Abortus is momenteel in Malawi alleen toegestaan wanneer het noodzakelijk is om het leven van de moeder te redden. Op overtreding van de wet staat tot veertien jaar cel. Een speciale onderzoekscommissie bestudeert nu de liberalisering van de wetgeving en er is een wetsvoorstel in de maak. Deze nieuwe wet wil abortus toelaten wanneer er gevaar is voor de fysieke én mentale gezondheid van de vrouw en na verkrachting of incest of bij vaststelling van bepaalde afwijkingen bij de foetus.
Abortus: zondig en illegaal
In Malawi is 75 procent van de bevolking christelijk, hoofdzakelijk rooms-katholiek en presbyteriaans protestants, 20 procent is moslim en ongeveer 5 procent belijden de traditionele godsdiensten. De christelijke kerken en de islam in Malawi verwerpen echter elke vorm van abortus als zondig. De overheid en mensenrechtenactivisten vormen daarentegen één front met het argument de moedersterfte terug te dringen en de gezondheidszorg te verbeteren.
Dagelijks worden in Malawi illegale abortussen gepleegd, vooral door meisjes die ongewenst zwanger zijn geraakt. Twee derde van de bevolking van Malawi is jonger dan 25 jaar. Gemiddeld kregen vrouwen in de afgelopen twintig jaar 5,7 kinderen.
Uit de overheidsstatistieken blijkt ook dat jaarlijks ongeveer 70.000 vrouwen een abortus laten plegen. In 33.000 gevallen wordt daarbij een onveilige methode gebruikt die resulteert in de dood van gemiddeld 17 van de 100 vrouwen die zich tot deze methode gedwongen zien, bij gebrek aan legale en medisch verantwoorde alternatieven.
“Dit is een kwestie van nationaal belang, want elke dag ondergaat een vrouw ergens een abortus, of dat nu bij een kruidendokter of een privékliniek is”, zegt Edwin Gondwe, arts in het Zomba Central Hospital in het zuiden van Malawi. “De gevolgen zien wij hier wanneer, als gevolg van onveilige abortussen, gezondheidsproblemen ontstaan. Op onze gynaecologie-afdeling komen maandelijks meer dan dertig vrouwen binnen bij wie een gebrekkige abortus is uitgevoerd.”
Strijd voor de abortuswet
Meer dan 55 organisaties van Malawi hebben zich inmiddels verenigd in de Coalition for the Prevention of Unsafe Abortion (COPUA) voor de goedkeuring van deze nieuwe wet door het parlement. Godfrey Kangaude, voorzitter van de COPUA, zegt dat het sociaal stigma over abortus nog steeds een netelige kwestie is. “Het is moeilijk om mensen te bereiken vanwege het stigma over abortus, en ook vanwege de genderongelijkheid”, zegt hij.
“De stem van de strikte tegenstanders klinkt het luidst”, zegt Kangaude, “maar we blijven werken aan bewustwording over de noodzaak om het leven en de gezondheid van vrouwen te beschermen door abortus te decriminaliseren.
Volgens de Malawische overheid worden elk jaar minstens 106.000 tienermeisjes ongewenst zwanger als gevolg van gebrekkige anticonceptie. Als jongeren hulp vragen bij openbare gezondheidsinstellingen, zijn de hulpverleners meestal niet aanwezig. Zij hebben immers reeds hun handen vol met vaccinatiecampagnes en choleracampagnes, klaagt Gondwe. “Wat erger is, is dat hier in Zomba veel klinieken eigendom zijn van de rooms-katholieke Kerk. Zij bieden geen seksuele gezondheidszorg, dus waar moeten jongeren naartoe als ze hulp nodig hebben?”
Tijdens een recente VN-bijeenkomst in Washington beloofde de Malawische president Peter Mutharika de toegang tot seksuele gezondheidszorg te verbeteren. Een campagne voor gezinsplanning moet helpen om het aantal ongewenste zwangerschappen terug te dringen. Hoewel activisten de nieuwe abortuswet zien als een stap in de goede richting, is ze volgens hen nog te beperkt. Zo moet een vrouw die verkracht werd, eerst een politierapport laten zien voor ze een abortus kan krijgen.
Bron: Abortion Saga: Morality vs Choice