Gisteren kreeg Vlaams minister voor wonen Liesbeth Homans terechte kritiek: zowel meerderheid als oppositie vinden dat ze te weinig doet om de private huurmarkt te versterken en voor te bereiden op de instroom van vluchtelingen. Niet alleen weten we immers dat de vraag naar huurwoningen enorm zal stijgen, terwijl er nu al een te kort is, we weten ook dat iedereen die geen deel uitmaakt van een blank hetero-koppel met een goede job, het bijzonder moeilijk heeft op de Vlaamse huurmarkt.
Eén op de drie kandidaat huurders met een niet-Belgische naam krijgen niet eens een afspraak om een woonst te bezichtigen. Regelmatig duiken getuigenissen op van alleenstaande moeders, ook vrouwen met een vaste job en een goed inkomen, die geen schijn van kans maken op de private huurmarkt. Discriminatie is met andere woorden een reëel probleem. We vinden het dan ook vreemd dat er zo weinig aandacht was voor het voorstel van N-VA en CD&V om dit oud zeer aan te pakken.
Aangezien discriminatie verboden is, lijkt het ons evident dat dit bestraft wordt. Dat kan via praktijktesten. Wat minister Homans voorstelt, draait de verantwoordelijkheden echter om. In het ballonnetje van N-VA en CD&V is het aan de huurder, het slachtoffer dus, om te bewijzen dat ze goede, betrouwbare huurders zijn. Ze krijgen een proefperiode van een jaar, waarbij het OCMW of het Sociaal Verhuurkantoor voor hen borg staat, om dit te bewijzen. Deze logica betekent eigenlijk het goedkeuren van het wantrouwen (en heel vaak ook de vooroordelen) van de verhuurder, oftewel het legitimeren van het discrimineren.
Niet alleen is het geen oplossing voor het voorgestelde probleem, het is ook een slag in het gezicht voor bijzonder veel verhuurders die wél binnen de lijntjes kleuren, die zich niet laten leiden door vooroordelen of de waan van de dag. Verhuurders die begrip opbrengen áls een alleenstaande moeder eens een week te laat is met de huur. Ook hen doet dit voorstel onrecht. Bovendien bestaat het risico van het hellend vlak: op den duur wordt de proefperiode verplicht voor iedereen.
In plaats van zijn eigen wetten te ondergraven, zouden onze wetgevers juist bezig moeten zijn met het zoeken naar manieren om de bestaande wetten te laten naleven. En hè, zo’n mogelijkheid bestaat. Het heet praktijktesten en er bestaat een breed draagvlak voor. Bovendien verklaarden verschillende experts al dat het perfect juridisch bindend gemaakt kan worden. De effectiviteit van mystery calls is al meermaals bewezen, waar wacht onze regering nog op?
Met de regionalisering van deze bevoegdheid, heeft Vlaanderen nu al alle hefbomen in handen. De Vlaamse regering kan nu de bevoegdheden van de Vlaamse Wooninspectie uitbreiden, en instrumenten zoals mystery calls geven om discriminatie op te sporen en bestraffen.
Dat zijn concrete maatregelen die onze regeringen nu kunnen nemen, binnen het huidige kader, met minieme budgettaire inspanningen en maximale resultaten. Het uitblijven ervan doet de vraag rijzen wiens belangen men werkelijk verdedigt, die van de gediscrimineerde huurder of die van de discriminerende verhuurder.
Céline Van Den Abeele is voorzitter van Jong Groen.
