Cengiz ging in beroep bij de Staatsraad, waarna een nieuwe milieurapportage in juni vorig jaar werd aanvaard door het ministerie voor Water en Bossen. De lokale bevolking begon daarop een protestkamp in het gebied.

Twee weken geleden leidde de aanleg van de mijn tot demonstraties die hardhandig door de politie werden neergeslagen. Mede daardoor kreeg het protest landelijke aandacht.

Uniek

Vanuit een groen perspectief is het protest zowel verklaarbaar als begrijpelijk. De Cerattepe-regio waar de Cengiz-holding de mijn wil beginnen is een uniek stuk onaangetaste natuur; de longen van dit deel van Turkije. Het authentieke ecosysteem is een juweel, feitelijk van de gehele planeet. De actievoerders vinden daarom dat het gekoesterd dient te worden en onbeschadigd behouden moet blijven. Dat laatste temeer omdat natuurgebieden in Turkije door andere oorzaken al veel schade is toegebracht. Bijvoorbeeld als gevolg van stuwdammen ten behoeve van energiewinning, die in veel regio’s te weinig drinkwater voor dieren overlaten.

De actievoerders wijzen op de gevolgen van een kopermijn in het nabijgelegen Murgul, waar het ecosysteem vernietigd werd en waterbronnen verloren raakten.

Daarnaast vreest de lokale bevolking voor haar veiligheid. Toen in het gebied proefboringen werden gedaan door de Cengiz-holding leidde dat al tot een andere smaak van het drinkwater. Bovendien heerst angst voor aardverschuivingen. Die komen hier sowieso al voor, maar er wordt gevreesd dat mijnbouw ze in frequentie zal doen toenemen.

Davutoglu

Premier Davutoglu verraste door in Artvin met de actievoerders te praten. Met de oorlog in Zuidoost-Turkije en de spanning met Syrië meent Davutoglu zo te zien dat zijn regering het protest in dit gebied er niet bij kan hebben. Het gesprek leidde tot de toezegging dat de aanleg van de mijn voorlopig wordt gestaakt. Dat wil zeggen, tot de uitslag van een lopende juridische procedure bekend wordt. Het staat dus geenszins vast dat de mijn definitief van de baan is. Davutoglu leek er ook rekening mee te houden dat de mijn er alsnog zou komen.

Zijn bewering dat de mijn geëxploiteerd kan worden zonder schade voor de natuur maakte geen indruk op de actievoerders. Dat er volgens Davutoglu slechts 3500 bomen gekapt zouden worden leidde tot verbazing omdat in de door de mijnonderneming opgestelde milieurapportage al een aantal van 50.000 bomen werd genoemd.

Het verwijderen van 3500 gekapte bomen zou volgens de actievoerders echter al te veel zijn. Voor hen is iedere gekapte boom er een te veel, omdat het ecosysteem bij de geringste ingreep schade oploopt. De door Davutoglu beloofde nieuwe aanplant kan de tot duizend jaar oude bomen ook niet vervangen, meent men.

Erdogan

Toch verschilde Davutoglus reactie met die van president Erdogan. Diens standpunt over het behoud van groen kwam in 2013 naar voren uit zijn enthousiasme voor het politiegeweld waarmee het vreedzame protest tegen de afbraak van Istanbuls Gezipark werd neergeslagen.

Vorige week omschreef Erdogan het groene protest in Artvin als ‘junior Gezi.’ Zijn mediavrienden vielen hem bij door de actievoerders ervan te beschuldigen dat zij brandende barricades opwierpen. In werkelijkheid betrof het kleine vuurtjes om warm te blijven in de koude nachten van Artvin.

Duitsland

Verder werd door de Erdogan-gezinde krant Star de samenzweringstheorie verspreid dat de actievoerders in Cerattepe gestuurd worden door Duitsland. Dat klonk bekend. De lijst met samenzweringstheorieën in Turkije over Duitsland is lang en dateert al van voor het aantreden van Erdogans Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) in 2002.

In de jaren negentig werden Duitse stichtingen verantwoordelijk gehouden voor een lokaal protest tegen de aanleg van een goudmijn in het nabij de Egeïsche kust gelegen Bergama. Sindsdien is veel veranderd, maar Duitsland staat nog altijd hoog genoteerd onder de favoriete katvangers in Turkije.

Het pleidooi van de Duitse bondskanselier Merkel voor de door Erdogan begeerde no fly zone in Syrië kan dat laatste kennelijk niet veranderen. Dat Merkel zich in het licht van de vluchtelingencrisis blind toont voor mensenrechtenschendingen in Turkije evenmin.

Zoals in de jaren negentig ontbreekt ook nu echter weer het geringste spoor van bewijs voor het complotverhaal dat Duitsland het groene protest in Turkije initieerde. Dat de Cengiz-holding kredieten van banken in Duitsland verwierf voor de aanleg van de mijn wijst eerder op het tegenovergestelde.

Cengiz

Het zal weinig verrassen, maar Mehmet Cengiz, de baas van de Cengiz-holding, is een persoonlijke vriend van Erdogan. Cengiz kreeg al voor vele miljarden aanbestedingen toegeschoven door Erdogan. Zijn naam kwam ook naar voren in het eind 2013 onthulde corruptieschandaal rond de AKP.

Cengiz kreeg destijds veel media-aandacht omdat hij op een uitgelekte opname van een telefoongesprek erg lelijke dingen zei over Turkije. Woorden als ‘fuck de Turkse natie.’ Leuke vrienden heeft Erdogan toch.

De verbinding tussen Erdoigan en Cengiz biedt weinig vertrouwen in een gunstige uitslag van de juridische procedure voor de bevolking van Artvin en anderen die de natuur in een Turkije een warm hart toedragen.

Istanbul

Goed in ieder geval om te constateren dat er weer geprotesteerd werd tegen de afbraak van natuur in Turkije. In een tijd waarin veel Turken gebukt gaan onder defaitistische gevoelens ten aanzien van de toekomst van hun land kwam het protest in Artvin als een verademing.

Het zou actievoerders in Istanbul kunnen inspireren tot een (vreedzame) protest, om het weinige overgebleven groen in hun stad met nieuw elan te beschermen. De Turkse metropool kent zeker een potentieel groen vuurtje, want in de wijk Cihangir wil de gemeente het enige daar gelegen park afbreken voor de aanleg van een gebouw en parkeerplaatsen.

Je moet het echter nog maar durven in Turkije om de straat op te gaan. Na de waterkanonnen, traangas en rubber kogels van de laatste weken weet men daar in Artvin alles van.

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)