fout, met een voorspelling dat de Mozambikaanse economie vanaf 2021 met meer dan 24 procent zou groeien dankzij de gasexport.

Bron: Miljoenenroof Mozambique liep deels via Amsterdam (NRC Handelsblad)

take down
the paywall
steun ons nu!