President Obama ontmoette President Castro in Panama in juli 2015 (WikiMedia Commons)
Analyse, Nieuws, Economie, Samenleving, Politiek -

Eerste bezoek VS-president aan Cuba in bijna een eeuw

Amerikaans president Barack Obama zal als eerste president sinds 1928 een bezoek brengen aan Cuba. Zijn laatste voorganger die dat deed, was president Calvin Coolidge. “De president zal in de komende weken, in het kader van een reis door Latijns-Amerika, Cuba bezoeken”, luidde de cryptische verklaring.

donderdag 18 februari 2016 18:02
Spread the love

Dat Obama het eiland wil bezoeken voor het einde van zijn ambtstermijn, is iets wat hij zelf al een paar keren heeft vermeld na 17 december 2014, de dag waarop de laatste drie van de vijf Cubaanse gevangenen in de VS terug konden keren naar hun land. Op diezelfde dag kondigde hij samen met Cubaans president Raúl Castro het begin van de normalisering van de betrekkingen aan.

In juni 2015 herstelden de VS en Cuba de diplomatieke relaties en een maand later ging buitenlandminister Kerry op de Malecon (de zeedijk) in de hoofdstad Havana de VS-ambassade heropenen. Hij werd zo de eerste VS-minister in meer dan een halve eeuw die voet zette op het eiland.

Obama zal met dit bezoek nog meer geschiedenis schrijven. Het is immers al geleden van 1928 dat voor het laatst een voorganger van hem in functie het eiland bezocht: Calvin Coolidge een Republikein die er de VIde Panamerikaanse Conferentie bijwoonde, de voorloper van de huidige Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS).

Van kolonie tot Castro

Coolidge bezocht Cuba in totaal andere politieke omstandigheden dan Obama nu. Cuba was weliswaar officieel onafhankelijk, maar in de feiten zo goed als een kolonie van de VS. Amper dertig jaar eerder was het eiland door de VS ‘bevrijd’ van de Spaanse kolonisator, door onder meer het Cubaanse verzet tegen de Spanjaarden te vernietigen.

In 1902 ‘kreeg’ Cuba onafhankelijkheid met een grondwet die verregaande economische en militaire inmenging van de VS voorzag. Twee jaar voor Coolidge’s bezoek kreeg de Spaanse ex-koloniaal Ángel Castro y Argiz op zijn landgoed een zoon met de naam Fidel Alejandro Castro Ruz. Drie jaar na dat bezoek kreeg Fidel nog een broertje, Raúl (alinea toegevoegd door de redactie).

Afzwakking blokkade?

 In december 2015 had Obama gesteld dat hij “aan (president Raúl) Castro duidelijk had gezegd dat hij ook diegenen wil bezoeken die het spectrum van de vrije meningsuiting willen uitbreiden. Als ik ga wil ik met iedereen kunnen praten”. Havana liet echter op 17 februari 2016, na het uitlekken van dit nieuws, weten dat Obama welkom is, maar dat hij zich niet met interne zaken kan bemoeien. Te bekijken of Obama inbindt.

Hoewel het bezoek uiteraard op aandacht van de internationale pers zal kunnen rekenen, blijft de economische blokkade intact en is er weinig kans dat daar verandering in komt voor het einde van Obama’s mandaat. Cuba maakte herhaaldelijk duidelijk dat er zonder die opheffing nooit sprake kan zijn van een volledige normalisering van de betrekkingen.

Obama ondersteunt die stelling en zou nog verder aan de blokkaderegels kunnen knabbelen, maar de echte opheffing kan enkel in het Congres gebeuren. In volle electorale sfeer is het weinig waarschijnlijk dat de Republikeinen, die daar de meerderheid hebben, het zover laten komen.

Economische belangen

Obama’s reis zet het Congres intussen wel verder onder druk. Dat gebeurt intussen ook door de zakenwereld. Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen hebben al een akkoord met Havana en dienden al hun aanvraag in voor regelmatige rechtstreekse vluchten vanaf de herfst van 2016. Ook cruise-maatschappijen porren de Amerikaanse bureaucratie aan om één van de meest gevraagde bestemmingen voor cruises te kunnen aanbieden aan hun klanten. Zo heeft bijvoorbeeld Airbnb in Cuba al méér dan duizend kamers klaar voor Noord-Amerikaanse klanten, hoewel reizen naar Cuba voor hen nog steed verboden blijft.

VS- secretaris voor Handel Penny Pritzker en Cubaans minister voor buitenlandse handel Rodrigo Malmierca zaten op 18 februari 2016 bij elkaar in Washington voor een tweede ronde gesprekken over het herstel van de wederzijdse handel. In hun voorafgaande verklaringen maakten ze duidelijk dat er nog veel werk was, maar tegelijk is ook duidelijk dat vooral de toeristische en landbouwsector in de VS niet langer de opportuniteiten op het veelbelovende eiland aan hun neus willen zien voorbij glippen.

Stoer ‘neen’ zeggen tegen Obama, is voor de Republikeinse politici makkelijker dan de  confrontatie aan te gaan met de erg machtige bedrijfsleiders. De reis van Obama zal het Cuba-thema opnieuw op de electorale agenda plaatsen. De Republikeinse kandidaten Ted Cruz en Marco Rubio hebben vroeger zware kritiek geleverd op de toenadering, maar hielden het thema tot nog toe netjes buiten de campagne. Dat toont aan dat ze wel weten dat – tegen hun eigen retoriek in – de VS-bevolking sterk achter de normalisering van de betrekkingen staat en dat het – ook met een Republikein in het Witte Huis – erg moeilijk, zo niet onmogelijk zal zijn om het proces dat Obama inzette, terug te draaien.

Bron: El País Obama viajará a Cuba el 21 de marzo

Toon Danhieux is actief bij Cuba Socialista

take down
the paywall
steun ons nu!