Toen de godslasterlijke anti-islam cartoons die een Deense krant in 2006 uitgaf 206 doden eisten, bracht de toenmalige secretaris-generaal van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking, Ekmeleddin Mehmet Ihsaoglu, een bezoek aan de EU verantwoordelijke voor Buitenlandse Zaken, Javier Solana. Het standpunt van de EU luidde dat er geen sprake was van islamofobie, en dat het een alleenstaand geval was.
Sindsdien is dit min of meer het standpunt van de Europese instituties gebleven.
Hiermee wordt de realiteit echter verloochend. Gedurende drie jaar vonden er elke week massademonstraties (geleid door een man met een crimineel verleden) plaats in Duitsland, vooral in Dresden, onder de vlag van Pegida (Patriottische Europeanen tegen de islamisering van het Avondland). Breiviks afslachting van 77 mensen in Oslo in 2011 werd veroordeeld als de daad van een eenzame gek. Inmiddels is geweten en erkend dat er meer dan 20 islamofobische handelingen plaatsvinden per dag, alleen al in Duitsland.
Het congres van het AfD (Alternative für Deutschland), de xenofobe en nationalistische partij die in twee jaar tijd vertegenwoordigd werd in acht staten van de Federale Republiek, kreeg een plek in de media.
Op het congres van het AfD op 30 april, net na de Duitse verkiezingen in maart, werd vastgesteld dat de AfD waarschijnlijk de derde grootste partij van Duitsland werd. Weken voor het AfD congres kwam de Oostenrijkse xenofobe Vrijheidspartij van Oostenrijk (FPO) tijdens de presidentsverkiezingen als eerste uit de bus. Daarvoor verwierf de rechtse Slowaakse Nationale Partij (SNS) een plek in de regering, en nam het rechtse Recht en Rechtvaardigheid (PiS) de regering over in Polen. Ondanks een tendens van onverschilligheid heeft zich de laatste jaren een ononderbroken aaneenrijging van extreemrechtse overwinningen voorgedaan in Zweden, Finland, Denemarken, Nederland, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk, Hongarije, Italië en Griekenland.
Belletje rinkelen
Het congres van AfD was doordrenkt van het besef dat xenofobie, nationalisme en populisme de wind in de zeilen hebben in Europa. De taal van het congres was een paar jaar geleden ondenkbaar geweest. Eén van de ontwerpresoluties was dat de islam onverzoenbaar is met Europa, en dat daarom alle moslims uit Duitsland gezet moeten worden. 87% van de Duitse moslims woont echter al meer dan 15 jaar in Duitsland, is daardoor perfect geïntegreerd als Duitse burger en wordt beschermd door grondwettelijke burgerrechten. De maatregel zou dan ook een verandering van de grondwet vereisen.
Toen een journalist tijdens de persconferentie vroeg hoe de plotse verdrijving van miljoenen mensen van de arbeidsmarkt opgelost zou worden, was het antwoord: Hitler deed dat met zes miljoen joden, die veel machtiger en meer geïntegreerd waren, en er gebeurde niets.
Laat ons niet vergeten dat Hitler ook verklaarde dat joden onverzoenbaar waren met Europa, en dat hij hen beroofde van hun burgerrechten, om hen vervolgens te deporteren naar concentratiekampen. AfD claimt voorlopig hen alleen maar vriendelijk uitwijzen, maar doet het voorstel van AfD geen belletjes rinkelen?
Koningen en sjeiks
Islamofobie was het onderwerp van een succesvolle conferentie georganiseerd door het Geneva Centre for Human Rights Advancement and Global Dialogue, samen met de Pakistaanse Missie bij de Verenigde Naties, één dag voor het AfD congres. Belangrijke sprekers, zoals Idriss Jazairy uit Algerije, Ekmeleddin Mehmet Ihsaoglu uit Turkije en Tehmina Janjua uit Pakistan, namen het woord.
De conferentie ging het gebruikelijke debat over religie aan, met grote deelname van veel landen. Men gaf verschillende voorbeelden die aantoonden dat de Koran geen geweld predikt, en dat IS een afwijking is van de echte islam. En het staat vast dat alle islamitische panelleden, waarvan sommige soefitisch en andere soennitisch, door IS zouden worden bestempeld als afvallig en spoedig geëxecuteerd. Er was geen enkele wahabiet of salafist (de puritijnse versie van de islam) aanwezig.
