Het verdrag komt neer op de opheffing van het Zwitserse bankgeheim ten aanzien van de Belgische administratie. De nieuwe Belgische regering, die aantrad in oktober 2014, had de ratificatieprocedure maar op te starten. Indien fiscale fraudebestrijding echt een prioriteit zou zijn, dan was het verdrag eind 2014 geratificeerd en was de Bijzondere Belastinginspectie momenteel dossiers aan het afhandelen op basis van Zwitserse bankinlichtingen. We zijn intussen januari 2016, en de tekst van het verdrag is nog steeds niet aan de parlementen voorgelegd ondanks aandringen van de oppositie^[2]. Daardoor is veel tijd, en vooral veel geld verloren gegaan. Afgaande op de opbrengst die de BBI haalde uit de SwissLeaks-dossiers bij de HSBC-bank kunnen we dat verlies voorzichtig op 500 miljoen euro schatten.

Flashback

Eind december 2008 vlucht Hervé Falciani met zijn gezin uit Zwitserland naar Frankrijk. De informaticus van de Zwitserse afdeling van de Britse bank HSBC neemt er contact op met de Franse Justitie en overhandigt de bankgegevens van meer dan 100.000 HSBC-klanten uit zowat 200 landen. Totaal bedrag op die rekeningen: meer dan 100 miljard dollar. Zwitserland vraagt onmiddellijk de uitlevering van Falciani en eist de bankgegevens terug. Frankrijk gaat niet op die vraag in en beslist de gegevens zelf te onderzoeken en door te spelen naar andere landen. Christine Lagarde, toenmalig minister van Financiën in Frankrijk, bezorgt de rekeninggegevens aan verschillende andere landen waaronder België. In juli 2010 ontvangt de BBI zo de bankgegevens van een duizendtal Belgen. Het Belgisch onderzoek naar dat zwart geld is intussen afgerond met een navordering van 518 miljoen euro tot gevolg. Een half miljard euro, en dat alleen voor het zwart geld dat Belgen geparkeerd hadden bij één Zwitsers bankfiliaal. Onderstaande tabel^[3] geeft de situatie weer op 27 april 2015, op een moment dat zowat alle dossiers zijn afgerond. Met dank aan klokkenluider Falciani.

Internationale omwenteling

Zwitserland paste recent haar interne wetgeving aan waardoor sinds 1 februari 2013 zogenaamde groepsverzoeken mogelijk worden. Zo’n verzoek moet komen van een land waarmee Zwitserland een verdrag heeft gesloten dat de uitwisseling van bankinlichtingen mogelijk maakt. Onder meer Nederland, Italië en Frankrijk kunnen vandaag zo’n groepsverzoek aan Zwitserland te richten. Voor die landen is het lekken van lijsten door klokkenluiders zoals Falciani dus niet meer nodig is om de inlichtingen over zwarte vermogens bij Zwitserse banken op te vragen.

Nederland heeft bijvoorbeeld in de zomer van vorig jaar zo’n groepsverzoek aan Zwitserland gericht over alle Nederlanders met niet aangegeven vermogens op rekeningen bij de Zwitserse bank UBS. De Zwitserse autoriteiten gaven daar ook hun goedkeuring voor. De Nederlandse administratie verklaarde ook gelijkaardige groepsverzoeken in te zullen dienen met betrekking tot andere Zwitserse banken. Je kan er van op aan dat hiermee de domino’s aan het vallen zijn gegaan en dat binnenkort ook groepsverzoeken door andere landen zullen worden ingediend.

Als het Belgisch-Zwitsers verdrag tijdig was geratificeerd, dan had ook België vorig jaar zo’n groepsverzoek aan de Zwitsers kunnen richten met betrekking tot bijvoorbeeld UBS en Crédit Suisse. Wetende dat Belgen naar schatting 60 miljard euro geparkeerd hebben in Zwitserland^[4] en dat UBS en Crédit Suisse samen meer dan 7 keer zoveel vermogen beheren als HSBC^[5], is het meer dan waarschijnlijk dat dossiers die volgen uit een groepsverzoek betreffende UBS en Crédit Suisse minstens evenveel zullen opbrengen als de 118 miljoen euro die binnengerijfd werden in het HSBC dossier.

Schuldig verzuim

Het nieuwe verdrag met Zwitserland ligt stof te vergaren op het kabinet van de minister van Financiën, terwijl de Bijzondere Belastinginspectie al bezig had moeten zijn de dossiers af te handelen. Het nieuwe verdrag zal bovendien pas toegepast kunnen worden voor inlichtingen die betrekking hebben op de belastingtijdperken die aanvangen op of na 1 januari van het jaar dat onmiddellijk volgt op dat waarin het nieuwe akkoord in werking is getreden. Dat betekent dus 2017. En alzo zal twee jaar verloren zijn gegaan. Dat de regering een nieuwe fiscale regularisatie heeft beslist die nog in 2016 moet starten, maakt dit alles nog zuurder. Het heeft er alle schijn van dat de nieuwe fiscale regularisatie en het uitstel van de ratificatie van het Belgisch-Zwitsers verdrag niet losstaan van elkaar.

Door twee jaar uitstel te voorzien heeft de regering de grote zwarte vermogens van Belgen in Zwitserland een mooi cadeau gedaan.

Dirk Van der Maelen, kamerlid sp.a

^[1] http://ccff02.minfin.fgov.be/KMWeb/document.do?method=view&id=a83b5802-1a75-4fa4-8924-d8bc163cb850

^[2] Vraag nr. 2692 van de heer Dirk Van der Maelen van 11.3.2015 aan de minister van Financiën over “de ratificatie van de avenant bij het dubbelbelastingverdrag tussen België en Zwitserland”

^[3] Antwoord op de Parlementaire vraag nr. 273 van 31.3.2015, gesteld door de heer Peter VANVELTHOVEN, Volksvertegenwoordiger, aan de Minister van Financiën, de heer Johan VAN OVERTVELDT

^[4] Zucman Gabriel (2013), ‘La richesse cache des nations’, Le Seuil – La République des idées

^[5] Scorpio Partnership Private Banking Benchmark report – 2014