Het aantal werkzoekenden stijgt, het aantal vaste contracten daalt. De werkzoekende moeten flexibeler zijn en belandt in onzekere statuten. De meeste jongeren starten hun loopbaan met stage- of interim contracten. Daarnaast zijn er naast de VDAB ook heel wat nieuwe commerciële spelers op de markt gekomen gespecialiseerd in de begeleiding van de werkzoekenden. En de werkzoekenden zitten met een strenge activeringsbeleid en een VDAB die meer bevoegdheid krijgt om te controleren en te sanctioneren. Het ACV vind het daarom belangrijk dat er naast het plichtenverhaal ook aandacht komt voor de rechten van de werkzoekenden.
Balans van vooral plichten
Volgens Karim Dibas van de Arbeidsmarkt- en Werkzoekendenwerking van het ACV heeft de VDAB al een charter voor de werkzoekenden maar dat is gedateerd en totaal niet afdwingbaar. “Onze brochure is daarom een soort geactualiseerde versie van dit charter met een aantal aanvullingen. Deze rechten willen we ook afdwingbaar maken.”
“De balans van plichten helt sinds de activeringspolitiek van 2004 helemaal door naar één kant en er wordt amper nog aandacht besteed aan de rechten van de werknemer. De werkzoekenden wordt steevast op zijn plichten gewezen en op alle mogelijke manieren gesanctioneerd, zoals de vermindering van de uitkering in de tijd, afschaffen van allerlei aanmoedigingspremies,… Zo moest een werknemer bijvoorbeeld vroeger jobs aannemen binnen een straal van 25 km, nu is dat al 60km en binnenkort zal het 90 kilometer worden maar dit zonder tegemoetkoming. Terwijl solliciteren zeker met die afstanden kostelijk is”, aldus Dibas.
|
Getuigenis Marleen is 46 jaar, alleenstaande en opnieuw werkloos sedert oktober 2015. Ze heeft er al een lange loopbaan op zitten als administratief bediende bij verschillende werkgevers. Het één tijdelijk contract volgde het andere op, afgewisseld met een aantal werkloosheidsperiodes. Marleen heeft dan ook veel gesolliciteerd. Gelukkig gebeurt het solliciteren inmiddels allemaal met mail en kost het een stuk minder. Maar toch een P.C., een printer en inkt zijn geen kleine uitgaven. Marleen moet ook geregeld op gesprek bij werkgevers, de VDAB of bij het interimkantoor. Zo moet Marleen bvb. driewekelijks naar haar persoonlijk begeleider van de vzw Alternatief. De verplaatsingskosten lopen dan ook op. Heel wat instanties houden geen rekening met het feit dat werklozen het financiëel niet breed hebben. Zo moest Marleen bij een werkgever testen afleggen. Bij aankomst moest ze even (een uur) wachten, waarna men haar kwam vertellen dat ze best een week later terugkwam. Niet leuk en bovendien ook nog kostelijk! Solliciteren kost dan ook handenvol geld voor een (alleenstaande) werkloze. |
Recht om klacht in te dienen
Een ander voorbeeld van een bestaande aanbeveling in de ACV-brochure is het recht om als werkzoekenden klacht in te dienen bij problemen tijdens de begeleiding. “Deze is al juridisch afdwingbaar maar de drempel is nog te hoog omdat de klacht meteen al formeel moet zijn en mensen het pas doen als de situatie uit de hand is gelopen. Daarenboven moet de VDAB zo’n klacht zelf beoordelen. In onze aanbeveling willen we dat de werkzoekende de mogelijkheid krijgt om ook op een laagdrempelige manier dingen te signaleren zonder dat het een officiële klacht is. Bijvoorbeeld als er twintig mensen signalen sturen over misstanden bij het onthaal. Dan kan de instantie dat gebruiken om haar diensten te verbeteren”, vindt Dibas.
“Een ander voorbeeld van zo’n aanbeveling is het recht op privacy. Er bestaat een privacywet maar er is momenteel veel onduidelijkheid over de toepassing in de situatie van de werkzoekende en de begeleidende instanties. In hoever mogen deze instanties medische informatie opvragen van de werkzoekenden, aan wie mag het doorgegeven worden en hoe mag die gebruikt worden. Er moet dus dringend een gedragscode komen met VDAB en andere begeleidingsdiensten over hoe er mee om te gaan”, benadrukt Dibas.
Sollicitatie zonder antwoord
Eén van de klachten die Dibas en zijn collega’s het vaakst krijgen van werkzoekenden is het niet antwoorden van bedrijven op hun sollicitaties. “Werkzoekenden hebben er een enorme hekel aan als ze helemaal geen antwoord krijgen en het tast ook hun zelfvertrouwen aan. Eén van de tien voorstellen in onze brochure is het recht op antwoord op je sollicitatie, al is het maar een ja of nee”, zegt Dibas.
En op de vraag of deze aanbevelingen niet een maat voor niets worden in deze crisistijden waar voor elke job tientallen mensen in de rij staan, antwoordde Dibas verontwaardigd: ”Een samenleving kan alleen werken als de rechten en plichten in evenwicht zijn. Bij een krappe arbeidsmarkt moeten er juist meer sociale regels zijn om mensen te beschermen. Het antwoorden op een sollicitatie als werkgever bijvoorbeeld heeft te maken met fatsoen ongeacht de situatie op de arbeidsmarkt.”