Het is evenwel duidelijk dat islamofobie niets te maken heeft met religie. Sterker nog, er zijn veel overeenkomsten tussen de Koran en het evangelie. En de aanstekers van religieuze oorlogen waren zelden burgers, maar altijd koningen en sjeiks. De Dertigjarige Oorlog (1618-1648), die Europa meer verwoestte dan IS ooit zou kunnen en waarbij 20% van de bevolking omkwam, werd in gang gezet door Keizer Ferdinand van de Bohemen.
In Spanje leefden protestanten en katholieken vredig naast elkaar, evenals joden, moslims en christenen, totdat Isabel en Fernando besloten om de joden en de moslims te verjagen. En wanneer een religieus leider als Girolamo Savonarola in Firenze (een wahabistisch christen) veel volgers verzamelde, liet de paus in dit geval, of een koning of prins in een ander geval, hem snel koud maken.
Het wordt hoog tijd dat we erkennen dat de islam gevangen zit in een westerse binnenlandse crisis. En de islam zelf zit ook middenin een interne crisis, die daarbuiten niet zo bekend is. Er zijn verschillende islamitische stromingen, afgezien van de belangrijke verdeling tussen soennitisch en sjiitisch. Maar de conflicten binnen de islam werden altijd veroorzaakt door koningen, imams en Ayatollahs, die religie gebruikten als machtsmiddel.
Een van de argumenten tegen de islam is dat christenen de Arabische wereld verlaten vanwege islamitisch fanatisme. Niemand vraagt zich echter af waarom christenen daar al generaties lang leven, vooralsnog… Het is onduidelijk wie dit intern conflict zal winnen, maar het zal zeker niet IS zijn, noch het wahabisme, ondanks de honderden miljoenen dollars die Saoedi-Arabië uitgeeft aan het oprichten van moskeeën met radicale imams over de hele wereld. De islam zal een religie blijven met verschillende stromingen die zullen leren samenleven. Hoe lang dat zal duren valt niet te voorspellen.
Hebzucht en angst
Maar laten we teruggaan naar wat er vandaag de dag gebeurt. Het westen worstelt met een ernstige interne crisis, een crisis die gaat over democratie: gaat het over het falen van de economische en sociale orde, en de onkunde van het politieke systeem om hiermee om te gaan? We moeten erkennen dat tot aan de economische crisis van 2008, in de VS begonnen met de derivatenzeepbel en vervolgens in Europa met de staatsschulden-zeepbel, het systeem gecreëerd na de Tweede Wereldoorlog overeind bleef.
Veel historici beweren dat de historische wendingen veroorzaakt werden door hebzucht en angst. Sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 brak een periode van ongecontroleerd kapitalisme aan, waarin hebzucht beschouwd wordt als een positieve groeimotor. Twintig jaar later heeft hebzucht gezorgd voor een terugkeer naar sociale ongelijkheid die kenmerkend was voor de opkomst van industriële revolutie.
De cijfers spreken voor zich. Laten we onszelf eraan herinneren dat 200 mensen evenveel rijkdom hebben als 2.2 miljard van de wereldbevolking. Volgens de Wereldbank is de middenklasse gekrompen met 3% in Europa en 7% in de VS. In Brazilië, waar 40 miljoen arme mensen opklommen naar de middenklasse, gaan miljoenen mensen de straat op omdat ze bang zijn om weer af te glijden in armoede.
En angst zet aan tot hebzucht.
Angst wakkert de opkomst van Donald Trump aan in de VS (en Bernie Sanders), en overal zijn mensen bang om de veilige, aangename wereld die ze kennen te verliezen. De roep van rechts is een hunkering naar een beter verleden: laten we terugkeren naar een puur en geordend Europa, laten we komaf maken met de bureaucraten in Brussel die ons leven willen beheersen. Nationalisme en populisme zijn terug. Laten we de euro afschaffen, laten we terugkeren naar onze monetaire soevereiniteit, en laten we alle buitenlanders die onze wereld vernietigen verdrijven. Het huidige politieke systeem is corrupt en beantwoordt niet aan de noden van de burgers. Het is een kaste die zichzelf in stand houdt. Laten we ons ontdoen van de traditionele partijen, die een verlengde zijn van financiële en economische belangen.
