In de Oxfamstudie Righting the Wrong – Strengthening local humanitarian leadership to save lives and strengthen communities staat dat tientallen miljoenen mensen jaarlijks humanitaire hulp ontvangen. Daarnaast moeten nog eens miljoenen mensen het stellen zonder adequate hulp en bescherming en hun aantal stijgt. “Te vaak lijden ze, omdat hun regeringen hen niet kunnen of willen beschermen”, staat in het rapport.

Momenteel zijn meer dan 60 miljoen mensen in de wereld ontheemd (dit wil zeggen, op de vlucht binnen de eigen landsgrenzen) of op de vlucht (in het buitenland), verklaarde VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon. Ongeveer 40 van de 193 VN-lidstaten hebben te maken met “crisis en geweld op hoog, middelmatig of laag niveau”, voegde hij eraan toe.

De huidige organisaties voor internationale noodhulp kunnen het stijgende aantal natuurrampen en conflicten niet bijbenen. Ook beloften om de kwetsbaarheid van mensen voor toekomstige natuurrampen te verminderen en hen te helpen zelf een humanitair antwoord te formuleren, zijn nog niet ingelost.

Oproep na oproep blijft onbeantwoord

Als gevolg van de groeiende en in aantal toenemende crisissen klinken voortdurend oproepen voor financiële bijdragen van VN-organisaties. Daar komen echter weinig reacties op. Volgens VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon hebben sommige donoren 30 tot 40 procent bespaard op hun jaarlijks budget voor noodhulp.

De omvangrijkste financieringsoproep betreft Syrië. De oorlogssituatie in dat land heeft geleid tot een behoefte aan 3,2 miljard dollar noodhulp in 2016. Het VN-kinderfonds UNICEF vraagt om 2,8 miljard dollar voor hulp aan 43 miljoen vluchtelingenkinderen wereldwijd.

Tegelijkertijd vraagt het VN-Wereldvoedselprogramma WFP 42 miljoen dollar om 2,5 miljoen mensen te voeden die honger lijden in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Op 21 januari 2016 lanceerden de VN een plan om 30.000 Jemenitische vluchtelingen in Somalië te helpen. Voor dat plan is 885 miljoen dollar nodig. De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR, de Internationale Organisatie voor Migratie IOM en 65 niet-gouvernementele organisaties, deden een oproep voor 550 miljoen dollar voor voedsel, water, opvang en medische zorg voor vluchtelingen in Europa.

De Oxfam-studie stelt dat het internationale humanitaire systeem – het omvangrijke door de VN geleide netwerk waarin Oxfam en andere internationale ngo’s, het Rode Kruis, de Rode Halve Maan en anderen een sleutelrol spelen – minder levens redt dan mogelijk zou zijn. Dat komt volgens de hulporganisatie doordat het systeem de afhankelijkheid van internationale donoren in stand houdt. “Het huidige systeem is overbelast en de humanitaire hulp is vaak onvoldoende, te laat en ongeschikt voor de lokale situatie.”

Algemeen belang

Oxfam pleit ervoor meer macht, geld en verantwoordelijkheid van internationale actoren zoals VN-organisaties, grote donorlanden, grote internationale ngo’s en het Rode Kruis/de Rode Halve Maan, te verplaatsen naar kleine organisaties. Het gaat dan om lokale afdelingen van het Rode Kruis en de Rode Halve Maan, nationale regeringen, nationale ngo’s, lokale ngo’s en andere maatschappelijke organisaties.

Momenteel gaat slechts een fractie van het hulpgeld direct naar plaatselijke organisaties. Veel vaker werken plaatselijke hulpverleners als verlengstuk van de internationale humanitaire gemeenschap. Die heeft de neiging hen als uitvoerende onderaannemers te beschouwen, niet als gelijkwaardige partners. Deze louter ondersteunende rol geeft de plaatselijke hulpverleners geen mogelijkheid om nieuwe rampen te voorkomen of een beter antwoord te formuleren op toekomstige crisissen.

Bron: UN Fighting Losing Battle Over Global Humanitarian Crises