Vertrouwt de universiteit haar onderzoekers nog?

Vertrouwt de universiteit haar onderzoekers nog?

Jonge onderzoekers in Vlaanderen hebben weinig perspectieven voor hun carrière. Stijn en zijn promotoren schreven hierover een open brief. Het goedkope doctoraatsstatuut en het financieringsmodel van de Vlaamse universiteiten hebben geleid tot een verdubbeling van het aantal doctoraten maar de vraag naar doctors is niet meegegroeid. Dat creëert volgens hen niet-ingeloste verwachtingen en frustraties bij een generatie jonge onderzoekers.

maandag 21 december 2015 15:59
Spread the love

Liefste unief,

Het is uit. Het was een genoegen om in je schoot op te mogen groeien. Je maakte van mij een onderzoeker en wetenschapper in hart en nieren. Maar nu geef je me niet meer wat ik verlang.

Publicatiedruk, competitie en fraude staan vaak in de schijnwerpers, maar zijn slechts symptomen van je scheefgegroeid beleid. Het goedkope doctoraatsstatuut en het financieringsmodel van de Vlaamse universiteiten hebben geleid tot een verdubbeling van het aantal doctoraten op 10 jaar tijd. Noch het aantal vaste onderzoekers, noch de vraag naar doctors buiten de muren van de universiteit of hogeschool is meegegroeid. Dat creëert niet-ingeloste verwachtingen en frustraties bij een generatie jonge onderzoekers.

Zij die wel een onderzoekscarrière nastreven, krijgen zelden het vertrouwen dat ze verdienen. Na hun doctoraat leggen ze – op een leeftijd waarop velen aan huis en kinderen denken – een zwervend parcours af van tijdelijke projecten, aanstellingen in het buitenland en werkonzekerheid. De gelukkigen vinden na jaren in dat vagevuur een vaste positie als onderzoeker. Anderen hebben gegokt en verloren: naar een 35-jarige academicus is buiten de universiteit nauwelijks vraag.

Vaarwel, liefste unief. Professor zijn zie ik wel zitten, maar professor worden, daar pas ik voor. Ik ruil je in voor een leuk bedrijf dat me wel het vertrouwen geeft dat ik verlang. En vooral: vaarwel, lieve professoren en collega’s. Jullie zijn evengoed slachtoffer van de problemen van de unief. Ons afscheid geeft me een krop in de keel.

Stijn Baken

Postdoctoraal onderzoeker, KU Leuven; voormalig aspirant van het FWO 

 

Beste universiteit,

In uw schoot, onder onze hoede, schreef Stijn een uitmuntend doctoraat. Zijn omgeving denkt dat een academische carrière voor hem is weggelegd. Waarom is een veelbelovend wetenschapper zo pessimistisch over een opdracht als academicus?

Ieder persoon heeft zijn eigen verhaal. Stijn behaalde geen FWO postdoctoraal mandaat, de traditionele toegangspoort naar een latere aanstelling. Dat kwam niet door na-ijver of vriendjespolitiek, maar was gewoon pech. Bij het FWO heeft de roep om meer transparantie geleid tot dikkere dossiers, meer externe adviseurs en meer indicatoren. De panelleden moeten nu ongeveer veertig cm dossiers lezen en deze op enkele uren behandelen, een stapel zo hoog dat men elkaar niet meer in de ogen kan kijken, laat staan het overzicht bewaren. En hier gaat het dus fout, bij toenemende wanorde stijgt het effect van het toeval.

We hebben een tijdelijke opvang voor dergelijke ongelukken, maar die bood voor Stijn geen soelaas. Het niet halen van het FWO-mandaat was misschien de aanleiding, maar niet de oorzaak van zijn onvrede. Het probleem ligt dus dieper. Waarom is er geen vertrouwen?

Vertrouwen, wonderlijk hoe dat woord toch steeds opduikt. Het kwam te voet, maar het is aan de universiteit al lang te paard vertrokken. Vroeger volgde een decaan beloftevolle talenten uit eigen school op en gaf hen vertrouwen. Die klassieke vorm van headhunting is standaard voor bedrijven, maar is voor een universiteit vandaag taboe. Het is bijna dogmatisch geworden dat externen betere adviseurs zijn dan internen. Een groeiend aantal externe mensen adviseert, maar de gemiddelde kwaliteit van een advies daalt evenredig – een advies dat, jammer genoeg, vaak niet vergelijkend is opgesteld. De eigen omgeving wordt nauwelijks gehoord, uit schrik voor belangenvermenging.

Beste universiteit, u stak zoveel energie en middelen in de selectie van een professor die u daarna nauwelijks vertrouwt. De beslissing over het traject van jonge onderzoekers wordt hoofdzakelijk extern bepaald. Hun eigen professoren kunnen hen nauwelijks steunen. Zoek opnieuw het midden tussen interne en externe adviezen. Snoei in uw interne administratie en in uw wildgroei aan commissies, geef uw eigen mensen ook nog iets om over te beslissen. Externen kunnen misschien adviseren, maar wij kunnen mensen bovendien vertrouwen geven.

Erik Smolders & Roel Merckx

Professoren, KU Leuven, promotor en mentor van Stijn

take down
the paywall
steun ons nu!