In die context komt het voor het nationalisme en populisme goed uit om xenofobie erbij te halen, en xenofobie werd islamofobie. Het is geen toeval dat de Universiteit van Tel Aviv meldt dat het aantal antisemitische incidenten in tien jaar tijd niet zo laag was. Het is ook geen toeval dat het begon in Frankrijk, het land met de grootste moslimgemeenschap van Europa.
En toen kwamen er twee fenomenen in beeld die het gebruik van islamofobie als een politiek wapen versterkten. Het ene was het ontstaan van IS in 2014, en haar aanvallen in Europa die de algemene angst vergrootten. En tegelijkertijd was er de crisis van de vluchtelingen, die binnenstromen als een ongekende massa-invasie van Europa. Islamofobie heeft samen met nationalisme en populisme de golf van extreemrechts enorm versterkt.
Maar IS en de vluchtelingencrisis verantwoordelijk houden voor die golf is een oppervlakkige interpretatie. Laten we niet vergeten dat de anti-Europese regering van Hongarije verkozen werd in 2010, toen IS en de vluchtelingen nog niet bestonden. Voor 2014 waren populisme en nationalisme, in de vorm van angst en hebzucht, verantwoordelijk voor de groeiende golf.
Het bestuur van Polen, een land dat Europese subsidies ontving als geen ander, ging naar Recht en Rechtvaardigheid in 2015, onder de noemer: laten we ons afzonderen van wat er gebeurt in Europa. De Brexit, het Britse referendum over Europa, werd veroorzaakt door Ukip, de UK Independence Party, die bovenal een anti-Europese nationalistische partij was met weinig islamofobie. Zo weinig dat de burgemeester van Londen nu een islamiet is.
Natuurlijk zijn we allemaal gefixeerd op de islam, een gemakkelijke zondebok vanwege IS en de vluchtelingencrisis. Het gegeven dat veel vluchtelingen uit oorlogen komen die wij hebben veroorzaakt, wordt volledig vergeten. Maar het is politiek niet meer mogelijk om ons te concentreren op de toekomst, en op een ernstig immigratiebeleid. Na het verpletterende succes van FPO in Oostenrijk verklaarde de democratische socialistisch-christelijke coalitie dat ze de vlag van nationale integriteit niet zullen overdragen aan rechts, en ze werpen zelfs een grens op met Italië.
Sterke leiders
Het staat evenwel vast dat we niet kunnen terugkeren naar het Europa van vroeger. In 1800 vertegenwoordigde Europa 24% van de wereldbevolking, en aan het eind van deze eeuw zal dat slechts 4% zijn. Toen Engeland China in 1839 verplichtte om opium te exporteren, had het een bevolking van 19 miljoen mensen tegenover 354 miljoen in China. Vandaag de dag heeft het VK een blanke bevolking van 41.5 miljoen mensen, en China 1.6 miljard. Europa zal 50 miljoen mensen verliezen in drie decennia. Het pensioensysteem zal instorten, zonder vervanging. Kunnen we 50 miljoen Chinese immigranten aan?
En waarom leefden er 20 miljoen moslims in Europa zonder dat iemand het opmerkte, tot een paar jaar geleden? Hoe kunnen we, zonder een immigratiebeleid, negeren dat het totaal aantal mensen dat geëmigreerd is nu 240 miljoen telt, en dat zij samen het vijfde grootste land ter wereld zouden vormen? Hoe kunnen we kiezen, en enkel degene die nodig of nuttig zijn toelaten?
Dit alles vergeten we, met als gevolg dat Europa de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens verwaarloost, evenals de Europese grondwet en verklaarde identiteit, om te onderhandelen met een laag-bij-de-grondse president Recep Tayyip Erdogan, en een overeenkomst te bereiken waarin 1 miljoen Syriërs verruild worden voor 6 miljard dollar en open deuren voor 70 miljoen Turken.
Het westen speelt volgens de spelregels van IS. Een oorlog tussen religies is de droom. Moslims in Europa en de VS worden verplicht te kiezen: ofwel afvallig worden door de kant van het westen te kiezen ondanks haar afwijzing, ofwel aansluiten bij de strijd voor de herleving van de islam en de oorlog tegen de kruisvaarders. Dit is hun strategie. En de groeiende golf van nationalisme, populisme en nu ook islamofobie, die het traditionele politieke systeem heeft lamgelegd, betekent niet alleen het verval van de democratie. Het is ook een weg naar onzekerheid, en een hunkering naar de sterke leiders van vroeger.
Vertaling: Ruby Kikken
