Toen de VN-Veiligheidsraad na de eerste kernproef van Noord-Korea in 2006 sancties afkondigde, noemde het regime in de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang dat een “oorlogsdaad”. De zichtbaar boze Noord-Koreaanse ambassadeur, Pak Gil Yon, liep toen de zaal uit. Neoconservatief John Bolton, destijds VS-ambassadeur bij de VN, noemde het gedrag van Noord-Korea “de hedendaagse variant van Sovjet-leider Nikita Chroesjtsjov, die in 1960 tijdens de Algemene Vergadering van de VN met zijn schoen op tafel bonkte” om zijn ongenoegen te uiten over wat in een aantal toespraken werd gezegd.

Dergelijk politiek drama bleef uit na de vierde kernproef van Noord-Korea begin 2016. Tot nu toe deed het land vier nucleaire tests, respectievelijk in 2006, 2009, 2013 en 2016. Die proeven vielen slecht bij de westerse kernmachten.

Dubbele standaard

Ondanks de dreiging van nieuwe sancties en strafmaatregelen tegen het regime in Noord-Korea, gebeurde er sinds die laatste kernproeven echter niets concreet, ondermeer omdat China – één van de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad met vetorecht – tegen sancties is. De VN-Veiligheidsraad besloot alleen de kernproef unaniem te veroordelen als “een duidelijke schending van bestaande resoluties en het Non-Proliferatieverdrag (NPT) tegen de verdere verspreiding van kernwapens zou kunnen worden vastgesteld”.

In het verleden werden bij sancties ondermeer wapenleveranties stopgezet en individuen of bedrijven op een zwarte lijst geplaatst. De VS in het bijzonder (en de westerse wereld in het algemeen) hanteren op dit vlak echter dubbele standaarden.

Zo zetten zij Iran onder zware druk – hoewel dat land al jaren duidelijk heeft aangetoond dat het alleen civiele kernenergie ontwikkelt en geen kernwapens. Iran heeft als lidstaat van het NPT-verdrag recht op kernenergie. Israël daarentegen bezit en ontwikkelt wel degelijk kernwapens en weigert  toe te treden tot het NPT-verdrag . Israël weigert tevens inspecties door het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie – in tegenstelling tot Iran. Israël is daarmee de enige echte kernmacht in het Midden-Oosten.

Noord-Korea stelt kernwapens te ontwikkelen als verdediging tegen buitenlandse invasie, niet om ze effectief te gebruiken als aanvalswapen. Dat is ook de officiële doctrine van alle andere kernmachten. Om zijn stelling te staven stelt het regime dat de invasie van Afghanistan en Irak, en de val van de Libische leider Khadafi, alleen mogelijk zijn geweest omdat geen van die landen kernwapens hadden. “Dat is waarom wij de onze nooit zullen opgeven”, zegt een Noord-Koreaanse diplomaat.

Selectieve verontwaardiging

Alice Slater, adviseur van de Amerikaanse Nuclear Age Peace Foundation, noemt het hypocriet om sancties tegen Noord-Korea in stand te houden, “terwijl we veel vredesonderhandelingen met het land hebben gesaboteerd in de loop der jaren.”

“Wij in het westen houden zelf ook vast aan ons recht op kernwapens voor ‘afschrikking’. We bieden ze aan als bescherming in onze alliantie met landen zoals Japan, Australië en Zuid-Korea, en met de NAVO-lidstaten. Ik denk dat Noord-Korea deze ‘afschrikking’ gebruikt om aandacht te krijgen voor het hervatten van de onderhandelingen over een resolutie over de Koreaanse Oorlog, die tot de splitsing van het land leidde. Die oorlog eindigde in 1953 met een wapenstilstand, zonder formeel vredesverdrag. 30.000 Amerikaanse militairen zijn nog steeds gestationeerd in Zuid-Korea. Noord-Korea wil een einde maken aan de sancties die de economie schaden”, zegt ze.

