Afgelopen zomer viel de beslissing over de langverwachte taxshift. Het middenveld, sociale bewegingen en vakbonden hadden aan de regering Michel in duidelijke bewoordingen en daden te kennen gegeven dat deze taxshift sociaal en rechtvaardig moest zijn. Wat uiteindelijk werd uitgewerkt, valt in de categorie ‘rondje pesten van werknemers en vooral mensen met een uitkering’. Zo wordt het niet genoemd uiteraard. Het gaat erom dat “iedereen zijn steentje moet bijdragen”. Men zou zich bijna schuldig voelen voor de financiële en economische malaise.

Geen kei het vel afstropen

Er was de indexsprong, verhoging btw op elektriciteit, duurdere factuur voor water, de verhoging van accijnzen, de ingrepen in de verschillende uitkeringen … De regering tastte al meermaals heel diep in de portefeuille van de mensen. De gevolgen zijn dan ook tastbaar in de lokale OCMW-kantoren of bij de facturatiediensten van energieleveranciers. Nu is de regering wel zo creatief om telkens wanneer zij slaat, ook de pot zalf mee te geven: voor de meest zwakkeren in onze maatschappij werden er ‘sociale correcties’ voorzien. Kanttekening: in het woordgebruik van Michel toont zij haar ware gelaat, want indien er sociale correcties moeten worden doorgevoerd, betekent dat per definitie dat het beleid niet sociaal is.

Compensaties voor wie het moeilijk heeft

Het zogenaamde sociale gelaat van deze regering beperkte zich jammer genoeg enkel in hun communicatie. Zo was er de grote belofte om de indexsprong te compenseren voor wie moest rondkomen met bijvoorbeeld een ziekte-uitkering of een pensioen. ‘Deze regering heeft een sociaal hart en wil mensen, die deze indexsprong minder goed aankunnen dan anderen, beschermen tegen de directe gevolgen, in afwachting van de positieve gevolgen op de groei en werkgelegenheid’, aldus minister Peeters (DS 4/11/2014)

Toen enkele maanden later bij een begrotingscontrole enkele miljoenen werden verschoven naar werkenden, was het weer tijd voor positieve communicatie. “Regering trekt extra middelen uit voor laagste inkomens” (N-VA, 6 februari 2015). Een maatregel waar iets voor te zeggen valt ware het niet dat die maatregel voor de betrokken werknemers een druppel op een hete plaat was en uitkeringsgerechtigden de indexsprong dus volledig moesten slikken. Weg sociaal gelaat regering, zonder enig opgelopen schaamrood.

Een volgende poging biedt zich aan tijdens dezelfde begrotingsdiscussie. Het plan is om de verhoging van btw en accijnzen te compenseren voor alle uitkeringstrekkers. Daarvoor wordt een schamele 50 miljoen euro voorzien. Vandaag zien we wat dat plan concreet inhoudt: niet alleen wordt voor gepensioneerden, zieken en werklozen de belastingaftrek niet langer geïndexeerd met als resultaat hogere belastingen voor die groep, maar werd een compensatie beperkt tot een heel kleine groep.

Het zijn immers enkel gepensioneerden met een minimumpensioen én 45 jaar loopbaan én een minimum aantal werkelijk gepresteerde arbeidsdagen in de loopbaan, die 1 procent verhoging van hun pensioen zullen ontvangen. Dat betekent dus dat de overgrote meerderheid niet in aanmerking komt: vrouwen (want gemiddeld een kortere loopbaan), de meeste gepensioneerden (slechts maximaal 165.000 op bijna 2 miljoen), de zieken, de werkzoekenden, bruggepensioneerden en slachtoffers van een arbeidsongeval of beroepsziekte.

Perverse effecten

Dat sociaal gelaat van de factuurregering Michel vertoont enkele ranzige trekken. Niet alleen wordt er niets voorzien voor de meeste uitkeringen, maar zal ook amper 11 procnt van de vrouwelijke gepensioneerden recht hebben op een verhoging van 1% (!). Komt daarbij dat deze compensatie compleet ontoereikend is voor de verhoging van de facturen die we allemaal maandelijks binnen krijgen. Met pensioenen die al van de laagste in Europa zijn, komt dat dubbel zo hard aan.

We kopen dus helemaal niets met die maatregel.

De politieke boodschap van de regering Michel wordt hiermee bevestigd: enkel “Inzetten op zij die echt hebben gewerkt”. Zorgen voor kinderen of zieke familieleden – waardoor vrouwen vaak geen volledige loopbaan kunnen opbouwen – wordt bijgevolg niet aanzien als werken. Langdurig ziek of werkloos zijn, wordt op deze manier ook een individuele schuld.

Deze regering heeft weinig oog voor wie werkt, wie ziek is, wie werkloos is, wie gepensioneerd is. Het DNA van de regeringspartijen is niet geschikt om sociaal te zijn. Aalst-karnaval is binnen 2 weken. Tijd om de maskers op te zetten.

Celien Vanmoerkerke is adviseur sociale zekerheid bij het ABVV