Opinie -

Het klimaat en het geslacht der engelen of een episch geval van bad timing

De laatste rechte lijn van de COP 21 klimaatsonderhandelingen in Parijs is begonnen. De solidaire toon tijdens de eerste week van de onderhandelingen, wordt steeds zwakker. De ontwerptekst die gisteren werd vrijgegeven is een mager beestje van slechts 14 bladzijden waarin de meest ambitieuze doelstellingen geschrapt werden. Vandaag werd een volledige nieuw voorstel opgesteld. Wat de klimaattop van de eeuw moest worden, dreigt te verwateren tot de zoveelste bijeenkomst waarin belangrijke beslissingen naar een volgende top worden uitgesteld.

vrijdag 11 december 2015 12:11
Spread the love

In eigen land worden de hete aardappelen doorgeschoven naar gezinnen, die van burgervader Geert Bourgeois de raad krijgen om de verwarming een graadje lager te draaien. Hier in Parijs lijken de gesprekken te verzanden in gekibbel tussen de groeilanden zoals India en China, die wijzen op de historische schuld van de ontwikkelde landen en hun eigen groei niet willen fnuiken. Vooral India betreurt de beperkte ambitie van de ontwikkelde landen om het voortouw te nemen in de onderhandelingen. De Verenigde Staten blazen warm en koud en de Europese Unie landen lijken zich schuldbewust en schoorvoetend achter de dringende oproepen van ontwikkelingslanden te scharen.

Ook bedrijven doen hun best om zich van hun beste kan te laten zien. Carrefour laat bio-appels van lokale producenten naar de onderhandelingen aanrukken met vrachtwagen die rijden op methaangas. Vijftig vooraanstaande bedrijven, zoals Microsoft, Coca-Cola en BWM verenigen zich in een initiatief om volledig op hernieuwbare energie te gaan draaien en daarmee 56 miljoen ton CO² minder te gaan uitstoten. Ikea, BNP Parisbas en Facebook financieren de klimaattop. Ze lijken niet op een akkoord te willen wachten en zelf het voortouw te nemen. Er lijkt veel kapitaal te rapen in een groene economie.

De schijn van goodwill en mooie beloftes aan het begin van de onderhandelingen werden al overschaduwd door dissonante noten en uitgelekte informatie.

Greenpeace onthulde hoe fossiele brandstofbedrijven westerse academici betalen om rapporten te schrijven die twijfel zaaien over de impact van fossiele brandstoffen op de opwarming van het klimaat. Een interne nota van de Europese Commissie voor Handel die eind vorige maand uitlekte, gelaste elke discussie die Europese handelsbelangen in gevaar brengt, onmiddellijk te blokkeren. Met de TTIP onderhandelingen in het achterhoofd, waarvan invoer van schaliegas en ruwe aardolie uit de Verenigde Staten en Canada een belangrijk schakel is, blijft dit onverzoenbaar met echte inspanningen om het klimaatprobleem het hoofd te bieden.

Maar een top vraagt om een tegentop. NGO’s, klimaatactivisten en sociale bewegingen zijn van heinde en verre afgezakt en komen iedere dag samen in de Assemblée Generale, die plaatsvindt in de ZAC (Zone d’Action pour le Climat). Vanavond sprak Naomi Klein over de rol van deze vrijhandelsverdragen bij het falen van iedere klimaattop. In 1988 erkende het IPCC (International Panel on Climate Change) dat de opwarming van de aarde met een hoge graad van zekerheid door menselijke activiteit veroorzaakt werd.

Sindsdien hebben klimaattop na klimaattop ambitieuze verklaringen afgelegd, terwijl emissies jaar na jaar de lucht in bleven in gaan. Ondanks alle beloftes, wat regeringen ook beweren: de doelstellingen die gesteld worden, leiden naar een extreem gevaarlijke wereld. Een wereld die geen 1,5 of 2 graden zal opwarmen, maar 3 of 4 graden. Helaas kunnen we hen niet aan hun beloftes houden, want geen van de klimaatakkoorden is legaal bindend.

Ook in 1988 tekenden de Verenigde Staten en Canada het eerste vrijhandelsakkoord, NAFTA, een blauwdruk voor alle volgende vrijhandelsakkoorden. Deze verdragen, onderhandeld tussen multinationals en regeringen, achter gesloten deuren, zijn strict legaal bindend, met zware boetes voor landen die zich niet aan de bepalingen uit deze verdragen houden. In deze vrijhandelsakkoorden ligt het uiterst vervuilende en op consumptie gerichte systeem vervat dat we vandaag het neoliberalisme noemen. De “pensée unique” van privatisering, deregulering en liberalisering van markten. Waar producten de wereld rondreizen. Waar sweatshops in Bangladesh kleren stikken voor westerse merken. Uitstoot van fossiele brandstoffen bleven doorgaan in dit wereldwijde web van offshore productie en losgeslagen consumptie. Wereldleiders zorgden ervoor dat dit vrijhandelsmodel nooit in gevaar zou komen door klimaatoverwegingen.

In 1992 bepaalde het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties, afgesloten in Rio, dat maatregelen genomen om klimaatverandering tegen te gaan, nooit een belemmering mogen vormen voor handelsbelangen.

De onderhandelingen in Le Bourget zijn volgens Klein dus een episch geval van bad timing. Ze zijn al mislukt nog voor ze werden aangevat. Nog voor de eerste gesprekken, had president Obama duidelijk gemaakt dat een klimaatverdrag niet legaal bindend kon zijn.

Om een globale opwarming van meer dan 2 graden af te blokken, mag wereldwijd nog een ruime 500 gigaton CO² uitstoten worden. Concessies van fossiele brandstofbedrijven tikken nu al af op meer dan 2500 gigaton. Dit betekent dat fossiele brandstofbedrijven rechten hebben verworven op steenkoolreserves, aardolievelden en gasreserves die samen de uitstoot van CO² nodig om onder de 2 graden grens te blijven, vijf maal overstijgen. Deze concessies zitten als toekomstige winst verwerkt in aandeelkoersen van grotere holdings, waar niet alleen fossiele brandstofbedrijven deel van uitmaken. Bedrijven die hun belangen en winsten met het legaal bindend kader van vrijhandelsakkoorden veilig stellen. En zo is de cirkel rond.

Aardolie en fossiele brandstoffen blijven het bloed dat door de aderen van onze geglobaliseerde economie stroomt, maar niemand wil het gezegd hebben. Een echt klimaatakkoord moet de grondvesten van dit systeem in vraag stellen, of het is een doodgeboren kind.

Een systeem waar handelsbelangen voorgaan op een leefbare planeet. Waar oorlogen worden gevoerd over de controle op grondstoffen als aardolie en de meest kwetsbare bevolkingsgroepen in het Zuiden de grootste slachtoffers zijn van zowel deze oorlogen als de gevolgen van de verbranding van fossiele brandstoffen.

Het mag ironie heten hoe Frankrijk, het gastland van deze klimaattop, nog geen maand geleden aankondigde om de spiraal van geweld in het Midden-Oosten verder te voeden.

Terwijl in de laatste 36 uur van deze top hier in Parijs de discussie over de keuze tussen 1,5 of 2 graden globale opwarming nog beslecht moet worden, lijkt het nu al een debat over het geslacht der engelen.

Streetmedbel is een collectief dat medische en paramedisch zorg verleent tijdens betogingen, acties en manifestaties. Het collectief komt op tegen sociale en economische ongelijkheid en onderdrukking.

facebook.com/streetmedbel

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!