“Als ik secretaris-generaal van de VN of afgevaardigde was bij de Veiligheidsraad, zou ik cynisch zijn over het mogelijke effect van welke resolutie dan ook”, zegt John Hallam van People for Nuclear Disarmament en het Human Survival Project. Hij zegt zich echter niet te kunnen voorstellen dat de VN-Veiligheidsraad op geen enkele manier zal proberen Noord-Korea sancties op te leggen.

“Wat ik hoop is dat de VN-Veiligheidsraad ook kijkt naar de kernmachten in eigen kring die omvangrijke kernprogramma’s hebben, eveneens bedoeld voor ‘afschrikking’. De vernietigingskracht van die kernwapens is tienduizenden keren groter dan die van Noord-Korea. Hun bestaan brengt het voortbestaan van de mensheid in gevaar, zoals duidelijk is gemaakt tijdens de conferenties over de afschaffing van de kernwapens in Oslo, Nayarit en Wenen.”

Saddam Hoessein en Muammar Kadhafi

Alice Slater schreef in het artikel On North Korea’s Nuclear Test op de Amerikaanse website Counterpunch dat de laatste kernproef van Noord-Korea gezien moet worden als waarschuwing voor de VS en andere kernmachten.

“Hoe langer we doorgaan met het moderniseren van ons eigen kernwapenarsenaal en dat blijven presenteren als een afschrikkingsbeleid van nucleaire vergelding bij een aanval, hoe meer andere landen ook hun eigen ‘afschrikking’ willen. Net zoals Noord-Korea dat wil, waardoor de dreiging van een onopzettelijke of opzettelijke kernramp steeds groter wordt.”

Ze noemt het veelzeggend dat op het moment dat er een overeenkomst is bereikt met Iran om zijn vreedzaam kernprogramma in te tomen en verrijkt uranium onder te brengen in Rusland, de VS kernreactors beloofd hebben aan Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Turkije. “Zodat ook zij hun bom in de kelder hebben.”

“Nadat er na de Eerste Golfoorlog een einde was gekomen aan het nucleaire programma van Iraaks president Saddam Hoessein en nadat Libisch president Muammar Kadhafi zijn kernwapenprogramma vrijwillig had opgegeven, vond de één zijn dood in een hol onder de grond en de ander in een rioolbuis”, zei Slater. “Dat zal niet ontsnapt zijn aan de aandacht van Noord-Korea.”

De enige manier om de verdere verspreiding van kernwapens en een toekomstige kernramp te voorkomen, is dat de VS en de andere kernmachten – Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk, China, Israël, India en Pakistan – zelf hun kernwapens opgeven en onderhandelen over een verdrag voor de totale afschaffing van kernwapens. John Hallam zegt er vrij zeker van te zijn dat Noord-Korea het bezit van kernwapens ziet als een overlevingstactiek. “Het land ziet dat correct”, alsnog John Hallam.

Stand van zaken

Er zijn op dit ogenblik negen landen die effectief inzetbare kernwapens hebben, de VS heeft meer kernwapens dan al de andere kernmachten samen. De andere kernwapenlanden zijn in dalende volgorde van aantal Rusland, China, Israël, Groot-Brittannië, Frankrijk, India en Pakistan. Vijf NAVO-lidstaten hebben Amerikaanse inzetbare kernwapens op hun grondgebied staan: België, Duitsland, Italië, Nederland en Turkije. Ook al hebben deze vijf landen geen enkele inspraak in de effectieve inzet van deze wapens, toch zijn ze met deze kernwapens op hun grondgebied een doelwit van de kernwapens van Rusland.

Er zijn vier landen die ooit kernwapens bezaten en die hebben afgestaan. In Wit-Rusland, Kazakstan en Oekraïne ging het echter om kernwapens die na de ontbinding van de Sovjet-Unie naar basissen in Rusland werden verplaatst. Zuid-Afrika is het enige land ter wereld dat effectief afstand heeft gedaan van haar eigen kernwapens. Dat gebeurde na de opheffing van de apartheid (de laatste twee alinea’s zijn een toevoeging van de redactie van DeWereldMorgen.be).

Bron: North Korea Momentarily Escapes Sanctions After Fourth Nuclear Test