“We gaan informatiesessies opzetten om de brochure te promoten zowel bij onze achterban alsook in onze eigen werking. Daarnaast gaan we ook op beleidsvlak verschillende stappen ondernemen. We willen bijvoorbeeld nog langs minister van Werk Muyters gaan.”
Positief signaal VDAB
“Gisteren bij de voorstelling hebben we Fonds Leroy van de VDAB uitgenodigd. Hij was het bijvoorbeeld niet eens met ons voorstel om alle werkgevers te verplichten om te antwoorden op sollicitaties. Volgens hem zijn 80 procent van de bedrijven kmo’s die niet de ruimte hebben om alle sollicitanten te antwoorden. Maar hij is wel akkoord om de bedrijven die hun vacatures op VDAB site plaatsen te verplichten de werkzoekenden te antwoorden die voor de VDAB gericht bij hen moeten solliciteren. Volgens Fons Leroy zitten er in de brochure een aantal heel haalbare en afdwingbare krachtlijnen en hij wil de dialoog met ons openhouden. Een heel positief signaal”, klinkt het bij Dibas.
“De VDAB is namelijk bezig met het actualiseren en afdwingbaar maken van hun bestaande handvest voor werkzoekenden en ons doel is om zoveel mogelijk van onze richtlijnen daarin te krijgen”, besluit Dibas.
De rechten op een rijRecht op antwoord en feedback Werkzoekenden krijgen nog te vaak geen antwoord van werkgevers na een sollicitatie. Elke sollicitant verdient een antwoord, ook als hij/zij spontaan solliciteert. Werkgevers die hier niet aan meewerken moeten geschrapt worden uit de vacaturedatabank van de VDAB en kunnen zij dus geen beroep meer doen op de diensten van VDAB. Recht op kosteloos werk zoeken Hoewel de overheid een deel van de kosten voor zijn rekening neemt, gaan er extra kosten gepaard met de zoektocht naar werk. Er zijn verplaatsingskosten, kosten van bepaalde opleidingen, sollicitatiekosten, vervoerskosten en opleidingskosten. Het openbaar vervoer moet kosteloos zijn voor alle werkzoekenden tijdens hun zoektocht naar werk. Alle bijkomende kosten (computer, printer, kranten, postzegels, briefpapier, kinderopvang…) tijdens het zoeken van werk moeten kosteloos zijn door de invoering van een fiscaal kostenforfait voor werkzoekenden, net zoals het geval is bij de werknemers. Recht op gelijke behandeling Discriminatie bestaat nog, ook tijdens de zoektocht naar een job. Het ACV wil een makkelijke procedure te creëren om discriminatie te melden, met respect voor privacy. De invoering van praktijktesten, die aan de hand van testpersonen onderzoeken of er effectief sprake is van discriminatie. En een verplichte screening van gepubliceerde vacatures. Recht op veiligheid, gezondheid en welzijn De VDA B moet garanties bieden op vlak van veiligheid, gezondheid en welzijn van de werkzoekenden. Hierdoor is de werkzoekende tijdens begeleiding, opleiding, stage of werkervaring verzekerd tegen arbeidsongevallen en beroepsziekten. Elke organisatie stelt bovendien zelf een preventiebeleid op. Recht op kwaliteit Elke werkzoekende heeft recht op de best mogelijke dienstverlening. Dit betekent: begeleiding naar duurzaam werk in functie van de eigen mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Dienstverlening moet gaan voor persoonlijk maatwerk en streven naar resultaat, met respect voor menselijke waardigheid en de eigen persoonlijk situatie. Recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer Tijdens de zoektocht naar werk ontmoet een werkzoekende heel wat mensen en diensten die persoonlijke informatie vragen. Deze gegevens kunnen gevoelige informatie bevatten, die niet iedereen hoeft te weten. Alle diensten waar werkzoekenden mee in aanraking komen moeten de wetgeving rond bescherming van de persoonlijke levenssfeer volledig onderschrijven en toepassen. Recht op informatie We communiceren steeds meer, maar de veelheid aan informatie maakt het geheel onoverzichtelijk en geeft risico op verouderde informatie. Bovendien zijn ondersteunende informaticamiddelen niet altijd gebruiksvriendelijk en vallen mensen met beperkte computervaardigheden uit de boot. Een werkzoekende heeft recht op duidelijke en begrijpbare informatie. Recht op een aantrekkelijk opleidingstatuut De werkzoekende heeft recht op een aantrekkelijk opleidingsstatuut als hij/zij deelneemt aan een beroepsopleiding bij de VDA B of bij een intermediaire organisatie. De wederzijdse rechten en verplichtingen (afwezigheden, stopzetting, verzekering…) tussen werkzoekende en intermediaire organisatie worden vastgelegd in een opleidingsovereenkomst. Aan het einde van de opleiding heeft elke werkzoekende recht op een erkend getuigschrift of certificering. Recht op erkenning buitenschoolse leren/competentiebeleid Erkenning van verworven competenties (EVC ) geeft de werkzoekende de mogelijkheid om zijn kennen, kunnen en attitudes te laten erkennen. De competenties van de werkzoekende worden beoordeeld aan de hand van een standaard. Deze standaard is de kwalificatiestructuur. De EVC-procedure is gratis. Recht om rechten af te dwingen Rechten zijn pas rechten als ze ook afdwingbaar zijn. Werkzoekenden moeten toegang krijgen tot eenvoudige klachten- en verweerprocedures als ze zich benadeeld voelen in hun rechten. |
