Voor een studie over de gevolgen van de klimaatopwarming in een kustgebied in het zuidwesten van Bangladesh met veertien miljoen inwoners, werkten vijftien Britse en Bengaalse wetenschappers samen. Ze zochten een antwoord op de vraag wat de impact van klimaatopwarming concreet is voor de landbouw in de regio.

Landloze mensen – ongeveer de helft van de bevolking in het bestudeerde gebied – hoeven enerzijds geen grote investeringen te doen om hun landbouwpraktijk aan te passen aan de klimaatopwarming, zoals de grote agro-multinationals, maar hebben anderzijds voor die relatief kleine investeringen geen geld. Zonder financiële steun zullen deze arme boeren daarom nog armer worden , zo blijkt uit deze studie, tenzij kleine leningen voor hen toegankelijk worden gemaakt.

Wereldwijde publieke goederen

De studie in Bangladesh baseerde zich op gegevens uit de CLIMWAT-database en de CROPWAT-software van de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) voor de voorspelling van landbouwoogsten

CROPWAT is een ‘decision support system’, een computergestuurde technologie die helpt beslissingen te nemen voor het oplossen van complexe problemen van landbouwirrigatie. Met de CLIMWAT-database kan de hoeveelheid water per gewas en de vereiste irrigatie worden berekend in verschillende klimatologische omstandigheden.

Dit zijn goede voorbeelden van het nut van wereldwijde publieke goederen: CLIMWAT en CROPWAT werden ontwikkeld door de internationale gemeenschap om vrij door iedereen gebruikt te worden. Leidinggevende ambtenaren van de FAO, de Wereldbank en andere VN-organisaties hebben al meermaals gehamerd op het groeiende belang van zulke publieke goederen.

De Britse en Bengaalse onderzoekers hebben deze FAO-tools op een innovatieve wijze gebruikt door sociale factoren van welvaart, prijzen, stedelijke migratiepatronen en de toegang tot leningen, te combineren met voorspelde warmere temperaturen, verzilte bodems en hogere CO2-uitstoot in de atmosfeer.

Atilla Lázár van de Universiteit van Southampton, die het onderzoek leidde met de hulp van Abdur Razzaque Akanda aan het Bengaalse Instituut voor Landbouwonderzoek, benadrukt dat hun geïntegreerde toepassing van CROPWAT nog voorlopig is. Er zijn echter welk enkele duidelijke tendenzen uit af te leiden.

Meer productie met minder kwaliteit is geen oplossing

Het valt op dat een scenario met hogere CO2-waarden de landbouwproductiviteit in Bangladesh zal verhogen tot 10 procent op korte termijn, maar dat tegelijk de kwaliteit van de geproduceerde voeding er op zal achteruitgaan.

De boeren zullen er dus zeker niet rijker door worden, omdat ze meer maanden per jaar met een lage calorie-inname uit slechtere voeding zullen kampen. Als gevolg daarvan zullen ze genoodzaakt zijn om meer baantjes buiten de boerderij aan te nemen, meer leningen aan te gaan en hun spaargeld nog meer aan te spreken.

Door deze verhoogde laagkwalitatieve productie zal ook het risico op tekorten toenemen, met een grotere nood aan leningen tot gevolg. De beschikbare leningen in het gebied variëren van officiële leningen bij de Bangladesh Rural Development Board met een interest van 11 procent per jaar, tot private kredietverstrekkers die 120 procent interest per jaar aanrekenen.

Beter eigen rijst kweken dan exportmango’s

Ook de keuze van de gewassen zou herbekeken moeten worden met het oog op de uitstoot van broeikasgewassen. Aardappelen bijvoorbeeld hebben vier maal meer meststoffen nodig per hectare in vergelijking met rijst. Landbouwers in de regio telen tegenwoordig gewassen die ze duurder kunnen verkopen, zoals chilipepers, tomaten en graan, maar die producten veroorzaken een hogere CO2-uitstoot dan de traditionele rijstteelt.

Bovendien zijn lucratieve gewassen zoals de mango’s die uiteindelijk in Britse supermarkten belanden, gevoeliger aan seizoensomstandigheden. Dit op export gerichte landbouwmodel is bovendien minder voorspelbaar, wat verklaart waarom de armste gezinnen toch vasthouden aan basisgewassen. Ze moeten dan minder investeren en lopen minder risico’s.

De overheid zal dus moeten ingrijpen, zoveel is zeker. Uit een simulatie voor de komende zestig jaar blijkt immers dat geen enkele vorm van landbouw genoeg winst kan maken om alle leningen die noodzakelijk zijn om als boer te overleven, terug te betalen. Ruime toegang tot overheidskredieten en -leningen is dus essentieel. Migratie naar steden is geen laternatief omdat dat nog meer gewassen voor markten en transport gekweekt moeten worden, in de plaats van voor het eigen gezin.

Bron: Credit Innovation has a Key Role in Bangladesh’s Climate Change Adaptation